Bit konusundaki bilgilerim çocukluğumdan hayal meyal hatırladığım saçlarımın gazla taranmasından ibaret olduğu için ve başka okullarda da bu aralar aynı sıkıntının olduğunu öğrendiğimden bir çocuk doktorundan konunun detaylarıyla ilgili bilgi istedim. Medicana Bahçelievler Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzman Dr. Alper Özkılıç biti anlattı:

Bitlenme nedir?

Bitlenme her insanda, her coğrafyada, her yaş grubunda oluşabilen, bulaşıcı kaynağı insan olan bir hastalıktır. Etkeni bir parazittir. İnsanlarda yerleşim yerine göre; “baş biti”, “vücut biti” ve “kasık biti” olarak üç tür bitlenme görülmektedir. Bunlardan okul çağı çocuklarında ve yuvalarda en sık görüleni baş bitidir. Özellikle 3-10 yaş grubu kız çocuklarda daha sık görülen bit, saçtan saça, ortak kullanılan eşyalarla, direkt ya da dolaylı yollarla bulaşır.

Bitlenmede ilk olarak yumurtalar bulaşarak saç kılına yapışır ve kepek gibi görünür. Saçtan kolaylıkla ayrılmayıp, saçlı deride şiddetli kaşınma yapar. Daha sonra da sulantı yapıp egzama benzeri pis kokulu, kötü görüntülü bir tabloya dönüşür. Sosyo ekonomik durumun kötülüğü ve yeterli kişisel temizlik şartlarının sağlanamaması gibi durumlar bitlenme sıklığını artırabilir.

Ense bölgesindeki kaşınma baş bitlenmesi için uyarıcı olmalıdır. Çıplak gözle muayenede çoğu kez “sirke” denilen bit yumurtalarını görmek mümkündür. Bu yumurtalar zaman içinde “larva”, sonra da erişkin bit haline gelirler.

Önlemler:

■ Özellikle okul, yurt ve askerlik gibi diğer insanlarla iç içe yaşanılan ortamlarda hijyen kurallarına dikkat edilmeli, şüpheli bulaşma yolları yok edilmelidir.

■ Kalabalık ortamlarda vakit geçiren çocuklara öğretmenler veya aileler tarafından periyodik muayeneler yapılmalıdır.

■ Çocukların saçları düzenli olarak yıkanmalı ve vücut bakımlarına özen gösterilmelidir.

■ Öğrenciler bit tehlikesine karşı uyarılmalı, kişisel temizliklerine dikkat etmeleri gerektiği uygun bir dille anlatılmalıdır.

■ Tedavi ve bitten korunma konularında zaman kaybedilmeden uzman yardımı alınmalıdır. Aksi halde büyük bit salgınları oluşabilir.

Bu gibi tablolar ırk ve statü farkı gözetmeksizin diğer bireylere de bulaşabilmektedir. Okulda salgından etkilenen herkesin aynı anda tedaviye başlaması çok önemlidir. Böyle bir çabayla, salgının kolayca önüne geçilebilecektir. Evde veya okulda bir kişide bit tespit edildiğinde herkesin kontrol edilmesi şarttır. Bitlerin tedavisi değişik kimyasal içerikleri haricen kullanılan ilaçlarla yapılır. Bit kontrolü ve bitten arınmada sık dişliözel taraklar da kullanılır. Yumurtalar da bir süre sonra canlı bitler haline geleceği için, tedavininher iki basamağı da eşit derecede önemlidir. Bit yumurtaları mekanik olarak o bölgeden uzaklaştırılmalıdır. Çocuğun eşyaları, taraklar, fırçalar, havlular, yastık çarşaf gibi eşyalar temizlenmeli ve havalandırılmalıdır. Çünkü bit insan vücudu dışında bir süre sonra varlığınısürdüremez.

Çocuğunuz bitlendiği takdirde basit birkaç önlem alarak bu rahatsızlıktan kurtulmasını sağlamak mümkündür...

Genellikle tek doz tedavi uygulandıktan sonra bulaşma riski hızla azalır, çocuk okuluna ve yuvaya geri dönebilir. Ancak kaşıntı tedavi sonrası 2 hafta kadar devam edebilir, bu hastalığın devam ettiği anlamına gelmez. Saçlı deride tedavi sonrası kalan ölü sirkelerin de bulaşıcı özelliği yoktur. Kozmetik açıdan ve yanlış tanılara neden olmaması için temizlenmesi gerekir. Bitten kurtulmak için çocukların saçlarını kestirmek doğru değildir. Çünkü bitlerden kurtulabilmek için saçların kısa olmasına gerek yoktur. Tek fark, kısa saçta tüm bu temizlik işlemlerinin daha kolay yapılabilmesidir. Bu nedenle, çocuğunuzun saçını eğer kendisi istemiyorsa kestirmenize gerek yoktur, bu durum çocuk üzerinde travma etkisi yaratabilir.

