Belki de o dans ayakkabılarını tozlu raflardan indirmenin ya da bir fırça almanın zamanı gelmiştir. Yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, yaratıcı hobiler beynin genç kalmasına yardımcı olabilir.

13 ülkeden 1.240 katılımcının beyin aktivite verilerini kullanan araştırmacılar, bir kişinin kronolojik yaşı ile beyninin 'görünür yaşı' arasındaki farkı ölçen 'beyin saatleri' (brain clocks) geliştirdiler. Daha sonra bu modelleri, yaşları ve yaratıcı faaliyet deneyimleri farklılık gösteren 232 kişi üzerinde uyguladılar. Katılımcılar dört yaratıcı alandan birinde yer alıyordu: Tango dansı, müzik (şarkı söylemek veya enstrüman çalmak), çizim yapmak ve gerçek zamanlı strateji video oyunları oynamak. Amaç, kişilerin 'beyin yaşı farkını' — yani beyin yaşı ile gerçek yaşları arasındaki farkı — hesaplamaktı.

Genel olarak, katılımcılar kendi sanat dallarında ne kadar yetkinse, beyin yaşları da o kadar genç çıktı. En güçlü ilişki tango dansçıları arasında gözlemlendi; onların beyinleri biyolojik yaşlarına kıyasla ortalama yedi yıl daha gençti. Sinirbilimci ve çalışmanın ortak yazarı Agustín Ibáñez; bunun, tangonun karmaşık hareket dizileri, koordinasyon ve planlama gerektirmesinden kaynaklanabileceğini belirtiyor.

Araştırmacılar yaratıcılığı genel olarak 'hayal gücünü kullanarak hem yeni hem de etkili fikirler veya çözümler üretebilme yetisi' olarak tanımladı. Araştırmaya göre kısa süreli eğitim alanlar bile fayda gördü. Çalışmanın ortak yazarlarından Carlos Coronel: "Temel çıkarımlarımızdan biri, yaratıcılığın faydasını görmek için uzman olmanız gerekmediği. Gerçekten de, kısa süreli video oyunu eğitimlerinden bile öğrenenlerin kazanç sağladığını gördük” ifadelerini kullandı.

Video oyunu eğitiminde 24 sağ elini kullanan katılımcıya, yaratıcı problem çözme gerektiren bir strateji oyunu öğretildi. Kontrol grubundaki katılımcılara ise daha çok kurallara dayalı ve daha az strateji gerektiren dijital kart oyunu eğitimi verildi. Strateji oyunu oynayanların beyin yaşlanması daha yavaştı ve beyin testlerinde kontrol grubuna göre daha iyi performans gösterdiler.

Araştırmacılar ayrıca yaratıcılıktan en çok etkilenen beyin bölgelerini görmek için beyin haritaları oluşturdu. Deneyimli katılımcılarda, hareket kontrolü, koordinasyon ve ritimle ilişkili beyin bağlantılarının belirgin şekilde güçlü olduğu tespit edildi.

Bu bulgular, yaratıcılığın tıpkı egzersiz gibi, beyin sağlığını desteklemek amacıyla bir tür 'reçete olarak önerilebileceğini düşündürüyor. Bu sadece sinirbilim açısından değil, aynı zamanda kültürel ve politik açıdan da bir fırsat. Toplumlarımız, sağlıklı yaşlanmayı yalnızca tıbbi değil, yaratıcılık, sanat ve oyun gibi tıbbi olmayan alanlar üzerinden de yeniden tasarlamalı.

Kaynak: Michele Laufik. "These Creative Hobbies Could Keep Your Brain Young, New Study Finds". Şuradan alındı: https://www.marthastewart.com/creative-hobbies-may-slow-brain-aging-study-finds-11830984. (16.10.2025).