Bir yerinizde ağrıdığında, soğuk mu yoksa sıcak kompres mi yapıyorsunuz? Her iki seçenek de belirli durumlarda iyi bir tercih olabilir. Hatta bazen hem buz hem de sıcak uygulamayı birlikte kullanabilirsiniz. Sırt ağrısı, kas çekmesi, baş ağrısı veya başka bir rahatsızlık yaşıyorsanız işte yapmanız gerekenler...

Ağrı için soğuk mu yoksa sıcak kompres mi?

Ağrınız yeni mi yoksa eski mi? Bu sorunun cevabı, genellikle buz mu yoksa sıcak mı uygulayacağınızı belirler. Spor hekimi Anne Rex, yeni yaralanmalar veya yeni başlayan ağrılarla başa çıkarken genellikle buzun daha iyi bir seçenek olduğunu söylüyor. Bunun nedeni, soğuğun kan damarlarını daraltarak ağrıyı hafifletmesi, iltihabı azaltması ve morluk oluşumunu sınırlamasıdır.

Buz, özellikle erken dönemde şişliği, iltihabı ve ağrıyı azaltmak için kazanan seçenektir. Sıcak uygulama ise ilk başta yaralanmayı daha kötü hissettirebilir. Ancak uzun süredir devam eden bir sorunla uğraşıyorsanız, sıcak tam da ihtiyacınız olan şey olabilir. Bunun nedeni, sıcak uygulamanın kan akışını artırarak kasları gevşetmesi ve ağrıyan bölgeleri rahatlatmasıdır. Bu, özellikle hareket kısıtlılığı olan bir eklemin hareket açıklığını iyileştirmek için faydalı olabilir.

Buz, soğuk kompres ne zaman kullanılır?

Aşağıdaki durumlarla karşılaşıyorsanız, buz uygulamak rahatlama sağlayabilir:

• Akut yaralanmalar: Eğer yeni bir burkulma, parmağınızı bir yere sıkıştırma veya düşüp bir yerinizi çarpma gibi bir durum yaşadıysanız, buz uygulamak şişliği ve ağrıyı azaltabilir. En iyi sonuç için mümkün olan en kısa sürede buz uygulayın.

• Tendinit: Bir aktiviteyi aşırı yapmanın ardından tendinit alevlenmesi yaşıyorsanız, buz uygulamak tendonlardaki iltihabı hafifletebilir. Tendonlar, kaslar ve kemikler arasındaki bağ dokusudur.

• Gut atakları: Romatolog Linda Mileti, gut kaynaklı ağrı ve iltihap tek bir eklemi etkilediğinde, buzun atakları sakinleştirebileceğini ve ağrıyı uyuşturabileceğini söylüyor. Bu, soğuğun en iyi sonuç verdiği bir artrit türüdür.

• Baş ağrısı veya migren: Nörolog Emad Estemalik, biraz soğuk uygulamanın bazen zonklayan bir baş ağrısını hafifletebileceğini, iltihabı azaltarak beyindeki ağrı sinyallerini yavaşlatabileceğini belirtiyor.

• Ateş: Aile hekimi Neha Vyas, alnınıza veya koltuk altlarınıza hafif bir soğuk uygulamanın, ateşiniz yükseldiğinde rahatlama sağlayabileceğini söylüyor. Ancak ateşiniz titremeye neden oluyorsa bu yöntemi kullanmayın.

• Kanama: Buz, kan damarlarını daraltarak kanamayı yavaşlatabilir ve yarada pıhtılaşmayı sağlayabilir. Buzu baskı ile birleştirmek en iyi sonucu verir.

Soğuk uygulama yöntemleri:

Eğer ağrıyan bir bölgeye soğuk uygulayacaksanız, bunu en iyi nasıl yapabilirsiniz? İşte birkaç seçenek:

• Buz torbaları: Ezilmiş buz dolu bir torba veya donmuş jel paketinin ağrıyan bölgeye şekil verilebilir. Acil durumlarda bir paket donmuş sebze de işe yarayabilir. Buz torbasını cildinizi korumak için bir bez veya kağıt havluyla sarın.

