Her gün, çeşitli gıda ambalajları ile etkileşimde bulunuyoruz. Streç filmden tan plastik yemek kaplarına kadar... Ancak birçok uzman, bu eşyaların sunduğu kolaylığın, görünmeyen bir maliyet ile birlikte gelebileceğinden endişe ediyor: Zararlı kimyasallara maruz kalma.

Yeni bir çalışma, insan idrarı, kan ve anne sütünde 3,600'den fazla "gıda teması" kimyasalı tespit etti. Bu, bilinen 14.000'den fazla gıda teması kimyasallarının yaklaşık %25'ine denk geliyor. Çalışmanın yazarlarına göre, insan örneklerinde bulunan kimyasallar, gıda ile temas eden malzemelerin üretiminde kullanılan ya da ambalaj ve mutfak eşyalarında mevcut olan maddelerdi.

Çalışmanın baş yazarı Dr. Birgit Geueke: "Bu kimyasallar arasında, bisfenoller, PFAS (genellikle "sonsuz kimyasallar" olarak adlandırılır çünkü parçalanmazlar), ftalatlar, metaller ve uçucu organik bileşikler gibi bilim insanları tarafından kapsamlı bir şekilde incelenen bazıları da var. Bu kimyasalların çoğu, insan sağlığına zarar verme potansiyeli olan tehlikeli özelliklere sahip ve insan sağlığına zarar vermekle ilişkilendirilmiştir" açıklamasında bulundu.

Boston College'da Küresel Kamu Sağlığı ve Ortak İyilik Programı'nın direktörü olan Philip J. Landrigan, bu çalışmanın "plastik gıda ambalajlarında sentetik kimyasallara insan maruziyetinin şimdiye kadarki en kapsamlı analizi" olduğunu söylüyor ve araştırmaya dahil olmadığını belirtiyor.

Gıda teması kimyasallarının binlercesinin toksisite testi yapılmadı

Uzmanlar, gıdaları depolamak, işlemek, ambalajlamak ve servis etmek için kullanılan maddelerdeki kimyasalların varlığı ve toksisitesi hakkında önemli bir bilgi boşluğunu kapatmayı hedefledi. Birçok kimyasalın endişe verici olduğu bilinse de, binlercesinin toksisite testi hiç yapılmamıştır. İnsanların bu kimyasallara gıda yoluyla maruz kaldığı bilinmektedir, ancak gıda ile temas eden tüm kimyasallara yönelik insan maruziyetinin tam kapsamı bilinmemektedir.

Dr. Landrigan: "Bu test boşluğu, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kimyasal güvenliği yasalarının aşırı zayıflığını yansıtıyor. Bu yasalar, kimyasalların toksisite testleri olmadan piyasaya girmesine ve piyasada kalmasına izin veriyor" açıklamasında bulundu.

Araştırmacılar, gıda ile temas eden kimyasallar hakkındaki tüm mevcut bilgileri gözden geçirip, insan dokuları ve sıvılarındaki kimyasalların konsantrasyonunu ölçen beş insan biyomonitoring programını içeren veritabanlarıyla karşılaştırdı. Analiz, endişe verici sağlık sonuçlarıyla ilişkilendirilen birçok kimyanın varlığını ortaya çıkardı.

Bazı örnekler:

• Bisfenol A (BPA), üreme için toksik olarak sınıflandırılmıştır; bu da fertiliteyi zarar verebileceği anlamına gelir. Ayrıca, hormonları etkileyen bir endokrin bozucu kimyasaldır.

• BPA'nın yerine bazen kullanılan bisfenol S, benzer özelliklere sahiptir.

• PFOA, "sonsuz kimyasal" olarak adlandırılan bir madde, karaciğer toksisitesini artırmış ve bağışıklık sistemini olumsuz etkilemiştir.

• Diğer birçok PFAS için toksisite verileri çok zayıftır, bu nedenle insan sağlığı üzerindeki etkileri tamamen bilinmemektedir.

İlginizi çekebilir: Mikroplastiklerin sağlığımıza zararları nelerdir?

Gıda ambalajı kimyasalları hormonları "karıştırabilir"

Plastik ambalajlardan gıdalara ve ardından insanlara geçen birçok kimyasal toksiktir; bunlar arasında bilinen insan kanserojenleri, nörotoksikanlar (beyne zarar veren maddeler) ve endokrin bozucular bulunur.

Dr. Landrigan: "Endokrin bozulma büyük bir endişe kaynağıdır. Bu kimyasalların çoğu hormonlarınızı etkiler, bu da üreme ve metabolizma sorunlarına yol açabilir" dedi.

Profesör Dr. Linda G. Kahn, plastiklerde ve birçok yaygın ev eşyasında bulunan PFAS gibi sağlık üzerindeki etkileri olan kimyasallar hakkında araştırmaların ortak yazarlarından biridir ancak bu çalışmaya dahil olmamıştır. "Tek tek kimyasalların seviyeleri resmi olarak toksik olarak kabul edilenin altında olsa bile, gıda ile temas eden malzemeler sadece bir bileşen içermez, bu neden ile kimyasallara maruziyetimiz, sağlık sonuçlarını artırabilecek etkileşimler içeren kimyasal kombinasyonları da kapsar" açıklamasında bulundu.

İnsanların gıda ile temas eden kimyasallara maruziyetlerini birkaç yol ile azaltabiliriz:

• Minimal işlenmiş gıdalar satın alın.

• Streç filme sarılmış meyve, sebze, et ve tavuktan kaçının.

• Tek kullanımlık kaplarda yiyecekleri mikrodalga fırında ısıtmayın; ısıtıldığında kimyasalların gıdaya sızma olasılığı artar.

• Ne yazık ki, tüketicilerin maruziyetlerini kontrol etme yetenekleri, genellikle sahip oldukları seçeneklerle sınırlıdır. Örneğin: Alışveriş yaptığınız yerde yalnızca önceden kesilmiş, plastik ambalajlı et ve tavuk satın alma imkanınız olabilir ve bu, balmumu kağıdında sarılmış taze kesilmiş ete erişiminiz olmayabilir. Tüketiciler ayrıca, gıdaların üretim sürecinde maruz kaldığı kimyasallar üzerinde herhangi bir kontrole sahip değildir.

Kaynak: Becky Upham. "New Study Finds More Than 3,600 Chemicals From Food Packaging in Humans". Şuradan alındı: https://www.everydayhealth.com/public-health/new-study-finds-over-3-600-chemicals-from-food-packaging-in-humans/. (10.09.2024).