Haftaya dirençle değil, ritimle başla. Pazartesilerden nefret etmemizin nedeni haftanın başlaması değil, kim olmamız gerektiğinin yeniden tanımlanmasıdır. Ancak bu geçişe sadece katlanmak zorunda değiliz.

Süper performans gösterenler — yani günlerinde bizden daha fazla saat varmış gibi görünen insanlar — aynı şeyi yapar: Korkuyu tasarıma dönüştürürler. Geçiş tarafından ezilmek yerine, onu kusursuz biçimde kurgularlar. İyi haber şu ki, bu yaklaşım öğrenilebilir ve son derece insancıldır.

Hayatın mutfağında hazırlık her şeydir

Verimli bir hafta tesadüfen oluşmaz. Her şeyi otomatiğe bırakırsanız, hedeflerinize yükselmek yerine alışkanlıklarınızın seviyesine düşersiniz. Alışkanlıklarınız kusursuz olsa bile, hazırlık yine de etkilerini katlar.

Benjamin Franklin, bunu herkesten iyi anlamıştı. Otobiyografisinde, sayısız zaman yönetimi sistemine ilham olan bir günlük yapı haritası çizdi. Her sabah kendine “Bugün ne iyi şey yapacağım?” diye sorar, her akşam da “Bugün ne iyi şey yaptım?” diyerek günü değerlendirirdi. Bu niyet ve yansıma döngüsü, ilerlemeyi hem kaçınılmaz hem ölçülebilir hâle getiren bir geri bildirim mekanizması yaratmıştı.

Modern davranış bilimi, Franklin’in sezgisel olarak keşfettiği şeyi doğruluyor. Todd Rogers, Katherine Milkman, Leslie John ve Michael Norton’un araştırmaları, belirli bir plan yapmanın uygulamayı büyük ölçüde artırdığını gösteriyor. Hedeflerinin nerede, ne zaman ve nasıl gerçekleştirileceğini görselleştiren insanlar, onları tamamlama konusunda çok daha başarılı oluyor. Başka bir deyişle, hazırlık, soyut arzuları somut adımlara dönüştürdüğü için uygulamayı kolaylaştırıyor.

Diğer araştırmalar da bu görüşü destekliyor. 'Uygulama niyetleri' adı verilen yöntem — yani bir hedefi belirli bir eyleme ve zamana bağlamak — erteleme alışkanlığını azaltıyor ve kararlılığı güçlendiriyor. Burada önemli olan hedefin büyüklüğü değil, ne kadar somut olduğudur. Üst düzey performans gösteren kişiler motivasyonun kendiliğinden gelmesini beklemez; gerekirse disiplin ve yapı sayesinde onu bilinçli olarak harekete geçirirler. Yani aslında ihtiyacımız olan şey, 'işleri nasıl halledeceğimizi' anlatan daha fazla tavsiye değil; işleri gerçekten halleden insanlar gibi hazırlanmaktır.

Bu hafta işleri gerçekten yapmaya nasıl hazırlanılır?

Eğer bu pazartesi zaten yoğun geliyorsa endişelenme; haftayı hâlâ lehine çevirecek kadar zaman var. Hatta neden bu akşam başlamayasın? Günün dürüst bir değerlendirmesini yapın. Neleri başardın, neler gözünden kaçtı? Bu eksiklerden hangileri gerçekten önemli? Bunları yazın, çünkü bir sonraki adımda onlara ihtiyacınız olacak.

Yatmadan önce, ertesi sabah için basit bir not hazırla. Uzun bir manifesto ya da Salı gününe dair duygusal bir günlük yazısı olmasın. Bunun yerine, sade ve uygulanabilir bir yapılacaklar listesi oluştur. Basitlik burada anahtardır — her madde tamamlanabilir olmalı.

Şimdi, iç sesinizi dinleyin. Her maddeyi uzun vadeli başarına katkısına göre değerlendir. En fazla etki yaratan madde senin bir numaran olsun. Yarın oradan başla ve tamamlayana kadar devam et. Çünkü ivme, dilek listelerinden değil, ilerlemeden doğar.

Başarı ihtimalini artırmak için yazılım mühendislerinden bir yöntem ödünç al: Görev boyutlandırma. Çevik (Agile) ekipler, bir işin ne kadar zaman ve çaba gerektireceğini tahmin etmek için 'tişört bedeni' yöntemi kullanır — yani görevleri küçük, orta veya büyük olarak sınıflandırırlar. Sen de aynı şekilde, her göreve kabaca bir boyut atayarak hangisinin ne kadar zaman alacağını ve gününe nasıl sığacağını kolayca görebilirsin. Sonra, her görev için derin çalışma zaman aralıkları oluştur ve bu zamanları gerçekten koru — sanki kimsenin seni bölemeyeceği kutsal bir alanmış gibi. Psikolog Mihaly Csikszentmihalyi’nin 'akış' üzerine yaptığı araştırmalar da gösteriyor ki, insanlar bir işe tamamen odaklandıklarında sadece daha üretken değil, aynı zamanda daha mutlu hissederler.

Gerekirse bildirimlerini kapat, sekmelerini kapat. Kesintiler olduğunda — ki olacaktır — planını silmelerine izin verme. Bitmemiş işleri ertesi güne taşı, yeni bir satıra yaz ya da bir post-it’e not et. Hedef mükemmellik değil, sürekliliktir.

Görüyorsun, süper performanslıların kusursuz günlere ihtiyacı yok — yalnızca kesintisiz ilerleme zincirlerine ihtiyaçları var. Bu yüzden, bir sonraki Pazartesi yaklaşırken ya da bu Pazartesi sürerken, unutma: Bitiş gibi görünen şey aslında bir yeniden ayarlama fırsatıdır.

Hafta seni sürüklemeden önce sen kontrolü ele al; o zaman zorlanmak yerine kendi ritmini yakalarsın.

Kaynak: T. Alexander Puutio. "Making the Most Out of Mondays: How to Start the Week Right". Şuradan alındı: https://www.psychologytoday.com/us/blog/curiosity-code/202510/making-the-most-out-of-mondays-how-to-start-the-week-right. (20.10.2025).