Kasıkta hafif bir şişkinlik olarak ortaya çıkan, çocuk ıkındığında ya da ağladığında kendini gösteren fıtıkların nasıl oluştuğunu anlamak için öncelikle şu bilgileri hatırlamak gerekiyor: Bebekler anne karnındaki ilk üç ayları boyunca cinsiyet yönünden net olarak ayrılamıyor. Ancak genetik olarak XX ya da XY kromozomlarına göre cinsiyet belirlenmiş oluyor. Aseksüel dönem olarak adlandırılan bu sürecin ardından, XX kromozomu taşıyan bebeklerin taslak organları kız çocuğuna, XY kromozomu taşıyanlarınki de erkek çocuğuna dönüşüyor. Gonat, kız çocuğunda over, erkek çocuğunda da testis oluyor. Hamileliğin ilerleyen dönemlerinde gonat, vücutta olması gereken yere doğru ilerliyor. Kız çocuklarında over, karın içi organ olarak kalıyor. Erkeklerde ise bazı hormonların salgılanmaya başlamasıyla, testisler böbreklerin hemen altındaki yerlerinden ayrılıp, yavaş yavaş doğal yerine doğru hareket etmeye başlıyor. Altıncı ve yedinci aylarda kasık kanalı denilen bölgeye geliyor ve doğumdan önce de skrotum denilen torbaya iniyor. Bu süreci sağlayan iki ana faktör var: İlki, karın zarı denilen periton kıvrımının testise öncülük etmesi ve onu torbada olması gereken yere indirmesi, ikincisi de hormonal değişiklikler. Testisler torbaya indikten sonra görevini tamamlayan karın zarı kıvrımı kapanmazsa, karşımıza kasık fıtığı görüntüsü çıkıyor. Şişlik, zaman zaman da ağrı ile belirti veren kasık fıtığının tanısında anne ve babanın anlattıkları önemli oluyor. Çocuk, kasık bölgesinde zaman zaman ortaya çıkan bir şişlik nedeniyle hekime getiriliyor.

Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Cerrahisi Bölümü'nden Uzm. Op. Dr. Nadir Tosyalı, kasık fıtığı ve inmemiş testis sorunlarını anlattı.

Kasık bölgesi anomalileri pek dile getirilemeyen bir bölgede. Oysa burada meydana gelen bir anomali, çocuk için bazı tehlikeleri de beraberinde getirebiliyor. Genellikle çok hareketli, yerinde duramayan çocuklarda görüldüğü düşünülen kasık fıtığının en temel nedeni ise %5-20 oranında ailesel yatkınlık.

Kasık fıtığının tanısı nasıl konuyor?

Önce anne babadan ayrıntılı bir biçimde öykü alınır. Ardından fizik muayenesi yapılan çocuk ayağa kaldırılarak, ıkındırılarak ya da öksürmesi istenerek o bölgede hafif bir şişliğin meydana gelip gelmediği kontrol edilir. Bunun yanında, kasık bölgesi elle yoklandığında ‘ipek eldiven işareti’ denilen, elin altından kayan, katlanmış kumaş hissi veren bir bulgu da kasık fıtığının önemli bir işareti oluyor. Sonraki aşamada da ultrason devreye giriyor. Bölge, ultrason ile inceleniyor ve tanı koyuluyor.

Tedavi için cerrahi müdale şart mı?

Kasık bölgesi anomalileri (fıtık, hidrosel, kordon kisti) kese açıklığının boyutuna göre farklı gruplara ayrılsa da, ortak tedavi yöntemi cerrahi olur. Kasık bölgesi anomalileri, çocuk cerrahisi kliniklerinde en fazla gerçekleştirilen işlemlerin başında gelir. Günübirlik olarak değerlendirilen bu ameliyatların mutlaka genel anestezi altında ve ameliyathane koşullarında yapılması gerekir. Ameliyatta kasık bölgesinden çok minik bir kesiyle fıtık bölgesine ulaşılır. Fıtık kesesi ya da hidrosel kesesi, onu saran damar ve sperm kanalından ayrılır ve dikilerek kapatılır. Bu yöntemin adı ‘yüksek ligasyon’dur. Uygun ellerde 15-20 dakika süren bu işlemde, anestezi çok önemlidir. Fıtık zamanında tedavi edilmezse, çocuğun hayatını tehdit eden büyük bir soruna dönüşebilir. Karın içi organların sıkışması; kız çocuklarında yumurtalık, erkek çocuklarında da testis kaybına neden olabilir.

