Yeni anne olan iki arkadaşım var. İkisi de heyecanlı, ikisi de tedirgin, ikisi de kendinden şüpheli. Ellerindeki bir avuç bebeklerle “Acaba doğru mu yapıyorum, bu benim mi, nereden geldi, ne zaman uyuyacağız?” gibi sorularla boğuşuyorlar… Onların bu halini görünce çoktan unuttuğum (ama beynimin bir yerlerinde izi hâlâ duran) 4 sene önceki halimi hatırlıyorum…

Yeni doğmuş bir bebeğin annesiyseniz ve bu bebek ilk çocuğunuzsa kafanızın biraz karışık olması normaldir. Bebeklerin özellikle ilk 3 aydaki günlük davranış düzenleri düzensizlik üzerine kuruludur. Bu düzensizliğin bile kendi içinde bir ritmi vardır aslında ve bu ritimlerden biri de ritimlerin belli aralıklarla radikal şekilde bozulmasıdır.

Yeni anneler bebeğin davranışlarındaki bu değişiklikleri endişeyle karşılar çoğunlukla. “Hasta mı oldu, doymadı mı, bir yeri mi ağrıyor, ben mi yanlış yaptım?” sorularıyla boğuşurlar…

Görünürde belirgin bir sebep yokken değişen bu davranışlara dertlenirler. Bir anne için bebeğin derdini anlayamamak en büyük sıkıntı. Hollandalı araştırmacılar Dr. Hetty van de Rijt ve eşi Dr. Frans Plooji’nin yazdığı 15 farklı dile çevrilen Wonder Weeks kitabı bebeğin ilk yılındaki bu değişimleri aydınlatması açısından çok iyi bir kaynak... Kitabın yazarları senelerini bebek davranışları üzerine çalışarak geçirmiş bir karı koca... Bu çalışmalar arasında 2 senelerini ünlü şempanze gözlemcisi Jane Goodall ile geçirerek şempanze bebeklerini incelemek, bunun haricinde yüzlerce anne-bebeği kendi evlerinde gözlemlemek ve annelerin detaylı tuttukları günlükleri analiz etmek de var... Wonder Weeks yani “Mucize Haftalar, bebeklerin yaşadıkları büyüme ataklarını açıklayan bir kavram.

Teorinin özü şu: Bebekler hayatının ilk 20 ayında belli aralıklarla (en az 6 kere) “zor haftalardan” geçer; bu zor zamanlar bebeklerin zihinsel gelişiminde önemli adımlar attıkları dönemler ve her bebekte aşağı yukarı aynı zamana denk geliyor. Hızlı büyüme evrelerinde bebekler normalde olduklarından daha huysuz, alıngan, ağlamaya meyilli oluyorlar. Günlük düzenleri bozuluyor ve daha çok ilgi istiyorlar... Yeni bir zihinsel beceri demek, algıda açılan yeni bir kapı demek; bu da o zamana kadar tanıdığın, bildiğin dünyanın bir anda baştan tanımlanması demek... Mesela aylarca kendini “bir” zannettiğin annenin senden ayrı bir yaratık olduğunu ve aslında seni bırakıp gidebileceğini fark etmek... Bebekler, sıkıntılı alışma dönemlerinde en iyi bildikleri insan olan anneye daha fazla yapışarak kendilerini sağlama alıyorlar...

5, 8, 12, 15, 23, 34, 42 ve 51. aftalarında bebekler büyüme atakları geçiriyorlar. (Bir hafta önce, bir hafta sonra olabilir). Bu evrelerin sıkıntılı dönemi aşağı yukarı 1-2 hafta sürüyor ve bir bakıyorsunuz ki günlerdir süren uğraşların sonunda bebeğiniz emeklemeye başlamış.

Kitapta şöyle deniyor:

“Bir sabah uyanıp kendinizi hiç tanımadığınız garip bir gezegende bulsanız ne yapardınız?” Neyse ki ufaklıklar değişikliklere biz yetişkinlerden çok daha kolay adapte oluyorlar. Bir bakıyorsunuz her şey yine eski haline dönmüş. (Sadece görünüşte; çünkü bebeğiniz yine değişti ve büyüdü... Neyse; siz birkaç hafta rahat ediverin şimdilik...)

Yazı: Damla Çeliktaban