İki çocuklu bir ebeveyn olarak, ders çalışma, odaklanma, hedef koyma gibi kişisel gelişim konuları, özelikle dikkatimi çekiyor. Öğrenip, çocuklarımı da bilgilendirme ve onlara bu konularda beceri kazandırma konusunda kendimi sonsuz enerjik buluyorum. İşte bu isteğimde beni destekleyen, donanımlayan bir konu olan zihin haritalarından ve konunun uzmanı Arzu Savaş’tan söz etmem gerek. O da benim gibi, öğrendiği tekniği kendi çocuğuna öğreten bir anne.

Arzu Hanım, 6 yıldır uzman bir haritacı ve herkesi haritacı olmaya davet ediyor. Zihin haritaları eğitimlerindeki amacının katılımcılarına ‘aslında her şey ne kadar da kolaymış’ duygusunu yaşatmak olduğunu söylüyor. Yakında bir kitabı çıkacak olan Arzu Hanım, “Hepimizin içinde bir sürücü vardır, bizi gitmemiz yere götürmesi gereken” diyerek sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bu sürücüyü kaybettiğimiz zaman yolu takip etmek zordur. Bu aşamada iyi bir harita, o sürücünün çok işine yarar. Hedefine ulaşmak için en doğru ve en kısa yolu tek bir kağıtta gören sürücünün motivasyonu yerine gelir o motivasyon ile enerjisi yükselir ve gizlendiği yerden çıkıp kontağı çalıştırır…”

Arzu Savaş’a sorduğum sorular ve yanıtları şöyle:

Kendinizden söz eder misiniz? Eğitiminiz, mesleğiniz, yaptığınız çalışmalar... Zihin haritaları ile nasıl ve ne zaman tanıştınız? Ne zamandır bu alanda çalışıyorsunuz?

Marmara Üniversitesi İşletme bölümü mezunuyum. Aynı üniversitede yüksek lisansımı tamamladım. Bilgisayar ve turizm sektörlerinde uzun yıllar çalıştım. Daha sonra hayatıma koçluk girdi. Yaşam koçluğu, öğrenci koçluğu ve Nlp eğitimleri aldım. Profesyonel olarak koçluk yapmaya başladığım dönemde gördüm ki herkesin ortak bir problemi vardı. Kendilerini, sıkışmış, dağılmış hissediyorlar, zamanı verimli kullanamıyorlar, motivasyonları düşüyor ve bu durumda onları atıllaştırıyordu. Öğrencilerle çalıştığımda da durum aynıydı. Ezberle unut, ezberle unut sistemi ile ders çalışıyorlardı. Bu gözlemlerim beni bir arayışa soktu. İşte bu arayış esnasında karşıma zihin haritaları çıktı. Zihin haritaları eğitmenlik eğitimi aldım. Henüz belgemi alalı iki gün olmuştu ve hiç kimseye eğitim vermemiştim ki bir gün oğlum eve panik içinde geldi. Kısa bir süre sonra önemli bir sınavı ve çalışması gereken bir sürü konusu vardı. Ona hemen zihin haritalarını öğrettim ve o konuların haritalarını çıkararak çalışmasını istedim. Oğlum, bu nasıl ders çalışmak bakışları eşliğinde renkli kalemler kullandı, rengarenk dallar çizdi, üzerlerine birer kelime koydu, karşılarına resimler yaptı, yaptı ama ne yalan söyleyeyim çok da inanmadı, ders çalışmanın bu kadar renkli ve eğlenceli olacağına. Ta ki sınava kadar… Sınav sonrası okuldan geldiğinde beni görür görmez söylediği ilk cümle şu oldu. “Anne sen bir büyücüsün! Nasıl yaptın anne o haritayı zihnime nasıl gönderdin!” İşte ben, 6 yıldır zihinlere harita gönderiyorum bunun nasıl yapılacağını da üniversitelerde, büyük şirketlerde, bireysel gelişim atölyelerinde öğretiyorum, danışmanlıklar veriyorum. Öğretmenler, öğrenciler, CEO’lar, çalışanlar, ev hanımları, yazarlar, sanatçılar ve daha pek çok kişiyle çalışıyorum.

Kelime, resim ve renklerin anlam bütünlüğü

Zihin haritası nedir? Bir teknik midir? Kimler, hangi alanlarda zihin haritalarını kullanabilir?