İnmemiş testis tanısı nasıl konuyor?

Herhangi bir müdahale olmadan, her iki testisin de torbada olması gerekiyor. Eğer gözlemle torbanın bir ya da iki tarafı boşsa ve testisler torbada bulunamamışsa, bu durum inmemiş testis olarak adlandırılır. Torbanın üst tarafından aşağıya doğru hafifçe bir sıvazlama hareketiyle testislerin inip inmediğine bakılır. Testis torbaya indiğinde yeniden yukarı çıkmıyorsa bunun normal, fizyolojik bir süreç olduğu anlaşılır. Aşağı yukarı doğru hareketin sıklığı ya da şekli de farklı isimlendirilir. Elle muayene edildiğinde testis torbada değilse, aşağı indirildiğinde hemen yukarı çıkmıyorsa bu durum “utangaç testis” olarak adlandırılır. Testis bulunuyor, aşağı indiriliyor ancak bırakılınca hızla yukarı çıkıyorsa bu “gliding testis” diye adlandırılır. Kimi zaman da, testisler torbada olur. Çocuk büyüdükçe testisin yerinde olmadığı görülür. Testis tam olarak olması gereken yere sabit bir şekilde yerleşmediği için, çocuk büyüdükçe normal konumundan daha yüksekte olur. Buna da ‘ascending’ ya da ‘yükselen testis’ denir. Bazen testis kasık yolunda değil de, karın bölgesinde olur. Bu durumda elle bulmak mümkün olmadığı için, testis, laparoskopik yöntemle karın içinde aranır. Göbeğin hemen altından bir ve karnın alt tarafından da iki delik açılarak, ince bir borunun ucundaki kamera ile karın içi taranır ve tanı koyulur.

İnmemiş testislerin tedavisi nasıl olur?

İnmemiş testis başlığında toplanan anomaliler için hormonal ya da cerrahi tedavi yöntemleri mevcut. Ancak yöntem tanıya göre değişir. Her zaman tek taraflı olgularda tek çözüm cerrahidir. Her iki testisin de torbada olmaması halinde, bazen sorunun hormon eksikliğinden kaynaklandığı düşünülerek hormonal tedaviye başlanabilir. Çocukta kıllanma, ses değişikliği gibi kimi yan etkileri aileleri düşündürse de, hormonal tedavi bazen de zorunlu hale gelen ameliyatta ortaya çıkabilecek sorunları kolaylaştırır. LHRH veya hcG hormonu verilir. Hormon tedavisine karşın, testisler olması gereken yere inmiyorsa bu durumda cerrahi müdahale gerekir. Bazen torba, testislerin inmemiş olmasından dolayı gelişmiyor ve testis için yeteri kadar yer olmuyor. Hormon tedavisi ile bu sorunun çözümüne destek olunabilir. Ameliyatı kolaylaştırır. İnmemiş testis ameliyatı da tıpkı kasık fıtığı ameliyatları gibi kısa sürede, tecrübeli ellerde kolaylıkla gerçekleştirilen günübirlik ameliyatlardan biridir.

Kasık fıtığı ve inmemiş testis hakkında bunları biliyor musunuz?

• Kasık fıtığının tüm çocuklarda görülme oranı % 1-5 tir. Erkek çocuklarda, kız çocuklarından 4-20 kez daha sık görülür. Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde de %25-30'lara kadar yüksektir.

• Kasık fıtıklarının %60’ı sağda, %30’u solda ve %10’u iki tarafta da oluyor.

• Ameliyat edilen fıtığın tekrar etme riski %1.

