Sağlıklı bir beden için aldığımız besinlerin ilk durağı ağzımızdır. Sindirimin birinci basamağı olan dişlerin, öğütme görevlerini en iyi şekilde yerine getirmesi gerekmektedir. Sağlıksız bir ağız çocuğun beslenmesini de doğrudan etkiler.

Dişleri ve dişetleri problemli olan bir çocuk, aldığı besinleri yeterince iyi öğütemez. Bu lokmaları bütün olarak yutmasına, gıdalarla beraber hava yutmasına sebep olur. Aynı zamanda çocuk çürük olan dişler yüzünden ağrı duyduğundan belli besinleri tüketmekten kaçınabilir. Özellikle dişlerinin arasına sıkışıp kalan ve canını yakan lifli gıdaları yemekten uzak durur.

Ne yazık ki süt dişleri “nasıl olsa yenisi gelecek “ düşüncesi ile pek önemsenmez. Halbuki süt dişleri, çocuğun beslenmesini, yeni gelecek olan dişlerinin düzgün bir şekilde çenede yer almasını,

Çene gelişiminin düzgün ve sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlar.

Süt dişlerinin sağlıklı bir şekilde ağızda kalmasını gerektiren diğer bir sebep de çocuğun artık sosyal yaşamda da bir yerinin olmasıdır. Konuşma yetisi, sesleri ve harfleri düzgün bir şekilde çıkarabilme, gene süt dişleri sayesinde olur.

Tüm bunların yanında bütün gün kahkahalar atan miniklerin gülümsediklerinde kötü kokan ve çürük dolu bir ağza sahip olmaları, utanma duygusu ile birlikte diğer arkadaşlarından uzaklaşmalarına sebep olabilir.

Bütün bu nedenlerden ötürü süt dişleri, yerine yenileri gelene kadar sağlıklı bir şekilde ağızda kalmalıdır.

Küçük yaşta ağız – diş muayenesi: çocuğun diş hekimi ile tanışması ve ilk muayenede nelere dikkat etmek gerekir?

İlk diş hekimi muayenesi kısa ve tanışma şeklinde olmalıdır. İlk ziyaretinde öncelikle merak ve merağın yerini alacak olan kaygı görülür. Çünkü gerek hekim, gerekse onu çevreleyen aletler çocuk için birer bilinmeyendir. Çocuğun ilk aradığı şey güvendir.

Çocuğun önce tanıması, öğrenmesi; ancak kendini güvende hissettikten sonra yapılan işleme katılması beklenmelidir.

Çocuk nasıl hazırlanmalı?

• İlk muayeneden önce bu konuda yazılmış hikaye kitapları okunması, konu ile ilgili çizgi filmler, çocukları ilk deneyimlerine hazırlayabilirler.

• Tedavi öncesinde “korkma, hiç acımayacak” gibi cümleler kurmamak gerekir. Bu tarz cümleler çocukların bilinçaltında acı olabileceği fikrini doğurur.

• Çocuğa geçmiş deneyimlerinden olumlu cümlelerle bahsetmek, büyük önem taşır.

• Eğer tedaviyi reddederse sonrasında iğne yapılıp çekilmek zorunda kalabileceği gibi korkutucu cümleler kurulmamalıdır. Çünkü korkutmak için bahsettiğiniz tüm bu işlemler, bir gün çocuğunuz için gerekli tedaviler olabilir.

İlk diş hekimi ziyaretinde neler yapılır?

İlk muayenede çocuğun tüm dişlerine bakılır. Çocuğun yaşı ve motivasyonuna göre ilk görüşme sadece tanışmayla da geçebilir. Çok korku duyuyorsa ilk birkaç seans çocuğa hiçbir tedavi yapılmadan sadece çocuğun korkusunu yenmeye yönelik konuşmalar ve alıştırmalar yapılır.

Genelde var olan sorunların tespiti ve tedavi yöntemleri belirlenir. Çocuk için sıkıntılı olmayan fissür örtülmesi, flour uygulaması gibi işlemlerin bu seansta yapılması mümkün olabilir. Bu çocuğun aklındaki; neden orada olduğu ve ne gibi şeylerle karşılaşacağı sorularının yanıtlarını bulmasını kolaylaştırır.

İşlemler yapılırken kullanılacak aletler çocuğa tanıtılır ve bazı aletleri onların denemesine izin verilebilir. İlk muayenede canı yanmayan, bilinmezlerden kurtulan ve mutlu ayrılan bir çocuk, daha sonraki randevularına çok daha rahat gelecektir.

Zor bir tedavi yapılacak olsa bile, ilk ziyarette çocuk ile hekim arasında güçlü bir güven duygusu oluşturmak zorlu görünen bazı deneyimleri kolaylıkla aşmayı sağlayabilir.

İlk muayenede ailelerin dikkat etmesi gereken hususlar!

Genellikle aileler kendi korku ve endişelerini çocuklarına yansıtırlar. Bu da çocuğun tedavi esnasında pozitif davranışlarını olumsuz etkilemektedir. Tamamen iyi niyetli olarak söylenen ” acıdı mı?” “İyi misin? “”Aç yavrum ağzını” “ aferin “ “ ben buradayım merak etme “ gibi söylemler çocuğun diş hekimi ile olan kooperasyonunu olumsuz yönde etkiler.

Tedavi esnasında çocuk, direktiflerini tek bir kişiden almalıdır. Aynı anda birden fazla kişinin konuşması çocuğun aklını karıştırır ve tedirginliğini artırır.

Çocuğu tedavi olması konusunda asla zorlamamak, tehdit etmemek ya da ödül teklif etmemek son derece önemlidir.

Tedavi planı ile ilgili ayrıntıları çocuğun yanında konuşmak, duyduğu şeylerle ilgili önyargı oluşturmasına ve ürkmesine sebep olabilir.

İlk diş hekimi ziyareti ne zaman olmalı?

Bebeğin ilk süt dişinin çıkması ile yani ilk 6–9 aylık dönemde veya çocuk bir yaşını doldurmadan önce mutlaka diş hekimi muayenesinin yapılması gerekir. Bu ilk muayenede bebeğin ağız ve diş bakımı konusunda bilgi alınabilir ve çocukta erken dönemde görülebilecek sorunlar tespit edilebilir. Bebeğin parmak emme, yalancı emzik kullanımı, biberon kullanımı gibi alışkanlıkları da bu seansta değerlendirilmelidir.

Özellikle uyku esnasında çocuğun biberonla uyuması sütün/meyve suyunun dişler üzerine kalmasına ve uyku esnasında tükürük akışı azaldığı için dişlerin çürümesine sebep olur. Çocukların uykuya süt veya meyve suyu olan biberonla geçmesi, çürük riski açısından oldukça ciddi bir tehlikedir.

Central Hospital

Diş Dr.

Dt. Haluk Divanoğlu