HT Hayat Anasayfa Akran zorbalığı yaşayan çocuğa nasıl davranılmalı? | Anne - Baba

Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Uzmanı & Psikolojik Danışman Rehber Ayşim İncesulu, akran zorbalığı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.


Akran zorbalığı nedir? Akran zorbalığının türleri nelerdir?

Akran zorbalığı (bullying), çocukların arkadaşları tarafından maruz kaldıkları fiziksel, cinsel, sözel ya da sosyal şiddettir; okul şiddeti olarak da adlandırılır. Birçok türü bulunan akran zorbalığı eğer engellenmezse, zorbalığa maruz kalan çocuğun hayatında ömür boyu kalıcı psikolojik yaralara yol açabilir.


Akran zorbalığı türleri:


Fiziksel şiddet: Dürtmek, itmek, tekme atmak, tükürmek, ısırmak, vurmak, kulak çekmek, tokat atmak, çelme takmak, kesici ve delici aletlerle saldırmak, cisim fırlatmak, ateşli silahlarla korkutmak vs.


Cinsel şiddet: Cinsel çağrışımlı sözler söylemek, giysileri kaldırmak ya da çıkarmaya çalışmak, sarkıntılık yapmak vs.


Sözel şiddet: Bedensel özelliklerle alay etmek, kaba sözler söylemek, isim takmak, sözlü olarak tehdit etmek vs.


Sosyal şiddet: Oyunlara almamak, dışlamak, yalnızlığa itmek, görmezden gelmek, öğrenci hakkında dedikodu ve söylenti çıkarmak, iftira atmak, haksız şikayetlerde bulunmak, öğrenciyle konuşmamak ve diğer öğrencilerin de konuşmasını engellemek vs.


Akran zorbalığının nedenleri nelerdir?

Akran zorbalığının “okullardaki öğrenci kalabalığı, öğrencilerin kendi aralarında yaşadıkları yoğun rekabet, düşük özgüven seviyesi ve düşük özsaygı” gibi nedenleri olduğunu belirten Ayşim İncesulu, bu durumun sonuçlarının da son derece ciddi olduğunu vurguluyor: Düşük benlik algısı, kendine güvenememe, gelişim gerilemesi veya bozukluğu, depresyon, kaygı bozuklukları, akademik başarısızlık, madde bağımlılığı, evden veya okuldan kaçma gibi.



Ayşim İncesulu, tüm bu sonuçları yaşamamak için anne babaların yapması gerekeni ise şu cümlelerle açıklıyor: “Anne babalar öncelikle sorunu kabul etmeli ve çocuklarının duygularını, sıkıntılarını paylaşmalı. Sonrasında çocuğun öğretmeniyle iş birliği yaparak ve profesyonel destek alarak bu sıkıntıyı aşmalı.”



Uzman Psikolog Melisa Mutlu, akran zorbalığına maruz kalan çocukların verdiği sinyalleri ve akran zorbalığına karşı yapılması gerekenlere dair bilgiler verdi.


Eğitimin en önemli sorunlarından biri olan akran zorbalığı vakalarında artış yaşanıyor. Her 3 çocuktan 1’inin, yüzde 10-14’ünün ise 6 ayı aşan kronik akran zorbalığına maruz kalıyor. Uzman Psikolog Melisa Mutlu "Akran zorbalığı var olan ya da algılanan bir güç dengesizliğinden beslenen, istenmeyen ve agresif davranışlar olarak da tanımlanmaktadır. Kurban olan öğrenci ile bir veya daha fazla öğrencinin kızdırma, çalma, vurma, tehdit etme gibi direkt olarak yapılan davranışlara ek olarak öğrenciyi belli arkadaş grubunda istememe, etkinliklere seçmeme gibi dolaylı bir biçimde de olabilmektedir. Zorbalık yapan çocuk diğerini kimi zaman fiziksel kimi zaman duygusal yönden 'daha zayıf' görür, ona baskı yapmayı ya da acı çektirmeyi amaçlar" dedi.