Zihin haritaları, bilgiyi beynimizin dışına çıkarmanın en etkili yoludur. Bütünü tek sayfada görmemizi sağlayan anahtar kelime ve görsellerden oluşan bu teknik, 1960’lı yıllarda Tony Buzan tarafından bulunmuş. ABD ve Avrupa’da pek çok ülkede öğrenciler, yetişkinler ve kurumlar tarafından yaygın olarak kullanılıyor. Tekniğin gücü; çalışma sistemi olarak beyinle uyumlu ortam yaratmasında, karmaşık ekipmanlara ihtiyaç duymamasında ve sadeliğinde yatıyor. Sistem; anahtar sözcük ve anahtar resimler ile konunun kodlanması ve hafızaya haritasının çizilmesi esasına dayanıyor. Leonardo Vinci, Einstein, Van Gogh gibi dehaların kullandığı beyin dostu bu teknikle kelimeleri, resimleri ve renkleri bir anlam bütünlüğü içinde toplamak mümkün. Zihin haritaları not alma ve not üretme, beyin fırtınası, toplantı, sunum, eğitim, büyük resmi görme, hafıza, yaratıcılık, odaklanma, hedef belirleme, zaman yönetimi ve ajanda gibi pek çok alanda; yetişkin çocuk, çalışan çalışmayan herkes tarafından kullanılabilir.

Hem sağ hem sol beyin işliyor

Zihin haritaları, öğrenciler ve yetişkinler için farklı anlamlar mı taşıyor?

Aslında teknik olarak farklı anlam taşımıyor. Çünkü sistem yetişkinde de çocukta da aynı işliyor. Beynimizin bir sağ, bir de sol lobu var. Beynimizin sağ tarafı ve sol tarafının özellikleri farklı, ama bütün olarak çok güçlüdür. Sağ tarafı hayal gücü, renk, ritim, boyut, bütünlükte etkili iken, sol tarafı mantık, sayılar, diziler, kelimeler, analiz, sıralama ve doğrusallıkta etkindir. Şimdi bir 100 metre koşucusu düşünün. Sağ ayağını sağ eli ile tutsun ve bitişe ulaşmaya çalışsın, bunun başarıya ulaşma şansı neyse bizim de beynimizin sadece tek tarafını kullanarak başarıya ulaşma şansımız odur. Zihin haritalarında hem sağ, hem de sol beyin devrededir. Zihin haritası yaparken renkler, resimler kullanırız bu sağ beyindir ve anahtar kelimeler kullanırız, bu da sol beyindir. Yani haritalanmış bilgiyi alırken de verirken de denge söz konusudur. Sistem aynı olmasına rağmen tabii ki çocuklar ilk başlarda renkli kalem kullanmakta da resim yapmada da daha rahat ve özgürler. Biz yetişkinler bu konularda çok çekimseriz. Öğrenilmişlikler ve alışkanlıklarımız nedeniyle renkli kalem kullanmayı, çoğu yetişkin ciddiyetsiz buluyor mesela. Oysa renkli kalem kullandığımızda beynimizdeki hücrelerin çok daha fazlasını uyarabiliyoruz, bu da bizi harekete geçiriyor. Eğitimlerimin başında yetişkinlerden en sık duyduğum cümle “Ben güzel resim yapamam ki...” Hâlbuki zihin haritalarında önemli olan, güzel ya da çirkin resim yapmak değildir ve nasıl olursa olsun kendi çizimlerimiz çok değerlidir. Çizim yapmak zorunda kaldığınızda bir duygu ile bağlantıya geçersiniz ve bu hafızadır. Çünkü siz o bilgiyi hatırlamak istediğinizde ilk olarak aklınıza yazdığınız kelime gelmez. Çizdiğiniz görsel gelir ve oradan kelimeyi hatırlarsınız.

Arzu Hanım, oğlu Burak ile birlikte.

Bir konuyu tek sayfada görmeyi öğrenmek

Bilgiyi tek sayfada toplamak, renkli kalemlerle yazmak, öğrenmeyi/yaratmayı nasıl kolaylaştırıyor? Özellikle bu soruyu, ortaokul, lise dönemi öğrenci ebeveynlerine yol göstermeniz için soruyorum. Ebeveynler, zihin haritalarıyla çocuklarının başarısına katkıda bulunabilirler mi? Kendi oğlunuzla ilgili böyle çalışmalarınızdan söz ettiniz... Püf noktalarıyla birlikte anlatabilir misiniz?

