Bir odaya girdikten sonra oraya neden gittiğini unutmak, anahtarlar elindeyken deli gibi anahtar aramak, en yakınlarının ismini hatırlayamamak... Bunlar yeni annelerin sıklıkla karşılaştığı ‘tuhaf’ durumlar; aslında tamamen de normal haller. Anne Beyni (Mommy Brain) olarak tanımlanan, rahatlıkla Anne Kafası da diyebileceğimiz bu hal şehir efsanesi değil. Hatta bilimsel açıklaması bile var.

British Columbia Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada, anneliğin bilişsel işlevler üzerinde doğrudan ve kalıcı bir etkisi olabileceği kanıtlandı. Natue Neuroscience’da yapılan bir başka araştırmada daha detaylı olarak, kadınların beyninde sosyal biliş ve empati becerilerini içeren bölgelerdeki gri maddelerde değişimler olduğu da gözlemlendi. Bunun sebebinin yeni biliş alanlarını geliştirmek için hafızanın bazı kısımlarının ‘feda edilmesi’ olduğu düşünülüyor.

Aynı şekilde, bebekleriyle etkileşimde olan babaların da beynindeki amigdala kısmındaki aktivitede artış olduğu görüldü. Babalar da yeni doğan bebekleriyle ilgilendikçe, amigdala yapıları annelerinkine benzemeye başlıyor.

Elbette yenidoğanın olduğu bir evdeki en önemli gündemlerden birinin uykusuzluk olduğu aşikar. Uyku düzeni sinir sistemi üzerinde doğrudan etkili andak, bilim insanları Anne Kafası olarak açıklanan halin uykusuzlukla beraber başka değişimlerle de alakalı olduğu görüşünde. Özellikle hamilelik ve sonraısnda sözel hafızayı da etkileyen nörobiyolojik değişimler, unutkanlık ve benzeri halleri tetikleyebiliyor.

Yeni bir insanın büyüyüp gelişmesinden sorumlu olmak, dar ve belirgin bir odak noktası oluşmasına neden oluyor ve bu noktanın dışındaki her şey daha belirsiz hale gelebiliyor. Neticede Anne Kafası, tamamen normal bir hal ve beyinde neler olduğunu bilerek yeni role uyum sağlamak mümkün.

Anne Kafasıyla nasıl başa çıkılır?

Her kadının ‘Anne Kafası’ deneyimi aynı değildir. Konuşurken neden bahsettiğini unutmak, randevuları hatırlayamamak, bebeğe köpeğin ismiyle hitap etmek, araba anahtarlarını buzdolabında bulmak gibi komik ama uzun vadede endişe verici durumlar yaygın olsa da, herkeste süreç farklı ilerliyor. Bazı kadınlar doğumdan sadece birkaç ay sonra zihinlerinin açıldığını hissederken, bazıları birkaç yıl bu durmla mücadele edebilir. Bu değişik hallerle başa çıkmak için birkaç öneri:

1- Sabırlı olun

Yaşanan biyolojik değişimler tamamen normal ve aslında beynin daha iyi bir anne olabilmeniz için adapte olup gelişmesinin bir ifadesi. Yan etkiler bazen can sıkıcı da olsa, bu tuhaflığın geçerli bir nedeni olduğunu hatırlayıp sabretmek önemli. Ufak tefek hatalar için yer açın, kendinize hoşgörü ve şefkatle yaklaşın.

2- Listeler yapın

Unutkanlık, Anne Kafasının olmazsa olmazı. Bu durumla baş etmenin en iyi yolu ise bolca liste yapmak. Aklınızda tutamadığınız şeyleri kağıtlarda tutmak daima iyi bir fikir.

3- Önceden planlayın

Hayatın bir koşturmacaya dönmemesinin tek yolu, planlı olmaktır. Bir yere gitmek için bir gece önceden hazırlıklı olmak, anahtarları ve cüzdanı koyduğunuz yerleri belirlemek ve bir rutine bağlı kalmak, karışık bir zihni toparlamanın en iyi yolu.

4- Rutin oluşturun

Her gün yaptığınız şeyler için bir zaman ve yapılma şekli belirlediğinizde, ensemeler için kendinize daha rahat alan tanıyabilirsiniz. Bebekler rutine bayılırlar, aynı saatte beslenip uyumaları onlara da iyi gelir. Elbette rutin seven bu minik canavarlar, sıklıkla rutin değiştirme eğiliminde de olabilirler, değişimlere açık, esnek bir rutininizin olması ihtiyaçlarınızı gözetebilmeniz için önemli.

5- Yardım isteyin

Yeni annelerin yaptığı en büyük hatalardan biri, her şeyi kendi başlarına yapmak zorunda olduklarını düşünmeleridir. Partnerinizi olabildiğince rutine dahil edin. Ayrıca aileniz veya yakın arkadaşlarınız yakınlarda yaşıyorsa, özellikle ara vermeye ihtiyacınız olduğunu düşündüğünüzde yardımlarını isteyebilirsiniz. Çoğu insan, gün içinde biraz uyumaya ihtiyacınız olduğunda bir veya iki saatliğine uğramak ve bebekle zaman geçirmek için hevesli olacaktır. Biraz fazladan uykunun hafızanızı nasıl geliştirebileceğine ve sizi daha uyanık kılacağına şaşırabilirsiniz.

6- Uyuyun

Beyindeki işlevlerin uykusuzlukla doğrudan ilişkisi vardır. Özellikle lohusalıkta düzenli uyku imkansız gibi gözükse de, her fırsatta uyku ihtiyacınızı karşılamayı ihmal etmemelisiniz.

7- Beyninizi besleyin

Ceviz, yaban mersini, brokoli ve zerdeçal gibi beyin güçlendirici gıdalar tüketmek ve egzersiz yapmak, herkes için beyni güçlendirmenin sağlıklı yollarıdır. Aynı şekilde bulmaca çözmek ve kelime oyunu gibi beyin işlevlerini uyaran oyunlar oynamak faydalı olabilir.

8- Kendinize zaman ayırın

Bu da uyku gibi, bir süre imkansız gözükebilir. Ama kendinize zaman ayırmak, her zaman saatlerce en sevdiğiniz mekanda takılmak değildir. Bazen 20 dakikalık bir banyo her şeyi değiştirebilir. İhtiyaçlarınızı gözetin ve kendinize zaman ayırmayı önceliklendirin.

Referanslar:

Sherri Gordon. "What Is Mommy Brain?". Şuradan alındı: https://www.verywellfamily.com/what-is-mom-brain-4774384 (26.03.2020)