Damla’nın notu:

Çocuğunuzun okulunda bit olduğunu duyduğunuzda önlem olarak çocuk okula giderken saçlarına (özellikle de ense ve kulak arkası bölgelerine) lavanta kolonyası ya da lavanta yağı sürebilirsiniz... Biz bu yöntemin işe yaradığını duyduk, uyguladık ve gerçekten de henüz Uzay’a bulaşmadı.

Bit neden olur niçin bulaşır?

Bitlenmek utanılacak bir şey olarak düşünülür. Fakat bu saklanacak, üzüntü duyulacak bir durum değildir. Bitlenmemek için temiz olmak yeterli değildir, çünkü bit temiz saça da gelir. Bitin bulaşması için tek koşul bit bulaşmış bir kişiyle temas etmektir. Zıplayan ya da uçabilen bir canlı olmadığı için ortak kullanılan eşyalar, yakın temas bitin bulaşmasına sebep olur. Okula giden çocuklarda temas ve ortak eşya kullanımı çok, temizlik bilinci ve dikkat daha az olduğu için koşullar bitin bulaşmasına müsaittir.

Saç bitinin ilk belirtisi kafanın belirli bir bölgesinin yoğun şekilde kaşınmasıdır. Kaşıntı sonucu deride yaralar ve kızarıklıklar meydana gelir. Bit tespit edildikten sonra hemen tedavisi ve temizliği yapılmadığı takdirde yakın temas içinde bulunulan diğer kişilere hızlı bir şekilde bulaşır ve kurtulması zorlaşır.

Peki en hızlı ve kolay şekilde sirke ve bit nasıl temizlenir?

Bit ve sirke temizliğinde dikkat edilmesi gerekenler:

■ Bitin bulaşma ihtimali olan aile bireyleri ya da yakınlarında belirtilerin olması durumunda onlar da aynı tedavi ve temizlik yöntemlerini uygulamalılar.

■ Bit temizliğinde kullanılan tarak, toka ya atılmalı ya da bit şampuanı ile iyice temizlenmelidir.

■ Kullanılan giysi, çarşaf vb. sirkeli suda bekletilmeli ardından yüksek ısıda yıkanmalıdır. Yıkanması mümkün olmayan eşyalar ise bir torbaya koyulup ağzı sıkıca bağlanmalıdır ve 3-4 hafta kapalı şekilde bekletilmelidir. Bu yöntemle bitler ölür.

Bit tedavisi ve sirke temizliğinde yapılması gerekenler:

■ İlk olarak saç bitinin tespit edilmesi gerekir. Daha sonra eczanelerden uygun bir bit ilacı temin etmelisiniz.

■ Bit ilacını prospektüsüne uygun şekilde kullanmadığınız takdirde bitlerin yeniden oluşmasını engelleyemezsiniz.

■ Bit ilacını kullanmadan önce saçı mutlaka yağdan ve kirden temizleyin ve yağlanmaya sebep olabilecek krem gibi ürünler kullanmayın. Saç tamamen kurutulduktan sonra bit ilacını uygulayın.

■ Bit ilacıyla saç yıkandıktan sonra bitlerden kurtulursunuz fakat sirkelerden (bit yumurtaları) kurtulmuş olmazsınız. Bit ilacını kullandıktan sonra saçlarınızı 1/1 oranında elma veya üzüm sirkeli su ile durulayın. Bu şekilde sirkelerin (bit yumurtası) çözülmesini sağlarsınız. Ardından saçınızı tutamlara ayırarak sık dişli bir tarak ya da bit tarağı ile saçınızı özenle tarayın. Sirkeleri tamamen ayıklayana kadar taramaya devam edin. Bu aşamada size yardım edebilecek birisi varsa işiniz daha kolay. Çünkü saçınızın ense ve arka bölümlerine ulaşmanız zor olabilir.

■ Tedavi ve temizlemenin kalıcı olması için 1 hafta-10 gün sonra aynı işlemleri tekrarlamalısınız.

■ Bit ve sirke temizliğinde zeytinyağı da etkili bir çözümdür. Saçlarınızı zeytinyağı ile ovun. Daha sonra streç film ile sarın ve bir gece bekletin. Ardından şampuan ile yıkayın ve sirkeli su ile durulayın.

■ Bit sadece saçlarda görülmez. Sakal, bıyık ve koltuk altı tüyleri de kontrol edilmelidir. Bit görüldüğü takdirde tedavisi ve temizliği en kısa sürede yapılmalıdır.

Haber: Damla Çeliktaban