Covid-19 pandemisi tüm dünyayı etkisi altına almaya devam ederken, hastalığın tedavisi ile ilgili çalışmalar da tüm hızıyla sürüyor. Yakın zamanda tamamlanan bir bilimsel araştırmada D vitamini takviyesinin hastalığın seyriyle ilgili önemli gelişmelere neden olabileceği ortaya çıkarıldı. Mayıs ayında yapılan araştırmalarda, D vitamini ile bağışıklık sistemi ve Covid-19 hastalığının ilerleyişi arasında ciddi bağlantılar olabileceği kanıtlanmıştı. Buna göre, D vitamini eksikliği olan hastaların koronavirüse bağlı ölüm riskinin artabileceği ifade edilmişti. Aging Clinical and Experimental Research Dergisi’nde yayınlanan yeni bir araştırmada ise, D vitamini seviyelerinin hastalığın seyri üzerindeki etkisi derinlemesine araştırıldı ve vitamin takviyesinin yoğun bakım ihtiyacını önemli oranda azaltabileceği ortaya kondu.

D vitamini ve bağışıklık sistemi

Araştırmalarda D vitamininin bağışıklık sistemini desteklediği görülürken, D vitamini eksikliği ise enfeksiyon sıklığının artması ile ilişkilendirildi. Araştırmacılar, bağışıklık hücrelerinin çalışması için D vitamininine ihtiyaç duyduğunu doğrularken bu vitaminin özellikle solunum sağlığında önemli rol oynayabileceğini ve potansiyel olarak akciğer hasarına karşı koruyabileceğini de savunuyor. Koronavirüs için hala onaylanmış bir tedavi bulunmasa da, D vitamini desteğinin Covid-19’a bağlı hastalıkların iyileşmesini olumlu etkileyebileceği kanıtlanmış durumda.

Kimlerin D vitaminine ihtiyacı var?

D vitamini eksikliği aslında yaygın görülen bir durumdur. Serum 25(OH)D düzeyleri 20 ng/ml’nin (50 nmol/L)’nin altında bulunan kişiler, D vitamini eksikliği tanısı alırlar. Normalde insan vücudunda bulunan D vitamininin yaklaşık %95’i, güneş ışınlarının etkisi ile derimizde sentezlenir ve güneş ışığından yeterince faydalanıldığında D vitamini takviyesi almaya gerek olmaz. Ancak coğrafi ve mevsimsel koşullar, derimizin maruz kaldığı güneş ışığı oranını ve dolayısıyla D vitamini seviyemizi doğrudan etkiler. Bununla birlikte artan deri pigmentasyonu, ilerleyen yaş ve güneşten koruyucu kremlerin kullanılması da deride D vitamini sentezlenmesini olumsuz etkiler. Ülkemizde de D vitamini eksikliği yaygındır. Özellikle belirli kişiler, D vitamini eksikliği açısından risk grubunda kabul edilir:

• İleri yaştakiler

• Güneşe yeterince maruz kalamayanlar

• Koyu renkli cilde sahip olanlar

• Obezite sınırının üstündeki kişiler

• D vitamini metabolizmasını hızlandıran ilaç kullananlar

• Osteoporoz ve osteomalazi rahatsızlıkları bulunanlar

• Nontravmatik (spontan) kırığı bulunanlar

• Malabsorbsiyon sendromları, kronik böbrek yetmezliği, kronik karaciğer hastalığı ve

  hiperparatiroidi bulunanlar

Covid-19 ve D vitamini ilişkisi

Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology Dergisi’nde yayınlanan çalışmada, İspanya'da COVID-19’a bağlı pnömoni teşhisi konmuş olan 76 hasta incelendi. Hastalar iki gruba ayrıldı ve her ikisi de hastane protokolüne göre aynı tıbbi tedaviyi aldı. Bununla birlikte, bir gruba hastanede kaldıkları süre boyunca ayrıca günlük olarak bir tür D vitamini takviyesi verildi. 50 kişiden oluşan bu gruptaki hastaların yalnızca biri yoğun bakım ünitesinde tedavi gördü, sonuçta ise tamamı, virüse bağlı herhangi bir komplikasyon geliştirmeden taburcu edildiler.

Kontrol grubundaki 26 hastadan ise 13 kişi, yoğun bakım ünitesine yatırıldı ve 13 hastadan ikisi kaybedildi, diğer 11 hasta tedavi sonunda taburcu edildi. Araştırmanın yazarları şu açıklamayı yaptı: “"Pilot çalışmamız, D vitamini endokrin sisteminin ana metaboliti olan yüksek dozda Calcifediol veya 25-hidroksivitamin D uygulamasının, kanıtlanmış COVID-19 nedeniyle hastaneye yatış gerektiren hastaların yoğun bakımda tedavi ihtiyacını önemli ölçüde azalttığını gösteriyor."

Referanslar: Petre Cristian Ilie, Simina Stefanescu, Lee Smith ''The role of vitamin D in the prevention of coronavirus disease 2019 infection and mortality'' (6 Mayıs 2020) Şuradan alındı: https://link.springer.com/article/10.1007/s40520-020-01570-8

Fatma Fidan, Berat Meryem Alkan, Aliye Tosun ''Çağın Pandemisi: D Vitamini Eksikliği ve Yetersizliği'' (6 Ocak 2014) Şuradan alındı: http://www.turkosteoporozdergisi.org/archives/archive-detail/article-preview/an-pandemisi-d-vitamini-eksiklii-ve-yetersizlii/8127

Nazire Öncül Börekçi ''D vitamini eksikliği ile ilgili güncel bilgiler'' (20 Ocak 2019) Şuradan alındı: http://turkishfamilyphysician.com/makaleler/derleme/d-vitamini-eksikligi-ile-ilgili-guncel-bilgiler/

Şuradan alındı: https://www.sciencedirect.com/journal/the-journal-of-steroid-biochemistry-and-molecular-biology