Dirim Yaşam Akademisi Başkanı Nuran Dirim Ayral, çocuğunuzun konuşma terapisine ihtiyacı olup olmadığını anlamanıza yardımcı olacak konuşma ve dil problemleri için uyarıcı belirtiler hakkında önemli bilgiler verdi.
Çoğu ebeveyn içgüdüsel olarak çocuğunda konuşma ya da dil problemi olup olmadığını bilir. Çocuklarının oyun gruplarında diğer çocukların gerisinde kalıp kalmadığına ya da iletişim ve anlaşma problemi yaşayıp yaşamadığına dikkat edebilirler.
Ayrıca;
- Siz ya da başkaları çocuğunuzu anlamakta zorluk çekiyorsanız,
- İnsanlar, konuşma şekli yüzünden çocuğunuzun olduğundan daha küçük olduğunu düşünüyorsa,
- Çocuğunuz konuşma şekli yüzünden kızdırılıyorsa ya da hayal kırıklığına uğruyorsa,
- Çocuğunuz kendi yaşıtlarına göre daha az kelime kullanıyorsa,
- Çocuğunuz kekeliyorsa,
- Çocuğunuzun etkileşimleri ya da oyunları alışıldık değilse ya da uygunsuzsa,
- Çocuğunuz okurken ya da yazarken aşırı uğraş veriyorsa,
- İşitme kaybı, işittiğini işleme koyma, otizm spektrum bozukluğu ya da gelişimsel gerilik gibi dili ya da konuşmayı etkileyecek bir teşhis konduysa; tüm bunlar, bir çocuğun konuşma ya da dil problemi olabileceğine dair güvenilir belirtilerdir.
Bir çocuğun konuşma ve dil becerilerinin nasıl gelişmesi gerektiğine dair kabaca şöyle bir liste yapabiliriz:
- ‘Hayır’ diyebilir.
- 10 ya da daha fazla sözcük kullanır.
- Tanıdığı nesnelerin adlarını anlar (ör. 'köpek', 'top', 'yatak', 'araba')
- ‘Bu nedir?’ sorusunu cevaplar.
- Basit buyrukları anlar.
- Sessiz harfleri geniş çeşitlilikte kullanabilir.
- Sorulduğunda çeşitli vücut bölümlerini gösterebilir.
- İki sözcüklü kombinasyonları kullanabilir (ör. “bisküvi ver”, “baba gitti”)
- Hikâye dinlemekten hoşlanır.
- Hikâyedeki bazı resimleri adlandırır.
- En az 50 kelimeden oluşan bir kelime haznesi vardır.
- Basit şarkılar ya da ninnileri söyler.
- p, b, m, t, d, n, g, h, y harflerini düzgün bir şekilde söyler.
- Sözcüğün sonundaki sessiz harfi söyler.
- İki kısımdan oluşan talimatları yerine getirir (ör. “Mutfağa git ve meyve suyunu al”)
- Kısa sohbetler yapar.
- Üç ve daha fazla sözcükle cümle kurar.
- “Neden?” sorusunu sorar.
- Önceki gün ya da geçen hafta olan olaylar hakkında konuşabilir.
- Temel dilbilgisini kullanır.
- Düzgün ve tam cümle kurar
- Yetişkinlerin kullandığı sözcüklerle konuşur
- Pek çok soru sorar
- “Kim”, “Nasıl”, “Ne kadar?” sorularına cevap verir.
- Kolayca takip edebileceğiniz hikâyeler kurgular.
- Başkalarıyla yaratıcı bir oyun kurmak için dil kullanır.
- Bir nesnenin nasıl kullanılabileceğini açıklar
- “Ne zaman?” ve “Nasıl?” sorularını cevaplar.
- Geçmiş ve gelecek olaylar hakkında konuşmak için dili kullanır.
- Ayrıntılı konuşmaları yürütür.
- Ne söyleyeceğini düşünürken az problem yaşar.
- Okumayı öğrenmek için fazla zorluk yaşamaz.
Okul çağındaki çocuklar anlama, iletişim kurma ya da konuşma zorluğu yaşadığı için sıkıntı çektiğine dair belirtiler gösteriyorsa konuşma terapistinin değerlendirmesini almak gereklidir. İletişim kurma bozukluğu çocuklarda yetişkinliğe kadar uzanan geniş ölçekli etkilere neden olmaktadır. Hafif bir bozukluk bile olsa sınıfta kendini ifade etmekle başlayıp akademik performansı etkileyen, sosyal izolasyona kadar giden etkileri olabilir. Başkalarıyla bir aradayken sosyal yaşamında da sorunlar yaşayabilir. Kısaca konuşma biçimi yaşamını son derece zor bir hale getirebilir.