Dolunayın ruh hali üzerindeki çeşitli etkileri birçok kişi tarafından deneyimleniyor. "Dolunay uykusuzluk yapar mı?" sorusunun cevabı için yapılan bir araştırma, ay döngüsünün uykumuzu da etkilediğini söylüyor. Peki, dolunay zamanı uykusuzluğun sebebi nedir? Ayın çekim gücü mü yoksa ay ışığı mı uykuyu etkiliyor?

22 Ağustos Kova Dolunayı'nı Astrolog Korhan Kılınçkaya yorumladı!

Dolunay zamanı geldiğinde bazı insanlar daha huzursuz olurken bazıları da kendilerini daha aktif ve enerjik hissettiğini ifade ediyor. “Gece kuşu” olarak tabir edilen kişiler dolunay gecelerinde daha üretken ve canlı olduklarını söylerken uyku süresinin bir miktar kısaldığını da kaydediyor. Öte yandan uykuyu etkileyen birçok faktör bulunuyor. Bilim insanları, uykusuzluğa sebep olan şeyleri araştırırken dolunayın etkilerini de hesaba katmak için bir çalışma yaptı.

Washington Üniversitesi araştırmacıları, Arjantin’de elektriğe farklı seviyelerde erişimi olan üç yerli halk topluluğunun uyku ritimleri ay döngüleri boyunca takip edildi. İki ay döngüsü boyunca yapılan çalışmada, ayın 29,5 günlük döngüsü boyunca uykudaki değişikliklere bakıldı. Bunlar, 500’e yakın üniversite öğrencisinden alınan verilerle karşılaştırıldı.

Araştırmada kaydedilen en kısa uyku süresi dolunay gecelerinde değil, dolunaydan birkaç gün önce gerçekleşti. Dolunayda ise gece yapılan aktiviteler arttı. Katılımcıların dolunay geceleri aktif geçse de uyku sorunu yaşamadıkları görüldü. Uykuya dalmada gecikme ve uyku süresinde azalma, dolayısıyla da az uyuma sorunları da görüldü. Ancak bunlar dolunay zamanı değil, dolunaydan birkaç gün önce başlıyordu.

Uykusuzluk sebebi Ay ışığı mı yoksa Ay'ın çekim gücü mü?

Araştırmacılara göre, aydaki yerçekiminin uykuyu etkileyebileceğine dair hala bir kanıt bulunmuyor ve ışığın bir şekilde bu etkiye neden olması muhtemel. Öte yandan başka bir teori, %70’ten fazlası sudan oluşan vücudumuzun Dolunay zamanı ayın çekim gücünden etkilendiğini öne sürüyor.

Uzmanlar, “Uyku zamanlaması ayın evreleriyle senkronize olsa da bunun nasıl olduğunu hala bilemiyoruz.” diyor. Başka bir deyişle, Ay’ın evreleri ile uykudaki değişiklikler arasında nedensel bir bağ kurulamıyor. Tahminlere göre uykudaki değişiklikler ayın çekim gücüne değil, ay ışığının etkisine bağlı. Işık, uykuda salgılanan melatonin hormonunu doğrudan etkiliyor. Gecenin ilk yarısında daha fazla ay ışığı oluyor ve ay, her gece daha geç doğuyor. Işık yapay da olsa doğal da melatonin üzerinde baskılayıcı etki gösteriyor. Ay ışığını görmeden yaşıyor olsak bile atalarımızdan gelen aktarımın hala dolunay zamanında uykusuzluk yaşamanın sebebi olabileceği tartışılıyor. Uyku ritmi ve melatonin hormonuna dair daha fazla bilgi için tıklayın.

Uyku Tıbbı Merkezi’nden yapılan yorumda, tıbbi direktör Dr. Steven H. Feinsilver şöyle diyor: “Hepimizin bir sirkadyen ritmi ve yerleşik vücut saati vardır. Ancak mutlaka 24 saatlik bir döngü çalışmaz. Bu döngü muhtemelen çoğu insanda daha yavaş, 25 saatlik bir döngü halinde çalışır. Bizi 24 saatlik normal bir döngüye alıştıran şey ise ışığa maruz kalmaktır.” diyerek ayın yerçekiminin uyku üzerinde kayda değer bir etkisi olduğundan emin olmadığını ifade etti. Sirkadyen ritm konusunu "Uyku, uykusuzluk ve sirkadyen ritim bozukluğu" haberinde daha detaylı inceleyebilirsiniz.

Sağlıklı olmak için uyku süresine dikkat!

Araştırmacılar, uyku süresi ile genel sağlık arasındaki ilişkiye de ayrıca dikkat çekiyor. Normalde gece başına yaklaşık 7 ila 8 saat uyuyan bir kişide 20 ila 30 dakikalık bir uyku kaybı genellikle iyi şekilde tolore ediliyor. Ancak bu kadar sürelik bir uyku kaybının, ortalama 7 saatten az uyuyan veya genellikle iyi uyumayan insanlar için sorun yaratabileceği konusunda uzmanlar uyarıyor.

Dr. Feinsilver "Sağlıklı uyuyanlar, toplam uyku sürelerinde küçük bir azalmayı büyük olasılıkla gayet iyi tolore edecektir. Uykusuzluk çeken, uyku kalitesi zayıf olan veya dinlendirici türde uyku uyuyamayan insanlar için, 20 dakikalık bir kayıp sağlığa zarar verebilir.” diye konuştu.

Bilim insanlarına göre akıllı telefonlar ve TV’ler gibi yapay ışık kaynakları uykumuz üzerinde ayın evrelerinden çok daha büyük bir etkiye sahip. Sağlıklı uyku davranışları ve yatma zamanı alışkanlıklarının korunması da ayrıca oldukça önemli.