ABD’de yer alan Çevresel Çalışma Grubu (EWG); tarım uygulamaları, doğal kaynakların korunması ve kimyasalların insan sağlığı üzerindeki etkisi gibi konularda halkı eğitmeye odaklanan, kar amacı gütmeyen bir kuruluş. Çevresel Çalışma Grubu (EWG) her yıl en yüksek pestisit (tarım ilacı) kalıntısına sahip 12 meyve ve sebzenin listesini yayınlıyor. EWG bu listeye Kirli Düzine adını veriyor.

EWG, bu listenin tüketicilerin gereksiz pestisit maruziyetinden kaçınmasına yardımcı olabileceğini iddia ederken, gıda bilimcileri de dahil olmak üzere bazı uzmanlar, listenin halkı korkutup sağlıklı gıda tüketmekten uzaklaştırdığını savunuyor.

Pestisitlerin zararları

Birçok uzman, küçük dozlarda bile pestisitlere sürekli maruz kalmanın zamanla vücudunuzda birikebileceğini ve kronik sağlık sorunlarına yol açabileceğini savunuyor. Ürünlerde pestisit kullanımının güvenliği konusunda çelişkili görüşler bulunuyor. Her ne kadar mahsullerde kullanılan pestisitler sıkı bir şekilde düzenlense ve zararlı sınırların çok altında tutulsa da bu maddelere tekrar tekrar maruz kalmanın sağlığı nasıl etkilediğine dair endişeler bulunuyor. Çeşitli çalışmalar pestisit maruziyetini solunum sorunları, üreme sorunları, endokrin sistem bozulması, nörolojik hasar ve bazı kanser risklerinin artması gibi olumsuz sağlık etkileriyle ilişkilendiriyor.

Çocuklarda ise; belirli detoksifiye edici enzimlerin miktarının az olması ve gelişen beyinlerin nörotoksik pestisitlere daha duyarlı olması nedeniyle yetişkinlere göre pestisit zehirlenmesi gelişme riskinin daha yüksek olduğu düşünülüyor. Çocuklukta pestisitlere maruz kalmanın, DEHB gelişme riskinin artmasıyla da bağlantı olduğu söyleniyor. Çalışmalar, pestisitlere yüksek oranda maruz kalan annelerden doğan çocukların, koordinasyon ve görsel hafıza eksiklikleri de dahil olmak üzere iki yıla kadar zihinsel gecikmeler sergilediğini gösteriyor.

Pek çok insan pestisitlere maruz kalma oranını azaltmak umuduyla organik ürünleri tercih ediyor.

Organik ürünlerle beslenmenin geleneksel olarak yetiştirilen ürünleri içeren bir beslenme diyetinden daha sağlıklı olup olmadığını belirlemek için araştırma çalışmalarından daha fazla kanıta ihtiyaç bulunuyor. Ne yazık ki, geleneksel meyve ve sebzelerin tüketilmesi ile organik meyve ve sebzelerin tüketilmesinin risklerini inceleyen uzun vadeli bilimsel çalışmalar yeterli düzeyde görülmüyor.

Dünyanın en sağlıklı sebzesi seçildi!

Pestisit nelerde bulunur?

Temiz beslenmek isteyen herkesin sorduğu "Hangi gıdalarda pestisit var?" sorusuna ABD’de yer alan Çevresel Çalışma Grubu (EWG), 2024 yılı için hazırladığı “Dirty Dozen” (Kirli Düzine) listesindeki meyve ve sebzeler şöyle sıralıyor:

1. Çilek

2. Ispanak

3. Lahana, karalahana ve hardal yeşillikleri

4. Üzüm

5. Şeftali

6. Armut

7. Narenciye

8. Elmalar

9. Dolmalık ve acı biber

10. Kirazlar

11. Yaban mersini

12. Taze fasulye

Pestisitlerin sadece meyve ve sebzelerde bulunmadığını da unutmamak gerekiyor. Tahıl taneleri gibi diğer mahsullerde kullanılmanın yanı sıra çimleri, çiçek bahçelerini ve böcekleri kontrol etmek için de yaygın olarak kullanılıyorlar. Pestisitler çok yaygın olduğundan, maruziyeti azaltmak için en iyi eylem yolu, mümkün olduğunda organik gıdaları seçmek ve daha sürdürülebilir bahçe bakımı ve böcek kovma yöntemlerini uygulamak. Meyve ve sebze tüketmekten vazgeçmek mümkün olmadığı gibi bol miktarda meyve ve sebze yemek, ürünlerde pestisit kalıntısı riskinden çok daha ağır basıyor ve bu kalıntıları azaltmanın yolları bulunuyor.

