Depresyonun genlerle ilişkisi nedir?
Yapılan araştırmalar depresyon ve genler arasında bir bağlantı olabileceğini belirtirken, çevresel faktörlerin de depresyon üzerinde önemli bir etkisi olduğunun altını çizmektedir. Peki, aile bireylerinizden birine depresyon tanısının konulmuş olması sizin için büyük bir risk teşkil eder mi?
Majör depresyon olarak da bilinen klinik depresyon, depresyonun en yaygın çeşididir. Bu çeşit depresyonun kardeşler ve çocuklar arasında ortaya çıkma olasılığı da yüksektir. Depresyon teşhisi konulmuş bir yakını olan insanların depresyona girme olasılığı diğerlerine kıyasla beş kat daha fazladır. Araştırmalar depresyon ve genler arasındaki potansiyel bağlantıyı ortaya çıkarmaya çalışmaktadır.
Peki depresyon genetik midir yoksa başka faktörler de depresyona etki eder mi?
Depresyon genlerle ne kadar ilişkili?
İngiliz araştırmacılar depresyon teşhisli aile bireylerinde yaygın olduğu görülen bir gen keşfettiler. 3p25-26 kromozomu, tekrar eden depresyonu olan 800 ailede tespit edildi. Bilim insanları, depresyonda olan insanların yaklaşık yüzde 40’ının depresyonunun gen bağlantılı olduğunu düşünmekteler. Çevresel ve diğer faktörler ise geri kalan yüzde 60’ı etkilemektedir.
Çevresel faktörlerin önemi
Depresyon teşhisi konulmuş biriyle büyüyen çocukların ilerleyen yaşlarda depresyona girmesi daha olasıdır. Depresyonda olan bir ebeveyni ya da kardeşi gözlemleyen çocuklar, bu kişinin davranışlarını belirli durumlarda taklit etmeyi öğrenebilirler. Örneğin, ebeveyninin günün büyük bir çoğunluğunu yatakta geçirdiğini gören bir çocuk bunun anormal bir durum olmadığını düşünebilir.
Serotonin ve depresyon ilişkisi
Vücuttaki serotonin seviyesi ile depresyon arasında da bağlantı bulunmaktadır. Serotonin, “iyi hissetme” kimyasalı olarak tanımlanır ve beyindeki nöronlar arasındaki iletişimi sağlar. Serotonin seviyesindeki dengesizliğin mizaç bozukluğuna, obsesif kompulsif bozukluk ve panik atak gibi diğer sorunlara yol açabildiği bilinmektedir. Serotonin ve depresyon arasındaki bağlantı konusunda hâlâ birçok teori bulunmaktadır. Genetik bağlantının anahtarı olarak görünen serotonin konusunda araştırmalar yapılmaya devam etmektedir.
Depresyonun tedavisi mümkün mü?
Size ya da sevdiğiniz bir insana depresyon tanısı konulduysa bu durumun tedavi edilip edilmeyeceğini düşünüyor olabilirsiniz. Bu sorunun kesin bir cevabı yoktur. Depresyonun kendisi de karmaşık bir konu olduğundan bu durum zamanla alakalıdır.
Ailenizde ya da çevrenizde depresyon tanısı konulmuş insanlarda farklılık gözlemleyebilirsiniz. Bazıları geçici klinik depresyon yaşıyor olabilir ve 12 aya kadar ilaç tedavisi görmeleri gerekebilir. Diğeri için de depresyon ömür boyu süren bir durumdur ve semptomları zaman zaman artabilir. Bu gibi durumlarda semptomları kontrol etmek ve yaşam kalitesini artırmak için bilişsel davranışçı terapi, uygulanabilir uzun süreli bir seçenektir. Psikodinamik terapi ve kabul ve kararlık terapisi de depresyon tedavisinde kullanılabilir.
Depresyon tedavi edilebilmektedir. Önemli olan semptomlarınızın farkına varmak ve güncel tedaviniz işe yaramıyorsa doktorunuzu bilgilendirmektir. Aynı zamanda iyileştikten sonra tekrar eden semptomlarınızın da farkına varmanız önemlidir.
Çoğu araştırmacı depresyonun ortaya çıkmasına tek bir genin neden olduğunu düşünmemektedir. Bu hastalığa neden olan birden fazla genin olması daha olasıdır. Bipolar bozukluğun ve anksiyete bozukluklarının da aynı zamanda genetik faktörlerin birleşimiyle ilişkili olduğu bilinmektedir.
Ailesinde depresyon tanısı olan bir kişi için kesinlikle depresyona yatkındır denilemez. Durumsal depresyon genellikle geçicidir ve büyük hayati olayların ardından gelişir. Diğer depresyon çeşitleri ise ömür boyu sürebilir. İki durumda da günlük yaşantınızı daha kolay hâle getirmek adına tedaviler bulunmaktadır.
Çeviren: Dilara Koru
Referanslar: Healthline. Is Depression Genetic?. Şuradan alınmıştır: https://www.healthline.com/health/depression/genetic#genetics
Depresyonda mısınız?
YORUMLAR