• Buz masajı: Hedeflenmiş bir soğuk uygulama gerekiyorsa, bir kağıt bardağa su doldurup dondurduktan sonra üst kısmını açarak buzla masaj yapabilirsiniz. Bu yöntem, dirsek veya topuk gibi ulaşılması zor bölgeler için idealdir.

• Soğuk maskeler veya sarımlar: Baş ağrısını hafifletmek için alın, gözler ve şakaklara soğuk bir maske veya sarım uygulamak faydalı olabilir.

Genel olarak, 10-15 dakika buz uygulaması yeterlidir. Ama 20 dakikayı geçmeyin. Sensitive bölgelerde (kasık gibi) veya küçük eklemlerde (parmaklar gibi) buz uygulama süresini kısaltın. Ayrıca, nöropati veya Raynaud sendromu gibi his kaybı olan bölgelerde dikkatli olun.

Sıcak ne zaman kullanılır?

Aşağıdaki durumlarda sıcak uygulama genellikle yardımcı olur:

• Kas düğümlenmeleri: Aşırı efor, stres veya gerginlik kaslarınızın düğümlenmesine neden olabilir. Sıcak uygulama, kan akışını artırarak kasları gevşetebilir.

• Artrit: Özellikle nemli sıcak, artrit nedeniyle sertleşen eklemleri gevşetebilir ve ağrıyı azaltabilir. Kronik osteoartriti olan hastalar genellikle sıcak uygulamayla daha iyi hisseder.

• Gerilim tipi baş ağrısı: Boyun ve omuz kaslarının gerginliği nedeniyle oluşan baş ağrılarını hafifletmek için hafif sıcak uygulama önerilir.

• Tendinoz: Tendinoz, kronik bir durumdur ve sıcak uygulama, iltihap geçtikten sonra rahatsızlığı ve sertliği hafifletebilir.

• Adet sancıları: Bel veya karın bölgesine sıcak uygulamanın adet sancılarını hafifletebilir. Adet sancısı nedir? Nasıl geçer? haberini okumak için tıklayınız...

Sıcak uygulama yöntemleri:

İşte etkili sıcak uygulama yöntemleri:

• Isıtma pedleri: Fişe takılan veya yapıştırılan ısıtma pedleri, hedeflenen bölgeye sıcaklık sağlar. Ancak bölge çok ısınırsa pedi çıkarın.

• Nemli sıcak: Sıcak bir banyo, duş, jakuzi veya kaplıca, rahatlama sağlayabilir. Ancak suyun çok sıcak olmamasına dikkat edin. 33 - 38°C arası sıcaklık idealdir.

• Isıtma sarımları: Boyun ve omuz kaslarını gevşetmek için boynunuza sarabileceğiniz bu atkı benzeri ürünler, gerilim tipi baş ağrıları için idealdir.

Soğuk uygulamada olduğu gibi, sıcak uygulama süresini de 20 dakikayı geçmeyecek şekilde sınırlayın.

Buz ve sıcak ne zaman birlikte kullanılır?

Kas çekmesi veya burkulma yaşadıysanız, buz mu sıcak mı sorusu değil, her ikisini de doğru sırayla kullanmak önemlidir. Örneğin; bahçe işi yaparken kasınızı yırttıysanız ya da basketbol oynarken ayak bileğinizi burktuysanız, önce buz uygulayarak iltihabı ve ağrıyı azaltabilirsiniz. İltihap kontrol altına alındıktan sonra, sıcak uygulama ile kas sertliğini gevşetebilirsiniz.

Ne buz ne sıcak işe yaramazsa?

Eğer ne buz ne de sıcak ağrınızı hafifletmiyorsa, bu durumda bir sağlık uzmanına başvurmanız ve ağrının nedenini öğrenmeniz önemlidir.

Kaynak: Ice vs. Heat: "Which Is Better for Your Pain?". Şuradan alındı: https://health.clevelandclinic.org/should-you-use-ice-or-heat-for-pain-infographic. (05.02.2025).