Çin’den dünyaya yayılan ve milyonlarca insanı endişeye sürükleyen Coronavirus ile ilgili her gün yeni bir gelişme yaşanıyor, ölümlerin sayısı giderek artıyor. Ateş, öksürük ve nefes alma zorluğu şikayetleri olanların derhal doktora başvurmaları şart. Gribe çok benzeyen belirtiler veren virüsten korunmak için alınacak önlemler ise son derece tanıdık.

Coronavirus ilk defa 29 Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrindeki deniz ürünleri ve canlı hayvan satan bir markette çalışan 4 kişide görüldü, aynı günlerde bu marketi ziyaret eden çok sayıda kişi aynı şikayetlerle hastaneye yatırıldı. Hastalardan alınan örneklerin incelenmesi sonucunda hastalığa neden olan virüsün SARS ve MERS virüsü ailesinden olduğu anlaşıldığı açıklandı. Ve 7 Ocak’ta Dünya Sağlık Örgütü yeni salgının adını açıkladı: Yeni Coronavirus 2019 (2019-nCoV) …

Coronavirus, insan ve hayvanlarda soğuk algınlığı veya nezle olarak bilinen üst yolu enfeksiyonuna en sık neden olan virüslerden biri. Ölümcül sonuçları var ve tedavisi henüz yok. Virüsten nasıl sakınılacağını ve grip benzeri belirtilerden nasıl ayırt edileceğini bilmemek herkesin endişe konusu.

Amerikan Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları bölümünden Uzman Dr. Şiran Keske, Covid-19 hakkında temel bilgiler verdi.

Dünyanın birçok ülkesinde saptanan yeni Koronavirüs enfeksiyonu (COVID-19), SARS CoV-2 virüsünün neden olduğu bir hastalıktır. Hastalık en sık ateş, öksürük, kas ağrısı gibi semptomlarla kendini gösterir. Hastalık %80 oranında semptom vermeden ya da hafif semptomlarla ortaya çıkmaktadır. Virüs temel olarak öksürürken ya da hapşırırken saçılan sekresyonlar aracılığıyla insandan insana geçmektedir. Bunun yanında ellerle de bulaşabilmektedir. Çok özel durumlar (yoğun bakımdaki bazı işlemler) dışında toplumda hastalık havadan bulaşmamaktadır. Hastalık özellikle 60 yaş üstü kişilerde, kronik akciğer hastalığı, hipertansiyon ve diğer kalp hastalığı olanlarda, kanser hastalarında, diyabet hastalarında daha ağır seyretmektedir.

• Hastalıktan korunmanın en iyi yolu, mümkün olduğunca dışarı çıkmamak, çıkmak gerektiğinde ise insanlarla en az 1.5 metrelik güvenli mesafeyi korumak, sık sık el hijyeni uygulamaktır. Bu önlemlerin dışında aşağıdaki önlemlere de uyulmalıdır.
• El hijyeni sağlayamadığınız durumlarda ellerinizle göz, burun ve ağzınıza dokunmamak,
• Grip benzeri hastalık semptomları taşıdığınızda kendinize maske takmak,
• Öksürürken ve hapşırırken tek kullanımlık kâğıt mendiller kullanmak; mümkün değilse sekresyonların yayılmasını önlemek için dirseğimizin iç kısmını kullanmak,
• Selamlaşmak amacıyla tokalaşma ve öpüşmeyi sınırlamak,
• Ev içinde hastalık belirtileri gösteren kişileri izole etmek ve nefes darlığı, kontrol edilemeyen ateş gibi durumlar olması durumunda hastanelere başvurmak.

Bununlar birlikte;

• Düzenli uyku, bol sıvı tüketimi de bağışıklık sistemini güçlendirmek için önemlidir.
• Hastalıktan korunmak için gargara yapmak, ağza burna tuzlu su uygulamak herhangi bir fayda sağlamamaktadır.
• Dengeli beslenmek önemlidir ve herhangi bir takviye gıda almaya gerek yoktur.
• Hastalığın çok etkili bir tedavisi yoktur ancak etkisi olduğu düşünülen bazı ilaçlar tedavide kullanılmaktadır. Henüz bir aşısı yoktur.

Yukarıdaki önlemlere uyarak hem kendinizi hem sevdiklerinizi bu enfeksiyondan koruyabilirsiniz.

Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Aslı Karadeniz, yeni Coronavirus hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

Coronavirus grubunun aslında 1960’lı yıllardan beri var olduğunu ve deve, yarasa gibi hayvanları etkilediğinin bilindiğini anlatan Dr. Karadeniz, “Bazı tipleri insanlarda da enfeksiyona neden olabiliyor. Değişime uğrayarak farklı şekillerde karşımıza çıkanlardan biri Kasım 2002’de ilk kez Çin’de fark edilen SARS oldu. 2002 ve 2003’te dünya çapındaki salgınlarda ise çok sayıda ölüme neden oldu.” dedi. Bir başka salgının 2012’de ilk kez Suudi Arabistan’da “Orta Doğu Solunum Sendromu” olarak bilinen MERS olarak ortaya çıktığını hatırlatan Dr. Karadeniz, “Salgın çok sayıda insanı etkiledi. Bu virüsle enfekte olan birçok kişi, ateş, öksürük, nefes darlığı yaşadı ve ağır hastaların çoğunun ölümüne sebep oldu.” diye anlattı.

Coronavirus nasıl bulaşıyor?

Dünya Sağlık Örgütü’nün 24 Ocak 2020 tarihli raporunda 846 doğrulanmış vaka yer aldığını, çocuğunun Çin’den, kalanların Japonya, Kore, Vietnam, Singapur, Tayland ve bir vakanın da ABD’den olduğunu söyleyen Dr. Karadeniz, şöyle devam etti: “İnsandan insana solunum yolu, öksürük, hapşırık, dokunma, el sıkma, öpüşme, sarılma, mutfak gereçlerinden ortak yeme içmeyle bulaştığını biliyoruz. Ve hasta kişiyle yakın mesafeden konuşma, bulaşmaya neden olabiliyor. Virüsün olduğu yüzeylere, cisimlere temas ettikten sonra elleri yıkamadan ağız, burun göze temas etmek de hastalığa neden oluyor. Yani Coronavirus diğerleri gibi öksürme ve hapşırma kaynaklı damlacık yoluyla bulaşıyor denilebilir.” Solunum yolu ile insandan insana temasla bulaşması nedeniyle virüsün hızlı yayılmasının kaçınılmaz olacağını belirten Dr. Karadeniz, aynı zamanda bu damlacıklarla temas etmiş yüzey ve gereçlerle temas sonrası eller ve ellerin ağız, burun, gözle teması ile de bulaşabildiği için salgına yakalanan insan sayısının artabileceğine dikkat çekti.

Coronavirus belirtileri neler?

Yeni Coronavirus tanımlandığından beri intibak süresi hakkında bilgi sınırlı olduğu için hastalığın kuluçka süresinin MERS ve SARS’da bilinen 14 gün olabileceğini anlatan Dr. Karadeniz, “Hastalarda 39 dereceyi bulan yüksek ateş, öksürük ve nefes darlığı ile seyrettiği, boğaz ağrısı, burun akıntısı da gözlenen şikayetler arasında yer alıyor. Orta-ağır bir tablo olarak kendini gösteren hastalık sağlıklı genç bireylerde daha hafif seyrediyor. Ancak yaşlı ve akciğer hastalığı, kanser, diyabet gibi hastalıkları olan grupta ağır seyrediyor ve ölümler gözleniyor.” diye konuştu.

Coronaviruse karşı nasıl önlem almalı?

Dr. Karadeniz, Türkiye’de henüz saptanan bir vaka olmadığını ancak 14 günlük kuluçka süresinin dikkate alınması gerektiğine dikkat çekti. Dr. Karadeniz, “Son 14 gün içinde salgının kaynaklandığı veya görüldüğü ülkelere seyahat edenler veya bu ülkelere gidip-gelen kişiler ya da tanı almış bir hastayla aynı ortamda bulunmuş kişiler dikkatli olsun. Ateş, öksürük ve nefes alma zorluğunuz varsa doktora başvurun. Erken tıbbi yardım alın” uyarısında bulundu.

Coronavirusten korunmak için neler yapmalı?

Dr. Karadeniz, Coronavirus tedavisi için henüz etkili olabilecek bir ilaç tespit edilmediği gibi aşısı da olmadığı için ancak enfeksiyondan korunmak veya yayılmasını önlemek için benzer şekilde bulaşan tüm solunum yolu virüslerine karşı alınacak önlemlerin uygulanabileceğini ifade etti. Dr. Karadeniz, bu önlemleri şöyle sıraladı:

• Eller su ve sabunla en az 20 saniye yıkanmalı veya el dezenfektanı kullanmalı.
• Yüze, ağza, buruna yıkanmamış ellerle asla dokunmamalı.
• Hasta insanlarla yakın temasta bulunmamalı.
• Kapı kolu, telefon, klavye gibi ortak kullanılan ve sıkça dokunulan nesneleri sıkça temizlemeli ve dezenfekte etmeli.
• Öksürük ve hapşırık sırasında ağız mendil ile kapanmalı, sonrasında mendili atıp el yıkanmalı.
• Hastayken evden çıkmamalı ve dinlenmeli.

Corona virüsten korunmak için neler yapılabilir?

İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nail Özgüneş, tüm dünyanın konuştuğu Corona (Korona) virüsü hakkında önemli açıklamalarda bulundu.