• Sol testis torbaya daha önce indiği için, sol tarafta görülen kasık fıtığının ardından sağ tarafta da fıtık çıkması ihtimali yüksek. Çocuğun ikinci kez anestezi alması istenmediği için ameliyat sırasında sağ kasığı açıp bakmak mümkün.

• Kız çocuklarında iki yaşına kadar görülen fıtıklar genellikle iki taraflı olduğu için hangi tarafta çıkarsa çıksın, iki taraf da ameliyat ediliyor.

• İnmemiş testisin zamanında doğan erkek bebeklerde gerçek sıklığı %3.4 tür, prematürelerde %30 olarak kabul edilir.

Sünnet yaşı psikolojik olarak değerlendirilmeli

Her 20 çocuktan 1’inde kasık fıtığı görülüyor

Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Mustafa Akman, çocuklarda görülen kasık fıtığı ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Çocuk ve bebeklerdeki kasık fıtığı ile yetişkinlerde görülen arasında sadece isim benzerliği bulunmaktadır. Yetişkinlerde genellikle zorlanmayla ortaya çıkan kasık fıtığı, çocuk ve bebeklerde doğuştan gelmektedir. Bebekler anne karnındayken yumurtaları kendi karınları içinde böbreklerine yakın bir bölgededir. Hamileliğin son 2 ayında bebeklerin yumurtaları bir kanal içinde kasık bölgesine doğru inmektedir. Bu kanallar normalde doğumdan önce kapanmaktadır. Ancak bu kanallardan bir veya ikisi çeşitli nedenlerle kapanmayarak zardan bir kese oluşabilmektedir. Kesenin içinde sadece sıvı biriktiği durumlarda halk arasında “Su fıtığı” olarak bilinen Hidrosel gelişirken aynı keseye bağırsak gibi organlar keseyi doldurduğunda bebeklerde fıtık oluşmaktadır. Her 20 çocuktan birinde görülen kasık fıtığı, erkek çocuklarda çok daha sık ortaya çıkmakla birlikte kız çocuklarında da yaşanabilmektedir.

Bebeğinizin kasığındaki şişlikler uykuda kaybolabilir

Bebek ve çocuklardaki kasık fıtığının en sık görülen belirtisi görülüp kaybolan şişliklerdir. Bebek uyanık ve hareketliyken artan kasık bölgesindeki şişlikler uykuda ya da sırtı üstü yatarken azalmakta hatta kaybolmaktadır. Prematüre veya düşük doğumlu bebeklerde görülme sıklığı neredeyse 3 katına varan kasık fıtığında huzursuzluk, ağrı ve kusma gibi belirtiler de yaşanabilmektedir.

Tedavide geç kalmamak önemli

Çocuk ve bebeklerdeki kasık fıtığı zamanında tedavi edilmediği zaman çok daha ciddi sorunlara neden olabilmektedir. Dikkatli ve yumuşak bir baskıyla karın içine gönderilemeyen yani boğulmuş fıtık denen durum bağırsağın ve yumurtanın zarar görmesine hatta çürümesine neden olabilmektedir.Bununla birlikte fıtık tedavisinin gecikmesi damarlarda oluşabilecek baskı ve ısı farkı nedeniyle kısırlığa yol açabilmektedir. Geç kalındığında hayati tehlike ortaya çıkarken çürüyen organ kısımlarının çıkartılması riski

Cerrahi için bebeğinizin büyümesini beklemeyin

Yetişkinlerle kıyaslandığında kasık fıtığının ortaya çıkış nedenleri gibi tedavisi de farklıdır. Korse, fıtık bağı gibi araçların yarar sağlamadığı çocuklarda görülen kasık fıtığının tek tedavisi cerrahi yöntemdir.tedavisinde yeri bulunmamaktadır. Hidrosel, kordon kisti de kasık fıtığı olup, teşhis ve tedavileri farklıdır. Hidrosel bir yaşından önce tedavi edilmezken kordon kisti ise en kısa sürede ameliyat edilmelidir. Başka bir sağlık sorunu olmayan bebeklerin anestezi almasında sorun bulunmamaktadır. Genel anestezi altında gerçekleştirilen ameliyatlar yeni doğmuş bebeklerde bile rahatlıkla uygulanabilmektedir.

Aynı gün evinize dönebilirsiniz

Cerrahi işlem sırasında ameliyat bölgesine etkili ağrı kesiciler yapıldığı için sonrasında çocuğu rahatsız edecek oranda ağrı yaşanmamaktadır. Cerrahinin ardından çocuk taburcu edilmektedir. Genellikle aktivite kısıtlamasına gerek görülmemektedir. Ancak büyük çocuklarda ağır spor aktivitelerinden kaçınma önerilmektedir. Uzman ellerde gerçekleştirilen cerrahilerin ardından fıtığın tekrarlama ihtimali çok düşüktür. Ameliyat bölgesinde ve torbada işleme bağlı şişlikler olabilir, normalde bu şişlikler 1-2 ay içinde yavaşça kaybolur.

Bebeklerle ilgili bilmediğiniz şeyler var!

Bebeklerin doğduğunda diz kapaklarının olmadığını biliyor muydunuz? Ya da erkek bebeklerin kız bebeklerden daha ağır olduğunu? Bebekler hakkında bu bilgileri daha önce duymadığınıza çok eminiz!

55

Bebekler, 4 aylık olana dek tuzun tadını alamazlar. Bu gecikmenin sebebi, sodyumu bu dönemde işlemeye başlayan böbreklerin gelişimidir.

Yeni doğan bir bebeğin vücudunda yaklaşık bir bardak kadar kan bulunur.

Yetişkinlerde 206 adet kemik bulunur. Bebekler doğduklarında ise kemik sayıları 300'dür. Bebek büyüdükçe kemikleri birleşerek yetişkinlikte 206 sayısına ulaşır.

Bebekler bir şeye ihtiyaç duyduklarında çığlık atar ya da inlerler; ancak ağlamazlar. Çünkü ilk üç hafta boyunca gözyaşı üretemezler. Gözyaşı kanalları henüz tam olarak gelişmemiştir. Gözlerini sağlıklı tutacak kadar nem üretirler; ancak birkaç hafta boyunca gözyaşı akıtamazlar.

Yeni doğan bebekler, kafalarını soldan çok sağa doğru çevirmeye eğilimlidirler.

Bebeklerin doğumda dizkapakları yoktur. Dizkapakları, 6. aya dek tamamen gelişmez.

İç kulak, doğumdan önce tamamen gelişen tek duyu organıdır. Gebeliğin ortalarında yetişkin boyutlarına ulaşır.

Yeni doğan bir bebek, yaklaşık 20 dakikada bir idrarını yapar; altıncı aya ulaştığında ise hemen hemen her saat.

İnsan yavruları, ebeveynlerine gülümseyen tek primat türüdür.

Bebekler rahimdeyken, annelerinin hormonlarını alırlar. Bu yüzden doğumdan sonra, vücutlarında biraz östrojen olur. Kız bebekler biraz süt salgılar ve hatta mini bir regl tecrübe ederler. Bazen meme uçlarından kan sızar. Dehşet verici; ama gerçek.

En ünlü premature bebeklerden bazıları: Albert Einstein, Isaac Newton, Mark Twain, Stevie Wonder, Johannes Kepler ve Sir Winston Churchill.

Bir kadından doğan en fazla çocuk sayısı 69'dur. 1725-1765 yılları arasında, Rus bir köylü kadını 16 ikiz, 7 üçüz ve 4 dördüz doğum yapmıştır.

1978 yılında, Antarktika'daki ilk bebek doğmuştur: Emilio Marcos Palma.

Bir bebekte yaklaşık 30.000 tat alma cisimciği bulunur. Bunlar, yalnızca dilin üzerinde değil; ağzın yanlarında, arkasında ve tavanındadırlar.

Her yıl, ABD'de 4 milyonun üzerinde bebek doğmaktadır.

Bebeklerin yaklaşık yüzde 80'i bir tür doğum lekesi ile dünyaya gelir.

