Check up hem hastalıkların önceden teşhisinde büyük önem taşır, hem de sağlıklı bir geleceğin en büyük anahtarıdır. Her zaman yetişkinler için gerekliliğinden bahsedilen check up, çocuklara düzenli olarak yapıldığında sağlıklı nesillerin yetişmesine büyük katkı sağlar.
Memorial Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Dicle İnanç, çocukluk döneminde yapılacak check up’ın önemi hakkında bilgi verdi. Ayrıca check up’ta ne gibi tetkikler yapıldığını da anlattı.
Periyodik Check Up'lar çocuk sağlığı için neden önemlidir?
Yaşamın her dönemi toplum sağlığı açısından önemli olmakla birlikte çocukluk çağı özel ilgi gerektiren bir dönemdir. Çocukluk çağında yavaş yavaş başlayan pek çok erişkin hastalığının önlenmesi, bu dönemde yapılan taramalar ile mümkün olabilir. Hipertansiyon, obezite, kalpdamar hastalıkları ve diyabet, uygun beslenme ve spor yapma alışkanlığının kazandırılması ile önlenebilmekte veya azaltılabilmektedir. Bunun için de büyümenin çok yakından izlenmesi, belirli aralıklarla standart büyüme eğrilerin değerlendirilmesi ve normalden sapmaların erken teşhis edilip, çocukta kalıcı etkiler yapmadan önlenmesi gerekmektedir.
Tüm yaş gruplarında olduğu gibi; henüz belirti vermeyen bir sağlık sorununun olup olmadığının belirlenmesi için yeni doğan döneminden itibaren belirli aralıklarla yapılan sağlam çocuk muayeneleri, bazı tarama testleri çocuk sağlığı ve toplum sağlığı açısından oldukça önem taşımaktadır. Örneğin: doğum sonrası mutlaka yapılması gereken yeni doğan tarama testleri ve TSH analizi ile sinsi seyredip zeka geriliği başta olmak üzere birçok sağlık sorununa neden olan doğumsal metabolik hastalıklar saptanarak tedaviye kısa sürede başlanılabilir. Yine doğum sonrası yapılan işitme testi ile duyma kusurları saptanabilir, kalça ultrasonu ile kalça çıkıkları erken tespit edilebilir, göz muayenelerinde ise göz dibindeki sorunlar saptanabilir.
Rutin Check Up Muayenesi Erken Yaşta Başlamalı
Rutin takibinde hiçbir sorun olmayan çocuklarda, belli aralıklarla kan ve idrar tahlillerinin yapılması koruyucu hekimliğin önemli bir parçasıdır. Yenidoğan döneminde yapılan taramalardan sonra her sağlıklı çocuğa 6 ay-1 yaş arasında rutin tahliller yapılmalıdır. Sonrasında ise 1-2 sene aralıklarla çocukların rutin bir check up muayenesinden geçmesi önerilmektedir.
Çocuk Check Up'ının içeriği nasıldır?
1- 16 yaş arasındaki check up programları çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı tarafından yapılacak ayrıntılı fizik muayene ile başlar. Bu sırada aileden çocuğun geçmişi ile ilgili bilgiler alınır, geçirdiği hastalıklar, özel durumlar, ailesel hastalıklar sorgulanır. Aileler tarafından çocuğun aşı bilgileri veya aşı kartı doktorla paylaşılmalıdır. Eksik aşılar varsa okul öncesi dönemde mutlaka yapılmalıdır. Bebeklik döneminde aşıları düzenli yapılmış olan çocukların 4-6 yaş aşıları da (difteri-boğmaca-tetanozçocuk felci, kızamık-kızamıkçıkkabakulak ve suçiçeği) okul öncesi dönemde yapılmış olması gerekir.
Muayeneye başlamadan önce kilo ve boy ölçümü yapılarak çocuğun büyümesi değerlendirilir. Özellikle sağlıklı beslenme ve obezite ile ilgili önlemler tartışılmalıdır. Ayrıntılı sistemik muayene ve tansiyon ölçümü yapılmalıdır. Son 1 yıl içinde yapılmadıysa tam kan sayımı, demir düzeyi, tam idrar tahlili, kan kolesterol-lipid düzeyi, dışkıda parazit incelemesi, ailesel hikayeye göre açlık kan şekeri, riskli bölgelerde ise kan kurşun düzeyi de bakılabilir. Bu tahlillerin içeriği çocuğun sağlık durumuna ve ailenin hastalık yüküne göre değişebilmektedir. Özellikle okula başlamadan önce veya okulda yapılan göz taramalarında görme tembelliği, şaşılık, yüksek derece kırma kusurları önceden belirlenebilmektedir. Yeni doğan döneminden itibaren yapılan tarama testleri ile işitme sorunlarına erken tanı konulması hedeflenmektedir. Çocuklardaki işitme kayıplarının çoğu, okul çağından önce gelişir ve hem konuşma, hem dil gelişiminde gecikmeye neden olur. Bu nedenle okula başlamadan önce (4-5 yaşlarında) ve okul çağında işitme fonksiyonunun değerlendirilmesi önem kazanır. Gerek görme, gerekse işitme fonksiyonlarındaki sorunlar, çocuğun okuldaki başarısını, arkadaşları ile uyumunu olumsuz yönde etkilediğinden üzerinde önemle durulması gereken taramalardır. Bazen bu kusurlar okumaya başlamakta isteksizlik, öğrenme güçlüğü, derse ilgisizlik, konsantrasyon bozukluğu şeklinde kendini belli edebilir. 1 yaşından itibaren ağız hijyeni-diş temizliğine alıştırılmış olan çocukların diş muayenesinin yapılması önerilmektedir.
Okul öncesi Check Up gerekli midir?
Bebeklik döneminde aylık muayeneleri ve aşıları yapılmış olan çocukların okula başlamadan önce sağlık kontrolünden geçirilmesi, birçok hastalığın erken tanısı açısından gereklidir. Okul öncesi yaptırılan check up, çocukların hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı açısından önem taşımaktadır. Okullar başlamadan önce hem sağlık, hem de okul başarısı açısından çocukların göz muayenelerinin, diş kontrollerinin yapılması, işitme açısından bir problem olup olmadığının saptanması ve büyümelerinin değerlendirilmesi büyük önem taşır.
Okul Döneminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Okula yeni başlayan çocukların büyük bir kısmı ilk kez sosyalleştikleri için sık hastalanabilirler. Bu durum ebeveynler için oldukça kaygı vericidir.
1- 16 Yaş Arası Check Up’ta Yapılan Muayene ve Tetkikler
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Muayenesi
Ek Tetkikler