Coronavirus adı, taç veya halo anlamına gelen Latince bir sözcükten gelir ve elektron mikroskobu (EM) altında virionların (virüsün enfektif formu) karakteristik görünümü ile ilişkilidir. Bu virüs, 2003 SARS (Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu) ve ilk kez Ürdün ve Suudi Arabistan’da görülen MERS (Orta Doğu Solunum Sendromu) olaylarından sorumlu olan virüstür. Bu salgınlarla ilişkili virüs, SARS-CoV ve MERS-CoV olarak adlandırılmıştı. Virüs; solunum yolundan, öksürme ve hapşırma ile havaya saçılan virüslerin alınması ile ayrıca virüsün bulunduğu ortam ve eşyalara dokunulduktan sonra ağız ve buruna taşınarak bulaşmış olur. Bunun sonucunda; solunum yolları, karaciğer, mide, bağırsak ve sinir sistemine ulaşarak hastalık tablosu yaratır. Ayrıca çeşitli hayvanlardan insana geçiş de söz konusudur.

Corona virüs belirtileri nelerdir? Corona virus tanısı nasıl konur?

Ateş, boğazda kızarıklık, nefes darlığı, solunum yetmezliğine ait bulgular ön plandadır. Bu virüsün bulaştığı hastaların ölüm oranı yüzde 35-40 olabilmektedir. Tanısı için; solunum yetmezliği saptanan vakalar hastaneye yatırılarak solunum yolu salgılarından, serum ve dışkıdan alınan numuneler PCR testi için Halk Sağlığı Laboratuvarına gönderilir. Her salgında olduğu gibi olası vaka tanımı; ateş ve klinik belirtilere ek olarak salgın bölgesine ilişkin seyahat öyküsü olmasıdır.

Corona virüsten korunmak için neler yapılabilir?

Hastalığın başlıca bulaşma yolu öksürük-aksırık esnasında solunum yolu ile ortama saçılan damlacık enfeksiyonu ile olduğundan, bulaşmayı engellemek için solunum yolu enfeksiyonlarından korunma önlemlerine uyulması önerilir. Bunun ilk şartı; insandan-insana yakın temastan kaçınılmasıdır. Yakın temasın anlamı, hasta bireye yaklaşık bir metre mesafede bulunmak, öksürük-aksırık esnasında solunum yolu ile saçtığı damlacıklara maruz kalmak, öpüşmek, sarılmak gibi durumlardır. Çünkü böylelikle virüs; yakındaki kişinin ağız, burun, göz mukozasına ulaşabilir.

• El hijyeni hastalıklardan korunmada oldukça önemlidir. Bu nedenle; ellerinizi sık sık su ve sabun ile yıkayın. Eller yıkanamıyorsa alkol bazlı dezenfektan tercih edin.
• Öksürürken veya hapşırırken, ağzınızı ve burnunuzu dirseğinizle veya bir kağıt mendille kapatın, ardından mendili kapalı bir çöpe atın ve ellerinizi yıkayın.
• Soğuk algınlığı, ateş veya öksürük gibi grip semptomları olan kişilerle yakın temastan kaçının.
• Ateş, öksürük, solunum güçlüğü gibi belirtiler gösterirseniz en yakın sağlık kurumuna veya doktorunuza hemen ulaşın.

Corona virüs nasıl tedavi edilir?

SARS-CoV için etkin bir tedavi henüz geliştirilememiş olup, bu konuda çalışmalar devam etmektedir. Bu nedenle tedavi, belirtilerin giderilmesine yöneliktir. Ateşin düşürülmesi, ağrıların giderilmesi, sıvı desteği, solunum yolu açıcı tedaviler, oksijen desteği, gerekirse solunum cihazı kullanılması vb. özel bir antiviral tedavi yoktur. Semptomları hafifletmeye yardımcı olacak, tıbbi bakım uygulanır. Ağır vakalarda geçerli olan tedavi, hayati organ fonksiyonlarını desteklemektir.

Havaalanını kullanan vatandaşlar virüse karşı nelere dikkat etmeli?

Aynı şekilde; insandan-insana yakın temastan kaçınılmak gerekir. Kalabalık ortamlardan elden geldiğince uzak durulmalı, biniş işlemleri sırasında ve her aşamada sıklıkla el yıkama sağlanmalı, mümkünse maske veya mendil ile ağız-burun çevresi korunmalıdır.

Uçakla yolculuk yapan bir kişinin, yakınındaki bir kişiden virüsü kapma ihtimali var mı?

Evet, virüsü kapma ihtimali vardır. Yakınındaki kişilerden birinin ciddi, sürekli öksürüğü varsa, çok daha dikkatli olması, elleriyle etrafa dokunmamaya çalışması, yüz maskesi kullanması gerekir.

Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Ramazan Gözüküçük'ün coronavirus hakkında verdiği bilgiler ise şöyle: