4 yaş çocuğu artık kendisinden başka bir dış dünya olduğunu, kuralları, başkalarının hak ve özgürlüklerini iyice anlamaya başlamıştır. Sabrı ve beklemeyi öğrenmiştir. Oyun için arkadaş seçer. Genelde kendi cinsiyle oynamaktan hoşlanır. Değişken ve hareketlidir. Daha rahat yazıp çizer. Olaylar arasında ilişki kurabilir. Bağımsız hareket etmek ister. İnatçıdır. Dramatik oyunları sever. Konuşması anlaşılır ve akıcıdır. Neden, niçin sorularını sıklıkla sorar. Kelimelerin anlamlarını öğrenmeye çalışır. Gerçekte var olanla düşü birbirine karıştırabilir. Olmamış olayları olmuş gibi anlatabilir. Ezber yapabilir.
Bu dönemde nasıl davranmak gerekir?
- Çocukla tam ve düzgün cümleler kurarak konuşun.
- Nesnelerin kavramların isimlerini düzgünce söyleyin.
- Soruları yanıtlarken sabır gösterin. Dış dünyayı sizin anlattıklarınızla tanıyacak. Bu nedenle bıkmadan sohbet edin ve anlatın.
- Birlikte keyif alabileceğiniz aktiviteler planlayın.
Psikomotor Gelişimi
Küçük kasların motor gelişimi
- Tek gözüm kapalıyken yerdeki küçük nesneleri toplayabilirim.
- 10 küple kule yapabilirim.
- 5 adet bloğu tren şeklinde dizebilirim.
- Model gösterildiğinde kareyi, artıyı ve çarpı işaretlerini kopya edebilirim.
- V, H, T, D harflerini kopya edebilirim.
- Model gösterildiğinde üçgen şeklini çizebilirim.
- Üç kısımlı adam resmi çizebilirim.
- Basit bir ev resmi çizebilirim.
- Sınırları belli bir yol üzerinde soldan sağa, yukarıdan aşağıya, sağdan sola doğru elimi kaldırmadan çizgi çizebilirim.
- 1’ den 5’ e kadar olan rakamları kopya edebilirim.
- Ufak bir makasla 15 cm.lik düz bir çizgiyi kesebilirim.
- Ufak bir makasla 15 cm.lik eğri bir çizgiyi kesebilirim.
- Model gösterildiğinde bir kağıdı 3 kere katlayabilirim.
- Kesilmiş bir şekli, başka bir kağıtta bulunan aynı şeklin üzerine yapıştırabilirim.
- Modele bakarak, yoğurma malzemeleri ile bir şeklin aynısını yapabilirim.
- Parmaklarımı açarak her iki elimin parmaklarını diğer elimin parmaklarıyla karşı karşıya getirip birleştirebilirim.
Büyük kasların motor gelişimi
- Yerde duran nesneleri dizlerimi bükmeden alabilirim.
- Tek ayağımın üzerinde 8 saniye durabilirim.
- Bir denge tahtası üzerinde yürüyebilirim.
- Parmak ucuma basarak koşabilirim.
- Tek ayağımla sıçrama hareketi yapabilirim.
- Çift ayakla 30–50 cm. ileri doğru atlayabilirim.
- Tek ayakla 10 kez ileri doğru sıçrayabilirim.
- İleri doğru adımlama yapabilirim.
- Kol ve bacaklarımı birbiriyle zıt hareket ettirerek 8- 10 m. ileri doğru koşabilirim.
- Yardımsız 10 basamağı ayak değiştirerek çıkabilirim.
- Yardımsız 10 basamağı ayak değiştirerek inebilirim.
- 30 cm. aralıklı basamakları olan duvar parmaklığına veya merdivene ayak değiştirerek tırmanabilirim.
- Ağaca tırmanabilirim.
- Bir oyuncağımı çekerek keskin köşeleri dönebilirim.
- 1.5-3m. kadar yengeç gibi yürüyebilirim.
- Ellerimi kullanarak bir yere tutunup kendimi yukarı doğru çene hizamda çekebilirim.
- Yerde yuvarlanan küçük boy topu (çapı 6 cm. büyüklükteki) dirseklerimi düz bir şekilde tutarak yakalayabilirim.
- Atılan küçük boy bir topu (çapı 6 cm. büyüklükteki) dirseklerimi bükük bir şekilde kollarımla tutarak yakalayabilirim.
- Bir metre yukarı doğru atılmış orta boy (çapı 12 cm. büyüklükteki) bir topu yakalayabilirim.
- Topu ileri doğru 3 m. atabilirim.
- Hareket halindeki büyük bir topu (çapı 20 cm. büyüklükteki) ayağım ile durdurabilirim.
- 3–5 adet müzikli oyunlar oynayabilirim.