Pestisit nasıl temizlenir?

Ürünlerdeki pestisit kalıntılarını azaltmak için kullanabileceğiniz basit, güvenli ve güçlü yöntemler şunlardır:

Soğuk suyla fırçalayın: Meyve ve sebzeleri soğuk suyla durulayıp yumuşak bir fırçayla fırçalamak bazı pestisit kalıntılarını giderebilir. Meyve ve sebzeleri doğru yıkama yollarına buradan göz atabilirsiniz.

Kabartma tozu suyu: Bir araştırma, elmaları %1 kabartma tozu ve su karışımıyla yıkamanın pestisit kalıntılarını gidermede tek başına musluk suyuna göre daha etkili olduğunu buldu.

Meyve ve sebzeleri soyun: Meyve ve sebzelerinin kabuğunun çıkarılması, pestisit kalıntılarının diyetle alımını önemli ölçüde azaltabilir.

Haşlama: Bir çalışmada, ürünleri haşlama (kaynamaya, ardından soğuğa ve suya maruz bırakma), şeftali dışındaki tüm sebze ve meyve numunelerinde pestisit kalıntı seviyelerinde %50'den fazla azalmaya yol açabilir.

Kaynatma: Bir araştırma, çileklerin kaynatılmasının pestisit kalıntılarını %42,8-92,9 oranında önemli ölçüde azalttığını buldu.

Ürünleri ozonlanmış suyla durulayın: Ozonlanmış suyun (ozon adı verilen bir oksijen türüyle karıştırılmış su), pestisit kalıntılarının gıdalardan uzaklaştırılmasında özellikle etkili olduğu bulunmuştur.

Referanslar: "EWG’s 2024 Shopper’s Guide to Pesticides in Produce" (2024) Şuradan alındı: https://www.ewg.org/foodnews/summary.php

Sebze meyveyi taze tutmak için 18 zekice yöntem

Sebze ve meyvelerinizi taze bir şekilde saklayabilmenize yardımcı olacak en iyi yöntemlerin birkaçını bir araya getirdik.

17

Hiç buzdolabınıza ya da herhangi bir dolaba bakıp artık taze olmayan ve hatta yenebilecek durumda bile olmayan meyve ya da sebzelerle karşılaştınız mı? Bu hataya sürekli düşüyoruz ve bunun ne kadar sıklıkla olduğunu, nihayetinde çöp kutusunu boylayan yiyeceklere ne kadar para harcadığımızı düşünmüyoruz bile.

Avokadoları doğru bir şekilde saklamak
Ham avokado, kalın bir kâğıt torba içerisinde ya da gazeteye sarılı bir şekilde saklanmalı ve olgunlaşana dek oda sıcaklığında bekletilmelidir. Sonra ise plastik bir torbaya koyun ve buzdolabında saklayın. Belirli meyve ve sebze türlerini buzdolabına koymayın.

Brokoli ve karnabahar nem sever Brokoliyi, kökünü su içerisine koyup üzerini ıslak bir havluyla örterek en iyi şekilde saklayabilirsiniz. Su, düzenli olarak değiştirilmeli, havlu ise sıklıkla ıslatılmalıdır.

Meyve ve sebzeleri buzdolabının ılık kısmında saklayın Isı düştükçe, meyve ve sebzelerin aromalarını ve tazeliğini korumak güçleşir. Lezzetlerini biraz daha uzun süre korumalarını istiyorsanız eğer, meyve ve sebzelerinizi, buzdolabında ısının biraz daha yüksek olduğu kısımda depolayın.