Bazı bilim insanları, başı sallamanın "hayır" anlamını kazanmasını, yeni doğanların karınları doyduğunda başlarını yemekten uzağa döndürmelerine bağlıyor.

Bir bebek, doğumda annesinin kokusunu ve sesini tanıyabilir. Annesi ile diğer yetişkinler arasındaki farkı görebilmesi ise birkaç haftayı bulur.

ABD'de bebekler en çok çarşamba günü doğuyor. En az sayı ise pazar gününe ait.

Mayıs ayında doğan bebekler, genelde diğer aylarda doğanlara kıyasla yaklaşık 200 gr daha ağır oluyor.

Araştırmalara göre, sezaryen doğumla dünyaya gelen bebeklerde solunum güçlükleri daha fazla görülüyor. Bunun sebebinin normal doğum sırasında yaşanan önemli hormonsal ve fizyolojik değişimlerin kaçırılması olduğu düşünülüyor.

Her 100 yeni doğan bebekten 4'ünde ya da 5'inde, meme uçlarından süt akışı yaşandığı gözleniyor. Bunun sebebi, gebelik boyunca annenin yüksek seviyedeki hormonlarının plasenta boyuca sızması.

Bir bebeğin başı, toplam vücudunun dörtte biri kadardır; bu oran, yetişkinlikte sekizde bir kadardır.

Yeni doğmuş bir bebeğin tutuşu o kadar güçlüdür ki yalnızca parmakları ile bütün bedenini havada tutabilir.

Yapılan araştırmalara göre, bebekler annelerinin göğüs kokularına pozitif bir şekilde tepki veriyor ve başka kadınlar tarafından kullanılan göğüs pedlerini göz ardı ediyorlar. Daha da şaşırtıcısı, görme engelli kadınlar, yalnızca koku yolu ile kendi çocuklarını diğerlerinden ayırt edebiliyorlar.

Yeni doğan bebekler, rastgele desenlerden ziyade yüz çizimlerine bakmayı, asık yüzleri değil gülümseyen yüzleri tercih ediyorlar.

Bebekler, yedinci aya dek aynı anda nefes alıp yutabilirler.

Perulu 5 yaşındaki kız çocuğu Lina Medina, doğum yapan en genç insandır. 1939 yılında bir erkek çocuğu dünyaya getirmiştir.

Bir bebeğin doğum sırasında hayatta kalma ihtimalinin en çok olduğu zaman, annenin 22 yaşında olduğu yıldır. Bu yaş, insanlarda "doğurganlık yaşı" olarak tanımlanır.

İkiz doğum yapma ihtimali, batı Afrika'nın bazı bölgelerinde özellikle daha fazladır. Örneğin Nijerya'da ihtimal, 22-1'dir.

Bir bebeğin doğumdaki ortalama ağırlığı, 3,20 - 3,60 kg'dır. Hayatta kalan en küçük bebek, 240 gr'dır.

Genelde erkek bebekler, kız bebekleden biraz daha ağırdır.

Yeni doğan bir bebeğin beyni, toplam vücut ağırlığının yüzde 10'u kadardır. Yetişkinlerde bu oran yüzde 2'ye düşer. İlk yılın sonunda bebeğin beyin ağırlığı 2,5 kat artar ve beşinci yılın sonunda doğumdakine kıyasla üç kat büyümüş olur.

Bebekler, doğal yüzme yetenekleri ile doğar ve nefeslerini tutabilirler. Ancak bu yetenek, hemen kaybolur.

Yaklaşık altıncı ayda, bebekler, her objenin özgün olduğunu öğrenirler. Öncesinde ise ne zaman bir ağaçta kuş görse, daima aynı kuş olduğunu farz eder.

Görme, yeni doğan duyularından en son gelişendir. Yeni doğanlar, en iyi 20 cm uzaklığı görürler. Üçüncü aya geldiklerinde ise çevresel görüş, en iyi oldukları görme biçimidir. Bebekler, renk tonlarını ayırt etmede de güçlük yaşarlar.

