Ekoloji ve gıda alanında faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri, “Gıdaya Yönelik İfade Özgürlüğü Kısıtlanamaz!” kampanyası ile birlikte ortak bir açıklama yayınladı. Kampanya ayrıca Change.org’da da imzaya açıldı.
“Gıdada sansüre hayır!”
Çevre örgütleri ve sivil toplum kuruluşları, yaptıkları ortak açıklamada 24.06.2020 tarihinde meclis gündemine giren “Gıda Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” başlıklı torba yasa tasarısının 28., 29. ve 30. Maddelerinin gıdaya yönelik ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı düzenlemeler içerdiğini belirterek kampanya başlattı. Örgüt ve kuruluşlar, söz konusu düzenlemelerin sansür ve otosansüre yol açacağını öne sürdü.
Açıklamada şöyle ifade edildi: “Düzenlemeler kapsamında ‘her türlü yazılı, görsel, işitsel ve dijital iletişim araçları üzerinden yapılan ve ticari reklam kapsamına girmeyen, gıda güvenliği ve güvenilirliği hususunda tüketicide endişe, korku ve güvensizlik yaratarak tüketicinin tüketim alışkanlıklarını olumsuz etkileyen gerçeğe aykırı yayınlar’ yanıltıcı yayın olarak tanımlanmakta ve 20-50 bin TL para cezası verilmesi öngörülmektedir. Yasa teklifindeki ‘yanıltıcı yayın’ tanımı çok geniş ve belirsizdir. Neyin yanıltıcı yayın kapsamında değerlendirileceği, bu değerlendirmeyi yapacak kişilerin kimler olacağı, bağımsız karar verip veremeyecekleri net değildir. Bahsedilen tanımda kişi veya amaç fark etmeksizin yazılı, görsel ve sosyal medya mecrasında yapılacak, gıdanın üretim ve işleme süreçleriyle ilgili her türlü paylaşım yüksek miktarda para cezasıyla karşılaşma riski taşımaktadır.”
Sansür veya otosansür ihtimaline dikkat çekildi
Sivil toplum kuruluşları, gıda güvenliği ve güvenilirliği hususunda tüketicileri endişe, korku ve güvensizliğe sürükleyen nedenlerin toplumda çeşitlilik gösterdiğine de dikkat çekti. İnsanların sağlıkları, sosyo-ekonomik durumları, inançları, kültürleri ve yaşam biçimleri gibi farklı gerekçelerle gıdaya ilişkin çok çeşitli kaygı ve hassasiyetlere sahip olduğu belirtildi. Bu hassasiyetlerin genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), tohumlar, tarım zehirleri (pestisitler), helal gıda, veganlık/vejetaryenlik gibi geniş bir yelpazeye yayıldığı ve birçoğunun bilim içinde de tartışmalı konular olduğu vurgulanarak, yapılacak düzenlemenin sübjektif olduğu ifade edildi. Gıda konusunda kamusal bilgiye ve iyi, temiz, adil gıdaya erişim hakkının kısıtlanma riskine dikkat çekildi.
Muhtemel düzenlemelerin gıda konusundaki bilgilendirme konusunda yetkin kurumları, bilim insanlarını, STKları, meslek odalarını kimi zaman doğrudan sansür kimi zamanda otosansür yoluyla engellemesi riski de örgütler tarafından yapılan açıklamada göze çarpanlar arasında. Gıda konusunda sağlıklı bilgiye erişilebilmesi, ayrıca yanıltıcı bilgilere hızlı ve doğru cevaplar üretilmesi için gıda toplulukları, meslek odaları, ilgili araştırma birimleri, gıda kooperatifleri, çiftçi sendikaları, ilgili üniversite yapıları, tüketici dernekleri gibi sivil toplum kuruluşları ve sosyal girişimlerin merkezde yer alması öneriliyor. Sivil toplum örgütlerinin ortak açıklamasında, sağlıklı bilgiye erişimi engelleyecek maddelerin yasadan çıkarılması talep ediliyor. Konuyla ilgili olarak da Change.org’da "Gıdaya Yönelik İfade Özgürlüğü Kısıtlanamaz" başlığıyla imza kampanyası açıldı.
İmza veren kurum ve topluluklar:
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği
Çevre ve Arı Koruma Derneği – ÇARIK
Good4Trust.org
Türetim Ekonomisi Derneği
Yeşil Düşünce Derneği
Yeryüzü Kooperatifi
Ekoharita.org
ÇEKÜL Vakfı
Genç Yeşiller
Kocaeli Ekolojik Yaşam Derneği
Yerel Tohum Derneği Marmaris Temsilciliği
Sürdürülebilir Yaşam Derneği – SUYADER
AGRİDA Tarım ve Turizm Derneği
Bağlıca Eğitim Çevre ve Dayanışma Derneği
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği
Yayla (Gola) Kültür, Sanat ve Ekoloji Derneği
Çukurova İnsan Tohum Toprak Atölyeleri
İstanbul Permakültür Kolektifi
Doğal Yaşam Derneği
Dört Mevsim Ekolojik Yaşam Derneği
Ortak Yaşam Ekososyal İşletme Kooperatifi
Çeşme Çevre Platformu
Bergama Çevre Platformu
İzmir Çevre Gönüllüleri Platformu
Doğal Besin Bilinçli Beslenme (DBB)
Güzel Gıda Topluluğu
Batı İzmir Topluluk Destekli Tarım Gıda Topluluğu (BİTOT)
HDK Emekliler ve Yaşlılar Meclisi
Antalya Ekoloji Meclisi
Arıköy Tüketim Kooperatifi
TarlaTaban
Yeşil Sol İklim Krizi Çalışma Grubu
Doğa Derneği
Dünya Yaşasın Derneği
MoniBostan
Gediz Gıda Topluluğu (GETO)
Ayvalık Gıda Topluluğu
Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği
Tahtacıörencik Doğal Yaşam Kolektifi
Bağımsız Hayvan Hakları Topluluğu
Kuzguncuk Gıda Topluluğu
Yeryüzü Derneği
Yeni İnsan Yayınevi
Yeşil Artvin Derneği
Çiftçiler Sendikası (Çiftçi-SEN)
Polen Ekoloji
HDK Ekoloji Meclisi
Kadıköy Gıda Topluluğu
Büyükdere Gıda Topluluğu
Türkiye Biyologlar Derneği
Sağlıklı Gıda Derneği
Çiğdemim Derneği
Doğaya Dönüş Gençlik ve Spor Kulübü Derneği
Doğa Koruma Merkezi
Umay Tüketim Kooperatifi
Yeşil Gelecek Derneği
Neda Doğal Yaşam ve Tüketim Kooperatifi
Doğa ve İnsan Dostu Gıda Grubu – İzmir
Yerküre Yerel Çalışmalar ve Bilimsel Araştırma Kooperatifi
Ordu Olay Gazetesi
Homeros Gıda Topluluğu
YORUMLAR