Son yıllarda yapılan araştırmalar, mental sağlığın genel beyin sağlığı üzerindeki etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. Bu bağlamda yeni yapılan bir çalışma, yaşam amacı eksikliği ve kişisel gelişim fırsatlarının azlığı ile mental sağlığın olumsuz etkilenmesinin, hafif bilişsel bozulma (MCI) ve buna bağlı olarak bunama (demans) riskini artırabileceğini gösteriyor.

ABD, Çin ve İsveç’ten bilim insanlarının yaptığı bu araştırma, Illinois’de yaşayan 910 kişinin yaklaşık 14 yıl boyunca izlenmesiyle gerçekleştirildi. Katılımcıların her yıl yapılan mental sağlık değerlendirmelerinde, yaşam amacı, başkalarıyla olumlu ilişkiler, kişisel gelişim, öz-kabul ve özerklik gibi konularda psikolojik sağlık göstergeleri incelendi.

Araştırma sonucunda, katılımcıların yüzde 29’unun MCI teşhisi aldığı, bu grubun yüzde 34’ünde ise daha sonra bunama geliştiği tespit edildi. MCI geliştiren kişilerin, mental sağlıklarının teşhisten iki yıl önce hızla düştüğü, yaşam amacı ve kişisel gelişim duygularının ise teşhisten üç ila altı yıl önce azaldığı görüldü.

Psikolojik sağlığı korumak beyni de koruyor

Araştırmacılar, elde edilen bulguların yalnızca gözlemsel nitelikte olduğunu ve bu nedenle kesin bir nedensellik ilişkisi kurmanın mümkün olmadığını özellikle vurguladılar. Bu, mevcut verilerin doğrudan bir sebep-sonuç ilişkisi ortaya koymadığı anlamına gelir; yani, düşük psikolojik iyilik hali ve bilişsel bozulma arasındaki bağlantı tam olarak net değildir.

Ancak, bu durum, yaşam amacı ve kişisel gelişim fırsatlarının azalmasının, bilişsel fonksiyon bozukluklarının gelişiminde önemli bir rol oynayabileceği yönünde güçlü bir işaret sunmaktadır. Bu, bireylerin psikolojik sağlıklarını korumanın ve sosyal olarak aktif kalmanın bilişsel sağlık üzerinde potansiyel olarak koruyucu bir etkisi olabileceğini gösteriyor.

Alzheimer Derneği Araştırma ve Yenilikten Sorumlu Direktör Yardımcısı Dr. Richard Oakley de bu konuda önemli bir noktaya değiniyor. Dr. Oakley, mental sağlığın korunmasının ve sosyal etkileşimlerin sürdürülmesinin, hafif bilişsel bozulma ve bunama gibi nörodejeneratif hastalıkların riskini azaltabileceğini belirtiyor. Bu görüş, genel psikolojik iyilik halinin ve sosyal bağlılıkların, bireylerin uzun vadede beyin sağlığını korumada ne kadar kritik olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor. Araştırmanın bulguları, bu faktörlerin erken dönemlerde gözlemlenmesinin, gelecekteki bilişsel bozulmaların önlenmesi veya yavaşlatılması açısından hayati olabileceğini ima ediyor.

Mental sağlığın, beyin sağlığı üzerinde önemli bir etkisi olduğu giderek daha fazla kabul görüyor. Bu nedenle, yaşamda bir amaç bulmak, kişisel gelişim fırsatlarını değerlendirmek ve sosyal olarak aktif kalmak, sadece genel refahı artırmakla kalmaz, aynı zamanda bilişsel fonksiyonları koruyarak bunama riskini de azaltabilir.

Kaynak: Andrew Gregory. "Low psychological wellbeing may raise risk of dementia, study suggests". Şuradan alındı: https://www.theguardian.com/society/article/2024/aug/13/low-psychological-wellbeing-may-raise-risk-of-dementia-study-suggests. (14.08.2024).