- Üç tekerlekli bir bisiklete çok iyi binebilirim.
- Müziğe göre sekme, sıçrama hareketleri yapabilirim.
Bilişsel Gelişim
Algılama
- Özellikleri belirtildiğinde iki ve üç boyutlu nesneleri seçebilirim.
- 4 seçenekten istenilen rengi seçebilirim.
- 6 rengi isimlendirebilirim.
- 6 rengi genelleyebilirim.
- 8 parçalı eşleştirme kartlarını seçip, düzenleyip, eşleştirebilirim.
- Orijinal resim ile aynı resmin gölgesini eşleştirebilirim.
- Sayıları ezberleyebilirim.
- 1’ den 5’ e kadar olan nesneleri, dokunarak sayabilirim.
- 1’ den 5’ e kadar sıra dizisi içindeki sayıları seçer ve isimlendirebilirim.
- 5’ e kadar olan sayı kümelerini ve sayıları eşleyebilirim.
- 6 adet bloğu büyüklük sırasına göre dizebilirim.
- Nesneleri görmeden dokunarak tanımlayabilirim.
- 6–8 parçalı bir bul-yapı tamamlayabilirim.
Dil Gelişimi
- Özellikleri belirtildiğinde vücudun kısımlarını gösterebilirim.
- 3 nesneli ve davranışlı emirleri yerine getirebilirim.
- Resimleri mantıklı bir şekilde açıklayabilirim.
- Tek başıma 3–4 mısralık basit şarkıları söyleyebilirim.
- Düzgün ve tam cümle kurabilirim.
- 7 kelimeden oluşan cümleleri kurabilirim.
- Geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanları doğru olarak kullanabilirim.
- 18 adet değişik nesne resminden 14 tanesinin ismini söyleyebilirim.
- Yakın zamanda yaşanmış olayları anlatıp, olaylar arasında ilişki kurabilirim.
- Ev adresimi söyleyebilirim.
- Kaç yaşımda olduğumu söyleyebilirim.
- Sürekli olarak “Neden? Ne zaman? Nasıl” gibi sorular sorabilirim.
- Kelimelerin anlamlarını merak ederek ne olduğunu sorabilirim.
- Gerçekleri hayallerimle karıştırarak hikayeler anlatabilirim.
- Artık konuşmalarımda bebeksi konuşmalara yer vermem veya çok az konuşurum.
Kavram Gelişimi
- Yer ve mekan ilişkisi gösteren kelimeleri anlar ve eylem şeklinde gösterebilirim.
- Resimlerde gördüğüm benzerlikleri, farklılıkları ayırıp, gösterebilirim.
- 3 resmin bir özelliğe göre karşılaştırmasını yapabilirim.
- Bir özelliğe göre nesneleri gruplayabilirim.
- Zıt anlamlı kelimeleri anlayabilirim.
Sosyal – Duygusal Gelişim
- Kendime ait olarak sorulan sorulara yanıt verebilirim.
- Engellenirsem inat edip direnebilirim.
- İlgi çekmek için dramatik gösterilerde bulunabilirim.
- Başkalarına yardım etmeyi severim.
- Grup oyunları oynayabilirim.
- Zaman zaman saldırgan davranışlarda bulunabilirim.
- Verilen kurallara uyabilirim.
- Yetişkinleri taklit edebilirim.
- Sevdiğim kişileri paylaşmayabilirim.
- Oyunlarda cinsiyet ayrımı yapabilirim.
- Hakkımı savunabilirim.
- Duygularımı ifade edip, paylaşabilirim.
- Başkalarının görüşlerini alabilirim.
- Grup içinde işbirliği yapabilirim.
- Eşyalarımı paylaşabilirim.
Özbakım Becerileri
- Burnum akınca burnumu mendil ile silebilirim.
- Hapşırınca elimle ağzımı kapayabilirim.
- Sofra kurallarına uygun şekilde oturup yemek yiyebilirim.
- Kamış kullanarak içecekleri içebilirim.
- Becerikli bir şekilde giysilerimi giyip, çıkarabilirim.
- Ayakkabı bağcığımı bağlayabilirim.
- Giysilerimin önünü ve arkasını ayırt edebilirim.
- Küçük düğmeli giysilerimi kapayarak giyebilirim.
- Alt ucu kapalı sabit fermuarı çekip kapayabilirim.
- Çıt çıt, kopça, kemer, ayakkabı tokalarını açıp kapayabilirim.
- Dişlerimi fırçalayabilirim.
- Yakın çevremizde yalnız başıma bağımsızca gezinebilirim.
- Eşyalarımı toplayıp, ufak tefek işlerde büyüklerime yardım edebilirim.
Psikolojik Danışman
Dilek Kırcaoğlu