Depresyon, genç-yaşlı ayırt etmeden dünyada her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen ciddi bir ruhsal

rahatsızlıktır. Gündelik hayatı doğrudan etkileyen bir durum olduğu için aynı zamanda sosyal ilişkilere de yansır. Çoğu zaman depresyon, sadece ‘kendini kötü hissetmek’, ‘bir şeyleri kafaya fazlaca takmak’ olarak algılanabildiği için, depresyondaki kişiler her zaman çevrelerinden ihtiyaç duyduğu desteği bulamazlar.

Sevdiğimiz ve yakın ilişkide olduğumuz birinin depresyonda olması, bizde de öfke, suçluluk, hayal

kırıklığı ve çaresizlik gibi karmaşık duygular uyandırabilir. Oysaki depresyonla mücadele eden

sevdiklerimize destek olmamızın şefkatli yolları var:,

1- Depresyonu anlayın

Herkes zaman zaman çeşitli nedenlerle kendini depresif hissedebilir. Ancak depresyona girmek ya da depresyonda olmak, destek ve tedavi gerektiren bir durumdur. Depresyonun ciddi bir hastalık olduğunu kabullenmek, depresyondaki birine yardımcı olabilmenin ilk adımıdır. ‘Çok kafana takıyorsun’, ‘biraz rahatlamaya çalış’, ‘dua et, haline şükret’ gibi tesellilerin bir faydası olmayacaktır, aksine bu tür yaklaşımlar kişinin kendini daha rahatsız ve suçlu hissetmesine neden olabilir.

2- Bir uzmana yönlendirin

Eğer bir uzman tarafından depresyon tanısı koyulduysa, önemli bir adım zaten atılmış demektir. Ancak uyku ve beslenme problemleri, halsizlik, vücut ağrıları, yaşam enerjisinin ciddi oranda azalması, negatif düşünceler, sık sık ağlama veya öfkelenme, intihar eğilimi gibi ciddi depresyon belirtileri gösteren biri hala bir uzmandan destek almadıysa, öncelikle yapılacak en iyi şey onu alanında uzman birine yönlendirmek olacaktır. Okullardaki veya iş yerlerindeki psikolojik danışmanlar, psikologlar ve psikiyatristler kişiyi depresyon tedavisi için doğru bir şekilde yönlendirebilecek doğru uzmanlardır. Tanı koyulduktan sonra gerekirse ilaç tedavisi önerilebilir ya da terapi desteği ile tedaviye başlanabilir. Bazı durumlarda depresyon, fiziksel nedenlerden de kaynaklanıyor olabilir. Tiroid, bazı vitamin-mineral eksiklikleri, diyabet gibi rahatsızlıklar da depresyonu tetikleyebilir. Bu yüzden depresyonda olduğunu düşündüğünüz kişiyi rutin kan tahlilleri yaptırması için aile hekimine de yönlendirebilirsiniz.

3- Üzerinize alınmayın

Özellikle ikili ilişkilerde depresyon, duygusal zorluklar nedeniyle ilişkiye zarar verebilen bir durum. Depresyon belirtilerini kişisel algılamamak da, depresyondaki birine yardım etmek için en önemli yaklaşımlardan biri. Hayatta yolunda gitmeyen bazı şeyler ve stres faktörleri kişinin depresyonda olmasını elbette etkileyebilir ama unutmayın, bir insan başka bir insanı depresyona sokamaz, aynı şekilde tek başına tutup oradan çıkaramaz da. Yapılan araştırmalar depresyondaki kişilerin sinir sisteminde ciddi kimyasal değişiklikler olabildiğini doğruluyor. Tamamen fiziksel, hatta genetik unsurlar bile depresyon hastalığını tetikleyebiliyor. Bu yüzden ‘Ben elimden geleni yapıyorum, neden hala depresyondasın?’ diye birine yüklenmenin alemi yoktur. Aynı şekilde depresyonda olan birinin zihninde neler olup bittiğini her zaman anlayamayabiliriz.

