Bazı köpekler, eve yeni bir bebek geldiğinde doğal olarak kendilerini adeta ebeveyn rolüne kaptırır. Yeni insan kardeşleri uyurken dikkatle izleyebilir ya da sokaktan geçen biri yüzünden biraz daha yüksek sesle havlayabilirler; hatta bu da istemeden bebeği uyandırabilir. Şimdi ise yeni bir araştırma, yaşamın erken döneminde köpekle temasın bazı çocukları egzama geliştirmekten koruyabileceğini öne sürüyor.

Uluslararası bir bilim insanı ekibi tarafından yürütülen çalışmaya göre, yaşamın erken döneminde köpeklerle temas, genetik olarak egzama riski yüksek olan çocuklarda bu durumu geliştirme olasılığını azaltabilir. Ancak bu çalışmanın bazı sınırlılıkları da bulunuyor ve uzmanlar, yaygın bir cilt rahatsızlığı olan egzamanın belirtilerini ve diğer tedavi yöntemlerini anlamanın önemine dikkat çekiyor.

Çocuklarda köpek ve egzama üzerine çalışma

Çocuk doktoru Kenneth Cruse, egzama nedeniyle ne yapacağını bilemeyen birçok ebeveyn ve hasta gördüğünü söylüyor. Egzama genellikle yüz, kollar ve bacaklarda ortaya çıkıyor. En yaygın egzama türü olan atopik dermatit genellikle bebeklik döneminde başlıyor ve çocukların %20’sine kadarını etkileyebiliyor.

Dr. Cruse: "Bu, çok kaşıntılı, kuru ve pullu bir döküntüdür ve kaşıntıya direnemeyen çocukların sürekli kaşımaları nedeniyle ikincil enfeksiyonlarla daha da karmaşık hale gelebilir. Mevsimsel ya da yıl boyu sürebilir ve çocuklar için banyo, yüzme, uyku ve spor gibi aktiviteleri zorlaştırır" açıklamasında bulundu.

Dermatolog Dr. Viktoryia Kazlouskaya, egzama genellikle 'anormal bir filaggrin genine' bağlıdır, diye açıklıyor. Bu gen, neredeyse 300.000 kişinin verilerinin değerlendirildiği yeni çalışmanın merkezinde yer alıyor; çalışma, egzama geliştirme konusunda yüksek genetik riske sahip kişilerin belirli çevresel faktörlere nasıl tepki verdiğini incelemiştir.

İlk analizde araştırmacılar 25.000 kişiyi inceledi ve yedi çevresel faktör ile genetik egzama riski arasında bir bağlantı olabileceğini gözlemledi:

• Köpek sahibi olmak
• Kedi sahibi olmak
• Daha büyük bir kardeşe sahip olmak
• Anne sütüyle/emzirilerek beslenmek
• Sigara kullanımı
• Antibiyotik kullanımı
• Temizlik alışkanlıkları

Ardından araştırmacılar, aynı sonuçları alıp almadıklarını görmek için çalışmayı yaklaşık 255.000 kişilik daha büyük bir grupla genişletti. Dr. Kazlouskaya: "Atopik egzamada rol oynayan gen varyantlarından biri ile köpeğe maruz kalma arasında bir bağlantı bulundu. Hayatının erken döneminde köpek sahibi olan bireylerde egzama riski artmadı. Bu teori, köpek alerjenlerine maruz bırakılan insan deri hücreleri, keratinositler, üzerinde de doğrulandı; bu hücrelerde iltihaplayıcı moleküllerde azalma görüldü” ifadelerini kullandı.

Bebeklerde egzamayı önlemede köpeklere erken maruz kalmanın rolü

Mesele nedir? Bunun eğitimle ilgisi olabilir; ama 'otur, kalk, gel' türünden bir eğitimle değil.

Çocuk doktoru Daniel Ganjian: "Hayatın erken döneminde köpeklere maruz kalmak, bağışıklık sisteminin iltihabı azaltacak şekilde gelişmesine yardımcı olabilir. Bu durum, vücudu aşırı tepki vermemesi için ‘eğiterek’ egzama riskini azaltabilir” açıklamasında bulundu.

Dr. Cruse, bu gelişmenin umut verici olduğunu belirtiyor, ancak yine de birçok uzman sonuçların kesin olmadığını ve köpeklerin bu korumayı nasıl sağladığını hâlâ tam olarak açıklayamadığını vurguladı.

Örneklem grubu büyük olsa da, çalışmanın her kesim için geçerli olmayabileceğini belirtiyor. Bu çalışma, Avrupa nüfusunda daha yaygın olan bir gen varyantını inceledi, bu nedenle elde edilen veriler tüm ırklar ve topluluk grupları için güvenilir olmayabilir. Ayrıca, bu çalışmanın köpeklere maruz kalma ile alerjiler arasında bir bağlantı olabileceğine dair umut verip vermediği de net değil.

Egzama, alerjiler ve astım birbiriyle ilişkili olduğu için, köpeklerin alerji riskini de etkileyebileceği mümkün. Ancak bu çalışma bunu kanıtlamadı. Hatta, köpeklere alerjisi olan çocuklar için maruz kalma durumu işleri daha da kötüleştirebilir.

İlginizi çekebilir: Çocuklarda egzama nedir?

Çocuğunuzda egzama olduğundan şüpheleniyorsanız ne yapmalısınız?

Uzmanlar, ebeveynlerin çocuklarında egzama olduğunu düşündüklerinde, evde tüylü bir dost olsa da olmasa da, mutlaka bir uzmandan yardım almalarının önemli olduğunu vurguluyor.

En iyi yaklaşım, sertifikalı bir dermatoloğa ya da çocuk doktoruna başvurmaktır. Egzama genetik bir durumdur, bu nedenle tamamen geçmeyebilir.

Dr. Ganjian’a göre bir uzmanın önerebileceği bazı uygulamalar şunlardır:

• Her gün parfümsüz nemlendirici kullanmak.
• Ilık ve kısa banyolar yaptırmak ve hemen ardından nemlendirmek.
• Tahriş edici sabun, deterjan ve kumaşlardan kaçınmak.

Dr. Ganjian, eğer egzama dirençliyse, yaygın tedaviler arasında şunları sıralıyor:

• Alevlenmeler için topikal steroidli ya da steroitsiz kremler
• Kaşıntı şiddetliyse antihistaminikler
• Enfeksiyon varsa antibiyotikler
• Şiddetli vakalarda fototerapi ya da sistemik ilaç tedavisi gerekebilir

Uygun tedaviyle birlikte, tüm aile kaşıntılı egzamayla uğraşmak yerine köpek dostlarının kulak arkalarını kaşımaya geri dönebilir.

Referanslar: Beth Ann Mayer, “How Dogs Could Play a Role in Decreasing Your Baby’s Eczema Risk”. Şuradan alındı: https://www.parents.com/can-dogs-prevent-eczema-in-babies-11757225. (18.06.2025).