Brezilyalı Morgana Eneile, ilk hamileliğinde normal doğumu çok istemesine rağmen sezaryenle doğum yapmak durumunda kalmış bir anne. Çocuğunu doğumdan 20 saat sonra kucağına alabildiğini ifade eden Morgana, ikinci kez hamile kaldığında benzer üzüntüleri yaşamamak için bir douladan destek almaya karar vermiş.

“Doulamın yardımı beni çok rahatlattı”

Brezilya’da doğumlar genelde devlet hastanelerinde olduğu için tüm kadınlar doula desteği alamıyor. 1990 yılındaki bir kanuna göre, doğum sırasında hamilelere bir kişi eşlik edebiliyor. Bu da genelde baba, aileden bir kişi ya da arkadaş oluyor. Böyle durumlarda doulanın doğuma eşlik etmesi hastanelerin özel iznine bağlı. Eğer izin verilmezse, doulanın doğuma eşlik edebilmesi için baba genelde kendi çocuğunun doğumunda dışarı çıkıyor. Bu ikilem nedeniyle Morgana Eneile, Change.org'da Rio de Janeiro Belediyesi’ne yönelik bir imza kampanyası başlatmış.

İkinci doğumunda doula desteği ile doğuran Eneile, “doula desteği beni çok rahatlattı” diyor. Bu rahatlığı her annenin hak ettiğini düşünen genç annenin başlattığı kampanyanın hedefi 5 bin imza almak. Kampanyada şimdiden 3,2 bin imza toplanmış!

Doulaların çalışmaları yasal olarak düzenlenmiş değil. Doula mesleği Çalışma ve İstihdam Bakanlığı’nın meslek sınıflandırmasında yer alsa da eğitim ve performans standartları için genel kurallar yok. Normal doğum ve doula desteğini teşvik eden bir kurum olan Aktif Annelik için Destek Grubu (Gama)'ndan Maria Angelina Pita, “Çalışma şartlarını garanti eden herhangi bir şey yok” diyor. Gama’nın tahminlerine göre Brezilya'da 500 doula var.

Mesleki bir düzenleme ve eğitim olmadığı için doktorlar hastanelerde doulalarla birlikte çalışmayı güvenli bulmuyor. Jinekoloji ve Gebelik Dernekleri Federasyonu Kürtaj, Doğum ve Lohusalık Komisyonu başkanı jinekolog João Steibel doulanın ‘tıbbi uygulamalara karışma riski olduğunu’ da söylüyor.

Doktorların endişeleri haklı olsa da, doktorların işine karışmak doulaların amaçları arasında yer almıyor. Doulalar doğum boyunca kadının yanında duruyor ve öncesinde de doğumda yardımcı olacak nefes tekniklerini vs. öğretmiş oluyorlar. Bu tarz destekler hamilelerin maruz kaldığı müdahalelerin sayısını azaltmaya da yardımcı oluyor - doğumu hızlandıran maddelerin kullanımı, anestezi, perineal kesik (epizyotomi) gibi... Bu müdahaleler genellikle hamile kadınlar için acı verici ve doğuran kadını hiçe sayarak yapıldığında obstetrik şiddet olarak nitelendiriliyor. Gama'dan Angelina Pita, “doulanın varlığı belirli bazı davranışları engelliyor ve doğumdaki müdahale gerekliliğini azaltmaya yardımcı oluyor” diyor.

Doulalar normal doğum oranlarını artırmaya yardımcı

Doulanın bulunması aynı zamanda kadınların normal doğum seçmesini teşvik edebilir. Normal doğum oranları konusunda Sağlık Bakanlığı'nın bir endişesi de var, zira Brezilya'da doğumların %80'i sezaryenle gerçekleşiyor. Bu oran, Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği maksimum orandan 5 kat fazla! Doula ve sezaryen sayısında azalma ile ilgili 15 bin kadın ile çalışma yapıldı ve doula desteğinin, sezaryen riskini %21, analjezi ihtiyacını da %10 azalttığı görüldü. Ayrıca bir doula ile doğum yapan kadınların %30'unun da doğum deneyimiyle ilgili hiçbir olumsuz duyguya sahip olmadığı ortaya çıktı.

Sorocaba (São Paulo)'da doulaların hastaneye girişlerine izin veren bir uygulama Haziran ayında yürürlüğe girdi. Blumenau (Santa Catarina)'da bir yıldır doulaların özelde ve devlet hastanelerinde çalışmasına izin veren bir yasa bulunuyor. Blumenau'daki projenin aktörlerinden biri olan belediye meclis üyesi Mário Hildebrandt, 'Doğumu insancıllaştırmayı ve Sağlık Bakanlığının önerisini teşvik etmek istiyoruz: normal doğumun güçlendirilmesi. Doulanın güvenle çalışabilmesi için hastaneye kayıt yaptırması ve sağlık personeline kendini tanıtması gerekiyor.”

Doula uygulamasına katılan ilk hastanelerden biri olan Santo Antônio hastanesinde görevli ebe hemşire Rosane Matilde Scheidt dos Santos: “doulalar hastanenin güvenlik prosedürleriyle uyumlu olarak, kendi özel ekipmanı ile doğuma girmeye izinli. Ancak tıbbi prosedür ve uygulamalara hiçbir şekilde karışmıyorlar” diyerek doula uygulamasını destekliyor.

Morgana Eneile’in, #partocomrespeito (saygılı doğum) etiketiyle sosyal medyada Rio de Janeiro’da ve Brezilya’da tüm hastanelerde doulaların çalışabilmesi için başlattığı kampanya devam ediyor.

Dünyada en yüksek sezaryen oranlarına sahip olan ilk üç ülkeden biri olan Türkiye’de de neredeyse 2 doğumdan biri sezaryenle gerçekleşiyor. 2011 yılından beri ülkemizde de doulalar var ve faaliyetteler, henüz herhangi bir yasal düzenleme yapılmadı ancak zamanla bizim de Brezilya’daki gibi yasal düzenlemelere ihtiyacımız olacak gibi gözüküyor.

burada.

Türkçe’ye çeviren: Serhat E. Demirkol

Derleyen: Duygu İslamoğlu