Doğum yapan annenin bedenen, ruhen ve sosyal olarak iyi halde olması dünyaya getirdiği bebeğinin sağlığı kadar önemlidir. Nasıl ki bebeği doğum sonrası sağlık kontrollerine götürüyorsak, annenin de ilk 40 gün içinde bir sağlık kuruluşuna gitmesi gerekir. Bu kontrolde; üreme organlarının durumu ve gebelikten korunmak için destek alacaktır.

Doğumdan sonra ilk günler

Normal doğumdan sonra birkaç saat içinde yataktan kalkabilirsiniz. Sezaryen doğumda ise her şey yolunda gittiğinde ilk 6 saat sonra sondanız çıkarılıp ayağa yardımla kaldırılırsınız. Olabilecek en erken zamanda ayağa kalkmak ve yatak içinde de olsa hareket etmek kan dolaşımı için olduğu kadar bağırsakların iyi çalışması için de yararlıdır.

Normal doğum sonrası hastanede bir gece, sezaryen sonrası iki gece yatırılıp taburcu edilirsiniz. Eve gönderilmeniz günlük işlerinizi hemen yapabilirsiniz demek değildir. Doğumdan sonra ilk günlerde yorulmamalı ve dinlenmelisiniz.

Aksi taktirde kanama ve ağrılar artabilir, iyileşme süreciniz uzayabilir. Yapılması gereken işler için çevreden gelen yardımları geri çevirmemelisiniz. Özelikle eşinizin size sevgiyle yaklaşması, bebek ve ev işlerine yardımcı olması, sizin kendinizi her yönden iyi hissetmenizi sağlayarak annelik rolüne uyumunuzu kolaylaştırır. Destek alamadığınız durumlarda ise önceliği bebeğinize ve kendinize vermeniz en iyisidir. Doğumdan sonraki ilk haftalarda bazı kadınlar nedensiz üzülebilir, ağlayabilir, mutsuzluk ve umutsuzluk hissedebilir. Bu duyguların nedeni hormonal değişimler olabilir. İlk 2- 3 hafta içinde geçmezse mutlaka bir uzmandan psikolojik destek görmek gerekir.

Doğumdan sonra vücudumuzdaki değişimler

Ağrı

Doğum sonu gebelikte büyümüş olan rahim yavaş yavaş küçülmeye başlar. Bu amaçla da sık sık kasılarak ağrıya neden olabilir. Ağrının 3. günden itibaren azalması beklenir. Emzirme ve karın masajı rahmin toparlanmasını çabuklaştırırken kanamanızı da azaltır. Doğum sonu yuvarlak bir kitle olarak ele gelen rahminiz 10 gün sonra küçüleceğinden elle hissedilemez.

Kanama ve akıntı

Bebeğin eşi çıktıktan sonra damar uçları açıkta kalacağından büyükçe bir su bardağı kadar (300ml) kanamanız olur. Kanamanız ilk 3–4 gün koyu kırmızı, daha sonra açık kırmızı ve pembe, 10. Günden sonra beyaz – sarı görünümünü alır. Loşi denilen bu akıntı 4–8 hafta kadar sürebilir. Eğer kanama fazlalaşırsa ve akıntınız kötü kokuyorsa, ateşiniz yükselir ve kendinizi hasta hissederseniz hemen bir doktora başvurunuz.

Doğumdan sonraki ilk bir ayda ‘ kırk başı’ da denilen adet kanamasına benzer bir kanama olabilir. Bu adetlerin başladığı anlamına gelmez. Çünkü emziren annelerde adet düzeni değişebilir. Bazı anneler ilk 6 ile 18 ay arasında hiç adet görmeyebilirler. Bu normal bir durumdur. Zamanla düzene girer.

İdrar

Normal doğumda ilk 6 saat içinde, sezaryen de ise sonda çıkarıldıktan sonraki ilk 6 saat içinde idrara çıkılır. Çok nadir de olsa bazen anneler hemen idrara çıkamazlar. Bu durum 1–2 gün içinde geçer. Gebelikte vücudunuzda tutulan suyun atılımı doğum sonu 2 ile 5. günler arası yoğun idrar çıkışı ile olur.

Kilo

5–6 kilo doğumdan sonra bebek ve plasenta (bebeğin eşi) çıkışı ve kan kaybı ile gider.

2–3 kilo fazla sıvının idrarla atılımı ile gider.

Emziklilikte zayıflama diyeti yapılmamalıdır. Bebeğinizi emzirmeniz eski kilonuza dönmenizi kolaylaştırır. Anne gebelikte aşırı kilo aldıysa ayda 2 kilo verebilir. Aylık kilo kaybının 2 kilonun üzerine çıkması sakıncalıdır.

Doğum sonrası karın büyümesi ve sarkmasına karşı karnı sarmanın ya da korse kullanmanın yararı yoktur. Bunun yerine karın adalemizin güçlenip toparlanmasını sağlayan egzersizler yapılması daha iyi olur. Ayrıca vücudun yağ yapımını arttıran şekerli, yağlı, unlu yiyeceklerden uzak durulmalıdır.

Kadın üreme organ hijyeni

Hem üreme organlarımız hem de dikişleriniz için en iyi bakım temizliktir. Bu temizlik günlük vücut temizliğimizden farklı değildir. Önemli olan üreme organlarımızın durumunu bozacak uygulamalardan kaçınmaktır.

Bu zararlı uygulamalardan bazıları şunlardır;

• Dış üreme organlarının günlük temizliğinde, doğal nemliliği ortadan kaldırdığı için, sabun kullanılmamalıdır.

• Mikrop üremesine neden olacağından hazneye asla pamuk koyulmamalıdır..

• Naylon iç çamaşırı kullanılmamalıdır.

• Cinsel ilişki sonrası haznenin içi asla yıkanmamalıdır. Çünkü haznenin elle yıkanması haznenin doğal yapısını bozacağından iltihap ve hastalıklara neden olur.

Dikişli doğum yaptıysanız, dikişler 7–10 gün içinde iyileşir. Dikiş yerlerinin iltihaplanmaması için yukarıda belirtilen hijyen kurallarına uyulmalıdır. Ayrıca fazla ayakta durmaz, yatarak istirahat eder ve direkt dikişlerin üzerine oturmazsanız dikişleriniz daha çabuk iyileşir.

Dikiş yerlerinizde kızarıklık, akıntı, şişme ve ağrı varsa iltihaplanmış olabilir. Doktora başvurunuz.

Not:

Normalde her erişkin kadında az miktarda, renksiz, kokusuz, berrak, saydam bir akıntı olur. Yumurtlama zamanı, adet öncesi, cinsel uyarı ve gebelikte akıntı miktarı artar.

Cinsel bölgenizde kaşıntı, akıntı miktarında artma ve renk – koku değişikliği, cinsel organlarda yara, uçuk, siğil olduğunda mutlaka doktora başvurunuz.

Yılda en az bir kez kadın hastalıkları doktoruna muayene olunuz ve yılda bir kez vajinal smear aldırınız.

Hamile Eğitmeni

Günseli Yıldız