Başka çocuklara yapma ihtimalini de artırıyor

Küçümseyici söylemler, dalga geçmeler, arkadan yapılan dedikodular, eşyalarına el koyma, kendisine yiyecek aldırma, ödevini yaptırma şeklinde ya da dışlama, görmezden gelme şeklinde davranışlarla akran zorbalığının kendini gösterdiğini belirten Uzman Psikolog Melisa Mutlu "Bunun son noktası fiziksel ya da cinsel saldırganlıktır. Bazen herkesin göreceği şekilde bazen gizli yapılabilir. Kimi zaman akran zorbalığı tehdit de içerir. Eğer mağdur olan çocuk tepki göstermez, hatta kimseye bahsetmezse akran zorbalığına maruz kalmaya devam edebilir. Bu durum başka çocukların da mağdura akran zorbalığı yapma ihtimalini arttırabilir. Bu şekilde sürekli hale gelebileceği ve mağdurun ruhsal durumunu bozabileceği için akran zorbalığının önlenmesi oldukça önemlidir" diye konuştu.


Gülüp geçme gibi davranışlardan kaçının

Mağdur çocuk suçlanacağını ya da arkadaşları tarafından dışlanacağını düşünerek olayı öğretmenlerine ya da ebeveynlerine aktarmaktan çekinebileceğine dikkat çeken Mutlu sözlerini şöyle sürdürdü: "Zorbalık yapan çocuk durumu daha farklı anlatabilir. Akran zorbalığını meşru görme, zorbalığa maruz kalan kişi hak etmiştir gibi düşünme, olayın tekrarlanmayacağını düşünme, gülüp geçmek gibi davranışlardan kaçınılmalıdır. Akran zorbalığını yapan da maruz kalan çocuğun da psikolojik açıdan değerlendirilmesi gerekebilir. Akran zorbalığı yaşayan çocukta kaygı sorunları, özgüven problemleri ya da depresyon olup olmadığının değerlendirilmesi önemlidir. Mağdur olan çocukta altta yatan bu sorunlar varsa aynı zamanda zorbalığa maruz kalma ihtimali de yüksek olabilmektedir. Zorbalık yapan çocukta ise davranış bozukluğu, dürtü kontrol bozukluğu gibi bir uzman tarafından müdahale edilmesi gereken bir durumun olup olmadığını belirlemek de aynı öneme sahiptir."


Akran zorbalığı yaşayan çocuğun verdiği sinyaller nelerdir?


Eğer çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa, zorbalıkla mücadele etmeye çalışıyor olabilir:

*Okula gitmeyi reddetme

*Sık yaşanan karın ağrıları, baş ağrıları ve diğer fiziksel şikayetler

*Gerginlik ve huysuzluk

*Uyku bozukluğu (gece kabusları ve uykuya dalmakta zorluk)

*Yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler

*Altını ıslatma yaşantıları

*Harçlığını sürekli bir şekilde kaybediyor olması,

*Okuldan eve geldiğinde giysilerinin veya eşyalarının zarar görmüş olması,

*Bedeninde açıklanamayan morluklar, yaralar olması

*Sebebi bilinmeyen bir şekilde üzgün, yalnız, endişeli ya da depresif görünme

*Okuldan sonra ve hafta sonları akranlarıyla etkileşimden kaçınma

*Okulda yalnız olduğundan bahsetme

*Kendini suçlamada artış

*Çaresiz ya da değersiz hissetme

*Okul servisine binme korkusu

*Okul performansındaki ani değişim


Akran zorbalığı yaşayan çocuğun ebeveynleri ne yapmalı?

Çocukları akran zorbalığından koruyabilmenin en önemli yollarında bir tanesi çocuklarla iletişimin iyi olmasının gerekliliğidir. Her şeyden önce aktif dinleme becerilerinizi kullanarak ve çocuğunuza koşulsuz sevginizi ileterek onun için güvenli bir alan yaratmayı denemelisiniz:


*Çocukla bu durumu tartışmaktan ve anlatması için baskı yapmaktan kaçınılmalıdır.

*Çocukla açık ve sıcak bir ilişki kurarak duygularını anlatması sağlanmalıdır.

*Zorbalığın nerede ve ne şekilde gerçekleştiği öğrenilmelidir.

*Bir sonraki rahatsız edilmesinde bu durumu, okulda sevdiği ve güvendiği bir öğretmeniyle paylaşması için teşvik etmelidir.

*Son olarak, okulu durumdan mutlaka haberdar etmeli ve çözüm için iş birliği yapmalıdırlar.


Konu ile ilgili şu içerik de dikkatinizi çekebilir: Akran zorbalığı nasıl önlenir?







YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.