Sahnenin sene başında kurulduğu, çocuklarımızın altında ezildiği ödev ve sınav yoğunluğundan çocukluklarını yaşayamadığı, çoğu zaman bu yüzden bizimle de aralarının bozulduğu rekabetçi bir eğitim sistemi içindeyiz. Maalesef çocuklarımızın öğrenme ile ilgili bildikleri en iyi yol ezberleme ama ezberledikleri bilgiyi kısa bir sürede unutmaları da kaçınılmaz. Ders çalışmanın en eğlenceli ve renkli hali olan zihin haritaları ile önce bilgisayar çocuklarının eline renkli kalemler veririz, renklerin verdiği enerji ile başlarlar çalışmaya. Zihin haritaları ile çocuklarımızın bir konuyu tek sayfada görmesi sağlanır. Bu konuyu ezberlemeden hafızasına kaydederek kalıcı hale getiren bunun sonucunda da sınav başarısı artarak motivasyonu ve özgüveni gelişen bütün bunları da rengârenk kalemlerle eğlenerek yapan çocuklarımız öğrenmeyi öğrenir ve öğrenme sürecini yönetebilir. Sistem; öğrencilerin konular arasında bağlantı kurmasına, gerektiği zamanda bilgiyi kolayca çağırmasına izin verir. Amacımız öğrenmeyi öğretmek en önemlisi de öğrenilen bilgiyi kalıcı hafızaya almak. Bu yöntemle çocuğunuzun daha akıllıca çalışması sağlanacak böylece daha çabuk ve daha kolay öğrenmeye başlayan çocuğunuz zamandan da kazanacak, kazandığı bu zamanda da mutlu, motivasyonu ve özgüveni yüksek çocuk olacaktır. Başarıdaki en önemli faktör çok çalışmak değil, akıllıca çalışmaktır. Evet, yukarıda da bahsettiğim gibi oğlum ilk öğrencim ve şu anda da çok iyi bir haritacı. Hayatının her alanında keyifle kullanıyor.

Mola, üretkenliği artırır

YKS Edebiyat Zihin Haritaları’ adında Google Play’den ücretsiz indirilen bir aplikasyonunuz ve ‘Zihnime Mola’ adında Instagram üzerinden ve bazı kitapevlerinde satılan bir ürününüz de var. Değil mi?

Evet. Zihnime Mola, bir kutu içinde 133+1 karttan oluşan amacının zihne kısa basit molalar verdirmek olduğu bir ürün. Farkında olmadan çoğu zaman otopilotta çalışır günlük rutinlerimizi yerine getiririz. Böyle durumlarda da yorulup, bunalsak bile mola vermeyi zaman kaybı olarak görür, “şunu bir bitireyim de öyle ara veririm” diye kendimizi kandırır mola vermeyi erteleriz. Oysa mola vermek tembel olmak, zaman kaybetmek değildir. Molalar ile yaratıcılığımız artar daha üretken oluruz. Zihnime Mola kartları ile amacım, zihninizi o an üzerinde çalıştığınız konu neyse o konudan anlık uzaklaştırmak, farklı bir konuya götürmek sonrada geri dönüp işinize daha odaklı bir şekilde devam etmenize yardımcı olmak . Ayrıca Zihnime Mola’yı aplikasyon olarak sunmayı da planlıyorum.

Ayrıca bir sosyal sorumluluk projeleriniz de var, anlatır mısınız? Bu çalışmalarınızdaki hedefiniz nedir?

‘Düşlesinler, çizsinler, boyasınlar’ adıyla yürüttüğüm bir gönül projem var. Her ay eğitim gelirlerimin ve Zihnime Mola kutu satış gelirlerinin bir kısmıyla köy okullarındaki çocuklara renkli kalem gönderiyorum. Bu vesile ile pek çok çalıkuşu ile tanıştım ve tanışmaya da devam edeceğim. Son bir yıldır bu gönül projemde ‘Bir Tebessüm İçin Derneği’ gençleri gönül ortağım oldu. Renkli kalemleri onlar vasıtasıyla köy okullarındaki çocuklarımıza ulaştırıyorum. Gençler ve çocuklar; hep birlikte düşlüyor, çiziyor ve boyuyor. Bunun dışında yılda iki defa ücretsiz sanal zihin haritaları eğitimlerim var. Bu bir uzaktan eğitim ve tüm dünyadan eğitim almak isteyenlerle buluşuyoruz. Amacım; bir haritanın kafa karışıklığını ve stresi, netlik ve huzura nasıl dönüştürebildiğini herkese biraz da olsa deneyimletmek. Bu vesileyle sanal ortamda da kocaman bir zihin haritaları ailesi olduğumuzu bilmek, beni mutlu ediyor.

Röportaj: Hayriye Mengüç

Bir görsel, bin kelimeye bedel.