Herkes zaman zaman yüksek kortizol seviyesine sahip olur ve seviyeler gün boyunca değişir. Bu, vücudunuzun zarar veya tehlike tehditlerine karşı verdiği doğal tepkinin bir parçasıdır. Ancak, vücudunuz sürekli olarak çok fazla kortizol üretiyorsa, bu genellikle altta yatan bir sağlık sorununa işaret eder.

Yüksek kortizol belirtileri nelerdir? Kortizol yüksekliği nasıl anlaşılır?

Stres ve bazı durumlar kortizol seviyelerini artırabilir. Yüksek kortizol kilo alımı, akne ve yorgunluk gibi belirtilere neden olabilir. Doktorlar yüksek kortizolü Cushing sendromu veya hiperkortizolizm olarak adlandırabilir. Yüksek kortizol bir dizi belirtiye neden olabilir. Belirtiler, kortizol seviyelerinizde artışa neyin neden olduğuna veya kortizol seviyelerinin ne kadar olduğuna bağlı olarak değişebilir.

Yüksek kortizol seviyelerinin nedenleri arasında stres, böbreküstü bezi tümörleri ve hipofiz bezi sorunları yer alır. Doktorunuz genellikle bir kan veya idrar testi yoluyla yüksek kortizol seviyeleriniz olduğunu doğrularsa, altta yatan durumun belirlenmesine yardımcı olabilir ve kortizol seviyelerini düşürmek ve doğrudan nedeni ele almak için tedaviler önerebilir.Yüksek kortizol seviyelerinin belirtileri genellikle spesifik değildir, ancak kilo alımı, akne, kas zayıflığı, yorgunluk kortizol yüksekliği belirtileri arasındadır. Elbette bu durumların farklı sebepleri olabilir ancak fazla kortizol nasıl anlaşılır? sorusunun cevabı şu belirtileri içerir:

• Çoğunlukla yüz ve karın çevresinde olmak üzere kilo alımı

• Akne

• İncelen cilt

• Kolay morarma

• Kızarmış yüz

• Hastalıklardan daha yavaş iyileşme

• Kas güçsüzlüğü

• Şiddetli yorgunluk

• Sinirlilik

• Konsantrasyon güçlüğü

• Yüksek tansiyon

• Baş ağrısı

Yüksek kortizol seviyelerinin nedenleri

Böbreküstü bezinin çok fazla kortizol salgılamasının farklı nedenleri vardır:

Stres

Stres tetikleyicileri, vücut içinde hem hormonlardan hem de sinirlerden gelen sinyallerin bir kombinasyonudur. Bu sinyaller böbrek üstü bezlerinizin adrenalin ve kortizol gibi hormonları salgılamasına neden olur. Sonuç, savaş ya da kaç tepkisinin bir parçası olarak artan kalp atış hızı ve enerjidir. Bu, vücudunuzun potansiyel olarak tehlikeli veya zararlı durumlar için kendini hazırlama yoludur. Kortizol ayrıca savaş ya da kaç durumunda gerekli olmayan tüm işlevlerin sınırlandırılmasına yardımcı olur. Tehdit geçtiğinde, hormonlarınız normal seviyelerine döner ve vücut fonksiyonları normal seviyelerine geri döner. Ancak sürekli stres altında olduğunuzda, bu tepki her zaman kapanmaz. Kortizol ve diğer stres hormonlarına uzun süre maruz kalmak vücudunuzun neredeyse tüm süreçlerini olumsuz etkileyebilir. Bu da kalp krizi ve felç gibi sağlık sorunları riskinizi artırabilir.

Hipofiz bezi sorunları

Hipofiz bezi beyninizin tabanında yer alır. “Ana bez” olarak da adlandırılan hipofiz bezi, hormon salgılayarak vücudun birçok işlevini izler ve kontrol etmeye yardımcı olur. Kanserli hipofiz tümörleri gibi hipofiz beziyle ilgili sorunlar, ACTH dahil olmak üzere hormonların az veya fazla üretilmesine neden olabilir ve bu da adrenal bezlerin daha fazla kortizol salgılamasını tetikler.

Böbreküstü bezi tümörleri

Böbreküstü bezleriniz her böbreğin üzerinde yer alır. Böbreküstü bezi tümörleri iyi huylu (kanserli olmayan) veya kötü huylu (kanserli) olabilir ve boyutları değişebilir. Her iki tür de kortizol dahil olmak üzere yüksek düzeyde hormon salgılayabilir. Ayrıca, tümör yakındaki organlara baskı yapacak kadar büyükse, karnınızda ağrı veya dolgunluk hissi fark edebilirsiniz. Adrenal tümörler genellikle iyi huyludur ve yaklaşık her 10 kişiden 1'inde bulunur. Adrenal kanserler çok daha nadirdir.

İlaç yan etkileri

Bazı ilaçlar, örneğin kortikosteroid ilaçlar, yüksek dozlarda veya uzun bir süre boyunca alınırsa yüksek kortizol seviyelerine neden olabilir. Doğru dozu bulmak ve kortikosteroidleri reçete edildiği şekilde almak, yüksek kortizol seviyeleri geliştirme riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Steroid ilaçlarını kademeli olarak azaltmadan veya önce bir doktorla konuşmadan asla bırakmamalısınız. Aniden kesmek adrenal bezin çalışmayı durdurduğu adrenal yetmezliğe neden olabilir.

Ne zaman bir doktora başvurmalısınız?

Yüksek kortizolünüz olabileceğini düşünüyorsanız, kan testi için bir doktora başvurmalısınız. Birkaç tıbbi durumun kortizol yüksekliğine sebep olabilir. Doktorunuz kortizol idrar ve kan testleri, tükürük testi veya MR gibi görüntüleme testleri isteyebilir.

Yüksek kortizol; kardiyovasküler hastalık, osteoporoz veya şeker hastalığına neden olabilir. D vitamini takviyelerinin kan ve idrardaki kortizol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. D vitamini dışında stres yönetimi, sağlıklı beslenme, uyku kalitesini artırmak gibi stres seviyesini düşüren bir tedavi için doktorunuz tavsiyede bulunacaktır.

İlginizi çekebilir: Stres belirtileri nasıl geçer?

Kaynak: "What Are the Symptoms and Causes of High Cortisol Levels?" Şuradan alındı: https://www.healthline.com/health/high-cortisol-symptoms