Yeni doğan bebeklerin çoğunluğu, doğdukları sırada sahip oldukları saçların tamamını, hayatlarının ilk üç ya da dört ayında kaybederler.

Avrupa'da süt, 1890'lara dek pastörize edilmedi ve özellikle bebekler söz konusu olduğunda kullanımından kaçınıldı; çünkü insanlar, çocuklarının büyüdüklerinde sütün elde edildiği hayvana benzeyeceklerine inanıyorlardı.

Ortaçağ Avrupa'sında, yaramaz bebeklerin kalitesiz anne sütünün sonucu oldukları düşünülüyordu.

19. yüzyıla dek, bebeklerin kişilikleri olduğu düşünülmüyordu; dolayısıyla şu anda tavsiye edilen fiziksel ve psikolojik desteğe ihtiyaçları olduğuna inanılmıyordu.

19.yüzyıla dek kızıl saçlı süt annelerden kaçınılıyordu; çünkü bebeklerin süt annelerinin özelliklerini aldıkları düşünülüyordu. Bu yüzden ebeveynler, kızıl saçlıların efsanevi asabi mizaçlarından kaçınmaya çalışıyorlardı.

1235 yılında, III.Henry, Hristiyan süt annelerin Yahudi bebekleri emziremeyecekleri hükmünü verdi.

İngiltere'nin bazı bölgelerinde, yeni doğan bir bebeğin başı, şans için rom ile yıkanıyordu. Gelecek zenginliklerin umudunu simgelemesi açısından bebeğe tereyağı ya da şekerle dokunmak, tüm Avrupa'da yaygın bir gelenekti.

Ortalama bir bebek, yılda yaklaşık 2700 bez kullanır.

Eski geleneklerde, göbek kordonunun uzunluğunun, erkek bebeğin gelecekteki penis uzunluğunu gösterdiğine inanılıyordu.

Antik Roma'da, doğan bebek erkek olduğunda ön kapıya zeytin dalı, kız olduğunda ise bir parça yün kumaş asmak yaygın bir adetti.

Bebekler, erkek sesinden çok kadın sesini duymayı tercih ederler. Bu yüzden insanlar, bebeklere konuşurken seslerini tizleştirirler.

Psikologlar, bebeklerin özfarkındalıklarının 12. ay civarı geliştiğine inanıyorlar.

Bir bebeğin gözlerinin boyutu, yetişkin halinin yüzde 75'i kadardır; görüşü ise ışığa duyarlı ancak çok yakınındaki mesafeleri görebilecek kadardır. 6. aydan sonra görüşü tamamen netleşir.

Nesne kalıcılığı, genelde 8-9. aylarda anlaşılıyor.

Ortaçağ Avrupa'sında bebekler, bez şeritlerle sıkıca bağlanırlardır; çünkü bu yöntemin kolların ve bacakların düz bir şekilde büyümesine yardımcı olduğuna inanılıyordu.

Yapılan araştırmalara göre, bebeğin ismi, yetişkin hayatını etkileyebiliyor. Örneğin feminen bir isme sahip yeni doğan bir erkek bebek, ileride davranışsal sorunlar geliştirebiliyor.

Yapılan araştırmalara göre, bebekler, doğumdan sonra dört aya kadar rahimde duydukları müzikleri tanıyabilirler. Hatta hamilelik döneminde sıklıkla dinlediğiniz şarkılar, bebeğin huysuzluğunu hafifletebilir.

Yapılan araştırmalar, birbirlerinin gözlerine bakan anne ile yeni doğan bebeğin kalp atış hızının saniyeler içerisinde koordine olduğunu gösteriyor.

Evet, bebeğiniz sizin aksanınızla ağlar. Bebekler, hamileliğin son üç ayında annelerinin anadillerini kaparlar. Hatta doğumdan sonra anadillerinin özelliklerini ağlama şekilleri ile yansıtırlar. Bu yüzden Alman, Fransız ya da İngiliz bebekler arasındaki farkı ağlamalarından anlayabilirsiniz.