Domatesler sapları yukarı bakacak şekilde depolanmalıdırlar Sapın etrafındaki bölge, domatesin en hassas kısmıdır. Tam olarak bu noktadan çürümeye başlarlar. Bu yüzden domatesleri, sapları yukarı bakacak şekilde depolamak gerekir.

Patateslerin yanına birkaç elma koyun Patateslerinizin yanına bir-iki elma koyarsanız, patateslerin daha uzun süre taze kalmalarını sağlayabilirsiniz.

Sarımsak ve soğan karanlığı sever

Sarımsakların ve soğanların en iyi arkadaşı, karanlıktır. Geniş, ışıksız bir alanınız mevcut değilse, hava geçişi için birkaç delik açtığınız kâğıt torbalar içerisinde saklayabilirsiniz. Bu şekilde soğan ve sarımsakları istediğiniz her yerde depolayabilir ve aynı zamanda da karanlık ihtiyaçlarını karşılayabilirsiniz.

Belirli meyve ve sebze türlerini buzdolabına koymayın

Dolmalık biberler, salatalık ve domatesler, oda sıcaklığında muhafaza edilmelidirler. Buzdolabında saklanan biberler diriliklerini kaybederken, salatalık ve domatesler çamursu bir hal alabilirler.

Kerevizleri folyoya sarın Kereviz, folyoya sarılıp buzdolabında saklandığında, daha uzun süre taze kalır. Plastikle temas ettiğinde ise, lezzetini ve yoğunluğunu kaybeder.

Muz saplarını sarın Muzlar, buzdolabında saklandıklarında, çabucak kararır ve tatlarını kaybederler. En doğrusu, oda sıcaklığında muhafaza etmektir - ancak sapları, streç filmle sarılı olacak şekilde.

Güneş ışığına maruz kalan patatesler çürür Patatesleri asla direk güneş ışığının olduğu bir yerde saklamamalısınız. Yalnızca çürümeye değil; aynı zamanda da tehlikeli olmaya başlarlar. En doğrusu, ahşap ya da plastik kutular içerisinde, kuru, karanlık bir yerde muhafaza etmektir.

Soğanlar ve patatesler ayrı yerlerde olmalı Soğanları ve patatesleri aynı yerde muhafaza ettiğinizde, patatesler filizlenmeye başlayarak yenilemez duruma gelirler.

Kuşkonmaz çiçek buketi gibi saklanmalıdır Kuşkonmaz, su dolu bir bardak içerisinde, bir çiçek buketi gibi muhafaza edilmelidir. Böylelikle uzun süre boyunca taze kalabilir.

Depolamadan önce hiçbir şeyi yıkamayın Kulağa tuhaf geliyor olabilir; ancak gerçekte meyve ve sebzeleri buzdolabına koymadan önce yıkmamak, çok daha doğru. Meyve ya da sebze kirliyse eğer, kuru bir bezle ya da peçeteyle silin yalnızca. Yıkamak, küflenmeye ya da çürümeye karşı doğal savunmalarının zayıflamasına sebep olur.

Meyve ve sebzeler kuru ortamları severler Nem, yiyecekleri yalnızca küflenmeye teşvik eder. Bu soruna yapılabilecek en iyi karşı atak, meyve ve sebzeleri koyduğunuz sepetin tabanına kâğıt peçete yerleştirmektir - peçete fazla nemi emerek ürünün çürümesini engeller.

Belirli meyve ve sebze türlerini buzdolabına koymayın

Dolmalık biberler, salatalık ve domatesler, oda sıcaklığında muhafaza edilmelidirler. Buzdolabında saklanan biberler diriliklerini kaybederken, salatalık ve domatesler çamursu bir hal alabilirler.

Dilimlenmiş ve soyulmuş sebzeleri suda bekletin Havuç gibi dilimlenmiş ya da soyulmuş sebzeleri, uzun bir süre boyunca buzdolabında bekletebileceğinizi biliyor muydunuz? Bunu için, sebzeleri, içerisinde az miktar su bulunan saklama kaplarına koymanız gerekiyor.