NST nedir?

Annenin karnına bağlanan iki prob sayesinde hem bebeğin kalp atışlarını hem de rahim kasılmalarını takip ederek kaydeden 'kardiyotokografi' aleti ile yapılan bir testtir. Yaklaşık 20 dakika boyunca süren NST ile bebeğin kalp atışlarının seyrini, bebeğin hareketlerini ve varsa rahim kasılmalarını bir arada izleyerek bebeğin iyilik halini değerlendirmek mümkün olur.

NST hangi durumlarda uygulanır?

NST klinik uygulamalarda gebelik takibinde nispeten sık uygulanan bir testtir. Daha çok yüksek riskli gebeliklerde kullanılmakla beraber tümüyle normal seyreden ve hiçbir risk içermeyen bir gebelikte en sık anne adayının bebek hareketlerinin azaldığını belirtmesi durumunda veya anne adayında kasılmaların varlığından şüphelenildiği durumda (bu durumda doktorun yaptığı klinik değerlendirme daha önemlidir) kullanılır. 26. - 28. gebelik haftasından önce çok ender ve özel durumlarda kullanılır.

Bazı doktorlar ise 36. - 38. gebelik haftalarından itibaren doğuma kadar genellikle haftalık olarak rutin bir şekilde tüm anne adaylarına NST uygularlar. Bu uygulamanın gerekliliği tartışmalı olmakla beraber dikkatli bir değerlendirmede anne adayının lehinedir.

NST nasıl yapılır?

Anne adayı bir yatağa yatırılır. Karnına bebeğin kalp atışlarının en kuvvetli duyulduğu yerde kardiyotokografi cihazının kalp atışlarını algılayan probu bağlanır (resimde karnın alt kısmına bağlanmış şekilde görülmektedir). Ek olarak rahim kasılmaları da araştırılmak istenirse bu durumda karnın en tepe noktasına kasılmaları algılayan prob yerleştirilir (resimde karnın üst kısmına bağlanmış şekilde görülmektedir).

Anne adayının eline üzerinde bir düğme olan bir çubuk verilir. Test esnasında bebek oynadığında bu düğmeye basması istenir. Yaklaşık 20 dakika boyunca cihaz bebeğin kalp atışlarında meydana gelen değişiklikleri kağıda aktarır. Bu kağıda NST trasesi adı verilir.

NST neyi ölçer?

Sağlıklı bir fetusun NST trasesinde çok tipik bulgular vardır: Kalp dakikada 120-160 arası atar. Kalp atışları dalgalanmalar gösterir. Değişkenlik adı verilen bu dalgalanma bebeğin sinir sisteminin sağlıklı olduğunun en önemli göstergelerinden biridir. Bunlara ek olarak sağlıklı fetusun vücut hareketleri esnasında kalp atımı hızlanır belli bir süre sonra yine normal hızına döner. Trasede bu esnada kalp atım hızında yükselmeler oluşur. Bu yükselmelere akselerasyon adı verilir. NST yorumlanmasında kalp atım hızı, değişkenliğin derecesi ve akselerasyonların büyüklüğü ve süresi (yükselmenin derecesi) temel alınır. 20 dakikalık inceleme sonucunda bazı kriterler yerine gelirse bebek sağlıklı demektir. Bu durumda reaktif (reaktif=uyarana cevap veren-burada uyaran bebeğin kendi hareketidir) NST'den bahsedilir. NST 20 dakika boyunca reaktif olmamışsa bebeğin uykuda olduğundan şüphelenilir. Bu durumda belli bir süre bebeğin uyanması beklenir . Bir süre sonra tekrar NST yapılır. Reaktiflik kriterleri yine oluşmamışsa nonreaktif NST'den bahsedilir.

Yukarıdaki resimde reaktif olarak değerlendirilen bir NST trasesi görülmektedir. Oklar kalp atım hızındaki yükselmelere (akselerasyonlar) işaret etmektedir. Akselerasyonlar arasında kalan bölge ise ortalama kalp atım hızıdır ve bu trasede dakikada 145 civarındadır. Trasede kalp atım hızının dalgalanmaları (değişkenlik) gözlenmektedir.

NST reaktif çıktığında bebek çok yüksek bir ihtimalle iyi durumda demektir ve ileri incelemeye gerek kalmaz. Ancak burada hatırda tutulması gereken nokta NST incelemesinin kordon sarkması ya da ablatio placenta (plasentanın erken ayrılması) gibi ani ve beklenmedik şekilde gelişen olayları ve doğum sonrası gelişmesi muhtemel olumsuz durumları tahmin etmesinin mümkün olmadığıdır.

Test nonreaktif çıktığında ise yanlış olma olasılığı oldukça yüksek (%50'lere varır) bir testtir. Bu yüzden nonreaktif NST çıkması durumunda bebeğin hemen kötü durumda olduğuna karar vermek yerine ileri inceleme testlerinden biri uygulanarak yapılarak durum açıklığa kavuşturulmalıdır.