Demokrasi paketi ve Azınlık Okulları Raporu...

Merakla beklenen demokrasi paketi nihayet açıldı. Paketten okul çağındaki çocukları ilgilendiren konular da çıktı. Mesela ilköğretim okullarındaki andımız uygulamasının sona ermesi, farklı dil ve lehçelerde eğitim veren özel öğretim kurumu açılabileceği ile ilgili bölümler... Farklı kesimlerden yükselen farklı tepkileri izlerken aklıma 19 Eylül 2013'te açıklanan Azınlık Okulları Raporu geldi. “Ana dilde eğitim” ve “andımız” konuları o raporda da yer alıyordu.

Bugün İstanbul’da 16 Ermeni, 5 Rum, 1 Musevi okulu olmak üzere sadece 22 azınlık okulu var. Bu sayı Osmanlı İmparatorluğu döneminde, 1894 yılında 6437 olarak karşımıza çıkıyor. Azınlık okullarının sayısının giderek azalmasının en önemli nedeni öğrenci sayısının azalması gibi görünüyor. Düz bir mantıkla azınlık nüfusu ile ilişkilendirdiğinizde bu size doğal görünebilir. Ancak öğrenci sayısının azalmasının tek nedeni bu değil. Azınlık okullarına kayıt yaptırma koşulları önemli bir engel mesela. Buna, eğitim fakültelerinde öğretmen yetiştirilmemesi ile azınlık okullarının diğer bütün okullar gibi devletten katkı almaması ve müfredatla ilgili yaşanan sıkıntıları da eklemek gerekiyor.

Yrd. Doç. Dr. Selçuk Akşin Somel ve Nurcan Kaya’nın Tarih Vakfı adına hazırladığı “Geçmişten Günümüze Azınlık Okulları Raporu” 3 ciltten oluşuyor. Türkiye’de azınlık okullarının yaşadığı sorunları ortaya koyan rapor, çözüm önerileri de sıralıyor.

Azınlık Okulları Raporu'nda yer alan çözüm önerileri şöyle özetlenebilir:

• Bir çocuğun azınlık okuluna devam edebilmesi için T.C. vatandaşı olması gerekiyor. T.C. vatandaşı olmayan Ermeni, Rum ve Museviler misafir öğrenci statüsünde kabul ediliyor. Bütün gayrımüslim çocuklar azınlık okulunda okuyabilmeli.

• Nüfus kayıtlarında Müslüman görünen çocuklar da azınlık okullarına kayıt yaptırabilmeli.

• Azınlık okulları çoğu kez özel okul veya yabancı okul statüsünde değerlendiriliyor. Azınlık okullarına dair ayrı bir kanun ve yönetmelik oluşturulmalı.

• Buna dair düzenleme yapılırken sadece uluslararası insan hakları metinlerindeki standartlar ve demokratik ülkelerdeki uygulamalar çocuk hakları çerçevesinde dikkate alınmalı.

• Azınlık okulları için öğretmen yetiştirilmiyor. Eğitim fakültelerinde Ermenice, Rumca, İbranice ders öğretmenlerinin yetiştirileceği bölümler açılmalı.

• Türkçe ve Türkçe kültür dersleri öğretmenlerinin maaşları MEB tarafından ödenirken, yurtdışından getirilen sözleşmeli öğretmenlerin maaşları MEB tarafından ödenmiyor. Personel maaşları, bina bakım-koruma giderleri, elektrik, ısınma, kırtasiye giderleri için devletten katkı alınmıyor. Bu, eşitlik ilkesi ve Lozan Anlaşması’nın 41. maddesine aykırı.

• Türkçe ve Türkçe kültür dersleri öğretmenlerinin belirlenmesi, atanması ve idare edilmesinde okul yönetimlerine insiyatif verilmeli.

• Ders kitabı ve diğer eğitim materyallerinin üretiminde devlet desteği sağlanmalı.

• Azınlık okullarına öğrenci kaydı yaptırılmasındaki sınırlamalar kaldırılmalı.

• Kayıt için vatandaşlık ve aynı azınlığa mensup olma koşulu kaldırılmalı.

• Azınlık okulları hakkındaki önyargıların değişmesi için resmî kaynaklar “ayrımcı”, “ötekileştirici” söylemlerden arındırılmalı.

• Okullarda azınlık dilinde etkinlik düzenlenmesi kolaylaştırılmalı, okullar bu konuda teşvik edilmeli.

• Azınlık okulları ile diğer okullar arasındaki iletişim güçlendirilmeli.

• Okul kurmak, haklı gerekçelerle eğitime ara vermek, okul kapatmak konularında yetki, okulların bağlı olduğu vakıf yönetimlerine bırakılmalı.

• Türk müdür başyardımcısı pozisyonu kaldırılmalı.

• Andımız uygulaması kalkmalı.

• Anadilde eğitim verilmeli.

Haber: Perihan Özcan