Depresyondaki birine yardımcı olmak istiyorsak, öfkeyle, üzüntüyle söylediği şeyleri kişisel

algılamamamız da önemli.

4- Alan açın

Hepimiz hayatta güvende hissetmek isteriz, bu bizim en temel içgüdüsel ihtiyaçlarımızdan biridir. Birine alan açmak demek, onun için güvenli bir alan yaratmak demektir. Depresyondaki sevdiğiniz sizinle konuşurken veya sizin yanınızdayken kendini güvende hissetmeli ki ona destek olabilesiniz. Bunu sağlamak için en önemli adımlardan biri, onu yargılamayacağınızı bilmesidir. Size ne kadar anlamsız gelirse gelsin, söylediği şeyleri yargılamadan dinlemek, anlamak için doğru soruları sormak ona kendini güvende hissettirecektir. Bazen hiç konuşmadan yanınızda bulunabileceğini bilmek bile iyi gelebilir.

5- Sevginizi ifade edin

Sevildiğini bilmek herkese iyi gelir. Depresyondaki biri kendine olan inancını, saygısını ve sevgisini yitirmeye çok meyillidir, bu yüzden çevresindekilerin de sevgisine değer olmadığına inanabilir. Onu rahatsız etmeyecek şekilde sevginizi ifade edin, onun için endişelendiğinizi ve ona destek olmak istediğinizi gösterin.

6- Sabırlı olun

Depresyonda olmak hayata bakış açısını tamamen değiştirebilen bir durumdur. Planlar yapıp vazgeçebilirsiniz, tam iyiye gidiyor derken kendinizi yeniden karanlıklar içinde bulabilirsiniz. İyileşme bir günde gerçekleşmez. Hatta depresyon tedavi edildikten uzun süre sonra bile arada sırada bazı belirtiler tekrar görülebilir. Depresyondaki sevdiğinize yardımcı olmaya çalışırken sabırlı olmanız da önemlidir. Bu süreç ne kadar sürerse sürsün, onun yanında olacağınızı bilmek iyi hissettirecektir.

Depresyondaki birine söylenmemesi gerekenler:

• “Tüm bunlar kafanın içinde, biraz pozitif olmaya çalış.”

• “Herkes zor zamanlardan geçer, sen biraz abartıyor olabilirsin.”

• “İyi tarafından bakmaya çalış, elindekilere şükret.”

• “Yaşanacak onca şey varken neden kendini hayattan çekiyorsun?”

• “Böyle yapmaya devam edersen sana yardım edemeyiz.”

• “Senin için her şeyi yapıyoruz / her şeyin var, artık kendini iyi hissetmen gerek.”

Depresyondaki birine söyleyebileceğiniz şeyler:

• “Son zamanlarda sağlığın için endişeleniyorum, neler olup bittiğini konuşmak ister misin?”

• “Yalnız değilsin. Ne olursa olsun yanında olmaya hazırım.”

• “Şimdi buna inanmak zor gelebilir ama bu hislerin de değişecek, bunu aşabileceğine

  inanıyorum.”

• “Sana yardımcı olmak için ne yapabilirim? Gerçekten neye ihtiyacın var?”

• “Tam olarak ne yaşadığını anlayamıyor olabilirim ama sen benim için değerlisin ve yardımcı

  olmak istiyorum.”

• “Zor zamanlar geçirdiğini biliyorum, evde/işte yardıma ihtiyacın olduğunda beni aramaktan asla çekinme.”

Referans: Timothy J. Legg & Crystal Raypole. "How to Help a Depressed Friend". Şuradan alındı: https://www.healthline.com/health/how-to-help-a-depressed-friend. (29 Mayıs 2019).

Melinda Smith, M.A., Lawrence Robinson & Jeanne Segal, Ph.D. "Helping Someone with Depression". Şuradan alındı: https://www.helpguide.org/articles/depression/helping-someone-with-depression.htm. (Ekim 2019).