Surrey Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, genetik faktörlerin yürüme üzerinde önemli bir rol oynadığını ortaya koydu: Araştırmanın yazarları Dr. Anna Gui ve Dr. Angelica Ronald ile araştırma ekibi, 70.000’den fazla bebeğin genetik bilgilerini analiz etti. Araştırmacılar, bir çocuğun doğumdan itibaren beyin gelişimini ve bağımsız yürüme zamanını etkileyebilecek 11 genetik belirti tespit etti. Çalışma, genetik faktörlerin bu gelişim aşamasındaki farklılığın yaklaşık yüzde 25’ini açıkladığını ortaya koydu.

Bazı önceki çalışmalar erken yürümenin ileriki yaşamda daha yüksek başarıyla ilişkili olduğunu belirtirken, bu çalışma geç yürüme ile yüksek öğretim başarısı arasında genetik bir bağlantı olduğunu buldu. Ayrıca araştırma, geç yürümenin dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) geliştirme riskinin azalmasıyla genetik olarak ilişkili olabileceğini gösteriyor. Ancak araştırmada geç yürümenin ne zaman başladığına dair, net bir tanım yapılmadığını unutmamak gerekiyor.

Dr. Gui ve Dr. Ronald "Genetik olarak biraz daha hareketli ve aktif olmaya yatkın olan çocukların biraz daha erken yürümeleri muhtemel. Burada önemli olan, bu ilişkinin anlamlı ama ılımlı olmasıdır. Yani tüm erken yürüyenlerin DEHB’ye sahip olmasını ya da DEHB’si olan herkesin erken yürümesini beklemiyoruz. Ancak genetik varyasyonlarda belli bir derecede örtüşme var ve bu, çocuk gelişimini biraz daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir."

Çevre çocuğun yürümesini nasıl şekillendirir?

Bir çocuğun genleri yürüme zamanını etkileyebilir ancak çevresi de aynı derecede önemlidir. Dr. Gui ve Dr. Ronald, çocukların besleyici ve enerji veren bir diyete ihtiyaç duyduğunu ve yürüme becerilerini geliştirebilmeleri için yeterli alana sahip olmalarının önemli olduğunu söylüyor. Çocuk doktoru Dr. Michael Glazier, besleyici bir diyetin önemine katılıyor; çünkü kötü beslenme "azalmış enerji, çevreyle azalmış etkileşim, azalmış kas gücü ve azalmış dayanıklılığa" yol açabilir. Ancak ebeveynlerin sadece buna odaklanması yeterli değil. Sürekli kucakta tutulan ya da salıncak gibi kısıtlayıcı ortamlara yerleştirilen bebekler, sadece faydalı değil, yürümeyi öğrenmek için gerekli olan fiziksel keşif yapma fırsatını da kaçırırlar. Buna karşılık, güvenli ve açık alanlarda kendi başına keşif yapabilen bebeklerin yürüme becerilerini daha erken geliştirebileceğini söylüyor.

Çocuğunuzun motor becerilerini geliştirmesine yardımcı olmak için oyun oynamaya ve keşfetmeye teşvik edin. Dr. Glazier, oyuncağa ulaşamadığında çocuğunuzun üzülmesinin normal olduğunu, çünkü çocukların problem çözmeyi öğrenmeleri ve kaslarını güçlendirmeleri gerektiği konusunda ebeveynlere güvence veriyor.

İlginizi çekebilir: Bebekleri yürümeye cesaretlendirmenin yolları

Ne zaman uzman desteği alınmalı?

Birçok ebeveyn, çocuklarının ilk adımlarını büyük bir heyecanla bekler ve genellikle bunun ilk doğum gününe kadar gerçekleşeceğini varsayar. Ancak Dr. Glazier, “normal” gelişim aralığının oldukça geniş olduğunu söylüyor. Araştırmalar, yürümenin ortalama başlangıç zamanının 8 ile 18 ay arasında değiştiğini gösteriyor. Dr. Glazier, kaba motor becerilerin bebeklerde “yukarıdan aşağıya” doğru gelişme eğiliminde olduğunu, yani önce baş kontrolünün sağlandığını, ardından omuzlar ve gövde, dizler ve bacakların takip ettiğini söylüyor. “Ayrıca normal bir gelişim aralığının olduğunu ve erken gelişimin mutlaka daha erken ya da daha iyi beceri anlamına gelmediğini anlamak önemlidir,” diyor. Yine de, çocuğunuzun motor becerilerindeki ilerleme konusunda endişeniz varsa, Dr. Glazier sağlık hizmeti sağlayıcınızla iletişime geçerek değerlendirme yaptırmanızı kesinlikle öneriyor.

Dr. Glazier’e göre çocuğunuzun değerlendirmeye ihtiyaç duyabileceğine işaret eden bazı belirtiler şunlardır:

• 12 aylıkken ayağa kalkmak için tutunmaması

• 15 aylıkken destek alarak (mobilya gibi nesneleri kullanarak) yürüyememesi

• 18 aylıkta bağımsız yürüyememesi

Dr. Glazier ayrıca, bağımsız yürüyemeyen ancak kendi başına ayağa kalkabilen ve tutunarak yürüyebilen bir bebeğin, henüz bunları yapamayan bir bebeğe göre daha az endişe verici olduğunu belirtiyor. "Kaba motor gecikmeleri için yapılan tipik gelişim değerlendirmesi; dikkatli gözlem, hasta öyküsünün toplanması ve kapsamlı bir fiziksel muayeneyi içerir" diye açıklıyor Dr. Glazier. Çocuğunuzun yapabildiklerini ve yapamadıklarını sağlık hizmeti sağlayıcısına göstermek için video çekmenizi öneriyor.

Dr. Gui ve Dr. Ronald, araştırmalarının öğrenme güçlüğü ve motor bozuklukları olan çocuklara daha iyi destek sağlamasını ve ebeveynlerin gelişim aşamalarının bir yarış olmadığını, her çocuğun kendi hızında öğrendiğini görmelerine yardımcı olmasını umuyorlar.

Referanslar

Kris Ann Valdez. “The Key Factor That Determines When Your Child Will Take Their First Steps”. Şuradan alındı: https://www.parents.com/genes-and-when-a-baby-walks-11738671