Otizmli çocuklarda, uğraş terapisinin büyük bir kısmı çocuğun uyarılara karşı verdiği duygusal tepkileri tanımlaması ve bu tepkileri nasıl vereceğine dair uygun seçimleri yapabilmesi üzerine odaklanılır. Otizmli çocuklarda farkındalık, bu beceri grubunun gelişiminde oldukça etkilidir; çünkü çocuğun oto-düzenlemede daha iyi olabilmesi için duyguları ile davranışları arasındaki bağlantıyı anlayabilmesi gerekir. Bu bağlamda meditasyonun tanımı düşünüldüğünde, yapılacak tek şey basitçe bağlantıları oluşturma girişiminde bulunmaktır: Zihnimiz ile bedenimiz, duyusal veriler ile davranışsal sonuçlar, içsel benliğimiz ile çevremizdeki dış dünya arasındaki bağlantıları.

Psikoloji bilimi artık neyi deneyimlediğimizin farkında olmanın önemini ölçebiliyor. Uzmanlar duygularımızın ve hislerimizin farkında olmanın ve deneyimlerimiz ile tepkilerimiz arasında küçük bir alan yaratmanın ne kadar kritik olduğunu anlamada oldukça ilerlediklerini belirtiyorlar.

Otizm-meditasyon bağlantısı

Otizmli çocuklarda meditasyonun yararları üzerine az sayıda resmi araştırma var; ancak pediatrik uğraş terapistleri, resmi olmasa da farkındalığı hastaları üzerinde yıllardır kullanıyorlar.

Meditasyonun hedeflerinden birisi deneyimler ile tepkilerimiz arasında alan yaratmak. Zihinleri ile bedenleri arasındaki ilişkinin kontrolünü ele alma konusu, birçok çocuk açısından temel bir mücadele. Pediatrik uğraş terapisti Sarah Selznick, meditasyonun otizmli çocukların zorluk çektikleri üç kritik alana hitap ettiğini belirtiyor: Motor beceriler, duyusal düzenleme ve sosyal uyum.

“Bu becerileri edinmenin temeli, bedeninizin farkında olmak; bu yüzden meditasyon uygulamalarını resmi bir şekilde kullanmaya başlamadan önce bile çocuklara yürürken ayaklarımızın nasıl hissettiğini düşünmelerini isteyerek zihin ile beden arasında nörolojik bağlantılar kurmaya çalışıyordum.” diyor. “Farkındalık uygulamaları, çocukların bedenlerini daha iyi kontrol ettiklerini hissetmelerine yardımcı olarak duyusal düzenlemede gelişimi ve sosyal kaygılarda iyileşmeyi sağlıyor.”

Neyin işe yaradığını bulmak

Meditasyon otizmli çocukların birçoğunda fayda sağlasa da birtakım sınırlamalar bulunuyor. Özellikle de bunu öğrenebilecek ya da uygulayabilecek becerilere sahip olmayan ya da amacı tam olarak kavrayamayacak çocuklarda. Ancak yöntemin her çocuk için uyarlanabilmesini ya da kişiselleştirilebilmesini sağlayan seçenekler de mevcut.

“Birçok yetişkin, çocuklara derin nefes almalarını söylüyor; ancak birlikte çalıştığım birçok çocuk, bunu nasıl yapacağını bilmiyor” diyor Selznick. “Bu yüzden balon şişirmek için nefesimizi kullandığımız bir oyun oynuyoruz. Çocukların çoğu, ‘meditasyon’ kelimesinden rahatsız oluyor; bu yüzden işleri biraz daha eğlenceli hale getirmeye çalışıyoruz.”

Meditasyonun fiziksel aktivite formunu alması fikri kulağa biraz tuhaf gelebilir; ancak bedenlerini sessiz ve sabit bir şekilde tutamayan çocuklar açısından gerekli bir yaklaşım. Örneğin, öfkesini ve duygularını kontrol etmede güçlük yaşayan çocuklar için oyunlarla öğretilebilen teknikler var. Bunlardan biri de ‘kılıç nefesi’. Elinizde bir kılıç tutarmış gibi hayal ediyorsunuz ve nefesinizi alıp verdikçe ‘kılıcınızı’ kaldırıyor ve indiriyorsunuz. Bunu da mümkün olduğunca yavaş yapması gerektiğini söylüyorsunuz çocuğa.

Pratik mükemmelleştirir

Bir çocuğa meditasyon yapmayı öğretmek göz korkutucu geliyorsa eğer, bunu kolaylaştırmayı sağlayacak kaynakların bol olduğunu bilmek işinize yarayabilir. Türkçe uygulamalardan biri Meditasyon app.

Yabancı uygulamalar ise İnsight Timer, Headspace ya da Calm. bunların hepsi aslında yetişkinlere yönelik olsa da içlerinde çocuklar için programlar da bulunabiliyor. Bunun haricinde Elein Sneil metoduyla çocuklara özel farkındalık uyglamaları konusunda uzman olan Sepin İnceer'in eğitimlerini takip edebilirsiniz. Ayrıca YouTube çocuklar için tasarlanan yüzlerce meditasyon videosu ve ormandaki yaprakların sesi gibi çocukların sakinleşmelerini sağlayacak onlarca ses kaydı barındırıyor.