Bebeğiniz hayata “merhaba” dediği ilk günlerde gözlerini tam anlamıyla kullanamasa da, doğumdan hemen sonraki dönemde gözleriyle ilgili her şeyin yolunda olup olmadığını takip etmeniz gerekiyor. Çünkü erişkin yaşlarda ortaya çıkan glokom ile katarakt gibi birçok hastalık bebeklerde de gelişebiliyor ve zamanında müdahale edilmezse kalıcı görme kaybı oluşturabiliyor.

Her bebek dünyada gözlerini açıyor ama bu yenidünyayı yaklaşık 4 haftalık olduklarında takip etmeye başlıyor. Bebeğin gözlerindeki damar sistemi doğumdan bir ay sonrasına kadar gelişimine devam ediyor. Yenidoğanlar ilk bir ay boyunca dünyayı flu görüyor. Beklenen tarihte doğan bebekler doğumdan bir ay sonra gözleri ile takibe başlarken, prematüre, yani erken doğan bebeklerde ise bu süre biraz daha uzun olabiliyor. Birçok hastalıkta olduğu gibi göz hastalıklarında da erken teşhisin önemi büyük. İlk bir ayda tedavi edilen sorunlar bebeğin yaşamı boyunca sağlıklı bir görüşe sahip olmasını sağlıyor. Acıbadem Bakırköy Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Solmaz Balcı Akar bu konudaki görüşlerini paylaştı.

Prematürite retinopatisi

Erken doğan bebeklerde, retina damarlarının doğuma kadar gelişmemesinin sonucu olarak ortaya çıkan prematürite retinopatisinin tedavi edilmediği takdirde görme kaybı ile sonuçlanabilir. Prematürite retinopatisinin aile tarafından başlangıç döneminde tespit edilmesi mümkün olmuyor. Durum ancak prematüre doğan bebeklerde mutlaka yapılması gereken rutin göz muayeneleri esnasında saptanıp tedavi edilebiliyor. Aileler, gözbebeğinin beyaz olduğunu fark edip doktora başvurduklarında ise tedavi şansı çok düşüyor.

Gözyaşı kanalı tıkanıklığı

Yenidoğanlarda sıklıkla görülen tablolardan biri de, gözyaşı kanalının doğum esnasında tam açılamamasına bağlı gelişen gözyaşı kanal tıkanıklığı oluyor. Bebeklerin yüzde 20’sinde görülen bu durum kendini gün boyu gözün yaşarması ile belli ediyor. Doktor tarafından önerilen damlanın kullanılması ve tarif edilen masajın yapılması ile kanal birkaç ay içinde açılıyor. Eğer altı aya kadar düzelme olmazsa kanal, anestezi altında sonda yapılarak açılabiliyor.

Glokom ve katarakt

Erişkinlerde görülen birçok göz hastalığının seyrek olsa da bebeklerde görülebilir. Doğuştan katarakt, doğuştan glokom (göz tansiyonu) ve tümör gibi durumlar nadiren görülüyor. Gözbebeğinin beyaz görülmesi kataraktı düşündürürken, glokomda ise bebeğin gözleri gittikçe büyüyor. Bu durumda aileler bebeklerinin büyük gözlü olduğunu zannetseler de ilerleyen dönemde durumun normal olmadığını fark edip doktora başvuruyor.” Gelişimsel bozukluğa bağlı olarak doğuştan ortaya çıkan glokom hastalığı ilaca cevap vermiyor ve ancak cerrahi tedavi gerektiriyor. Kataraktı olan bebeklerde de göz tembelliği riskine karşı acil ameliyat gerekiyor.

Normal doğum ve enfeksiyon

Normal doğum ile dünyaya gelen yenidoğanların gözlerinde enfeksiyon riski yüksek oranda seyrediyor ve genellikle antibiyotik tedavisi uygulanıyor.

Göz kapağında lekeler

Yenidoğanların göz kapaklarında sıklıkla kırmızı lekeler görülebiliyor. Hemanjiyom denilen bu damar yumaklarının gelişimi iki yaş civarında duruyor. Çocuk yedi yaşına geldiğinde ise yüzde 70’i geriliyor.

Az görülse de ihmal edilmemeli

Yenidoğanlarda ilk bir ayda görülebilen bu hastalıklara aslında oldukça seyrek rastlanıyor. Glokom, 10 bin bebekten 1 ila 6’sında, katarakt 10-15 bin bebekten birinde, tümör ise 15 bin bebekte bir ortaya çıkıyor. Yenidoğanlarda organ anomalisi yani gözlerin gelişmemesi ya da az gelişmesine de çok seyrek rastlanıyor.

Bebekler ne zaman göz muayenesi olmalı?

• Anne-babaların ilk bir aydan sonra bebeğin göz fonksiyonlarını takip etmeleri, bebeğin kendileri ile göz kontağı kurup kurmadığına dikkat etmeleri gerekiyor. Bebek bu ilişkiyi kuramıyorsa veya gözünde dıştan fark edilecek bir renk ve şekil farklılığı varsa doktora başvurulmalı.

• Prematüre bebeklerin doğumdan bir ay sonra rutin göz doktoru muayenelerinin başlaması önem taşıyor.

• Normal doğumla dünyaya gelen bebeklerin ilk aydan sonra yapılan muayenesinde göz sağlığı normal bulunursa 1 yıl sonra ayrıntılı muayene yapılması öneriliyor.

• Bebeklerin gözlerindeki şaşılık ve görme kusurları ilk aydan sonra bebek büyüdükçe ortaya çıkıyor. Bu nedenle kayma şüphesi durumunda hemen bir doktora başvurmak gerekiyor.

Nasıl muayene ediliyor?

Bebeklerde göz muayenesi, gözbebeği genişletilerek cihazlar yardımı ile ön ve arka göz bölümlerinin incelenmesi şeklinde yapılıyor.

Tedavi seçenekleri neler?

Bebeğe konulan tanıya göre; ilaç, laser ya da cerrahi tedavi uygulanıyor. Tümörlerin tedavisi ise daha değişken oluyor. Tedavi yöntemleri arasında radyoterapi veya radyoaktif plaklar da yer alıyor.