Bazen ansızın belirli yiyeceklere karşı aşırı bir istek duyabilirsiniz. Vücutta ne eksikse can onu çeker şeklindeki bir yaklaşım ise her durumda doğru olmaz çünkü canınız çoğunlukla besin değeri açısından yararsız hatta zararlı işlenmiş gıdaları çekebilir. Aslında bu durum, sağlıklı bir diyetin önündeki en büyük engel olabilir.

Neden canımız bir şeyler çeker?

Bazen canınız ansızın bir şeyi çekebilir bazense bir yerde görmek veya duymak tetikleyici olabilir. Bu aşermeler, açlıktan farklı bir işleyişe sahiptir ancak beynin iştah merkezlerini de içerir. Bir kişinin yiyecek isteklerini çeşitli faktörler etkileyebilir. Adet gören kişilerde, adet döngüsü boyunca hormonal dalgalanmalar yemek yeme isteği yaratabilir. İnsanlar özellikle hamilelik döneminde hormonal değişikliklerden dolayı şiddetli aşermeler yaşayabilirler. Bu kimi durumda aşırıya kaçıp tebeşir, toprak veya buz parçaları gibi gıda dışı maddeler yeme isteğini yani ‘pika’ yı oluşturabilir. Duygular, psikolojik etkileri de göz önünde bulundurulduğunda yeme isteklerini yönlendirebilirler. Vücudun belirli besinlere ihtiyacı olduğu için bazı yiyecek isteklerinin belirli yiyeceklerle ilgili olması da mümkündür.

Aşerme nedir?

Aşerme temelde seçici ve seçici olmayan olarak ikiye ayrılabilir.

Seçici aşerme, bir kişinin en sevdiği çikolata, en sevdiği restorandan belirli bir yiyecek veya özel bir marka cips gibi belirli yiyecekler için aşermedir.

Seçici olmayan aşerme ise, herhangi bir şey yeme arzusudur. Gerçek açlık ve açlık sancılarının sonucu olabilir, ancak aynı zamanda susuzluk belirtisi de olabilir. İçme suyu yoğun, seçici olmayan isteklere yardımcı olabilir.

Aşermeyi nasıl azaltabilirsiniz?

Seçici aşerme, çoğu zaman fizyolojik ihtiyaçların ötesinde oluşur. Bu yüzden psikolojik olarak daha rahat bir ortam sağlamak ve yemeklere bakış açınızı geliştirmek şunları deneyebilirsiniz:

1- Stresi azaltın

Stres ve duygusal yeme, çeşitli sağlık sorunlarını etkileyebilir. Stresli hissetmek, duygusal yemeyi teşvik edebilir. Stres, aşerme olmadan bile kilo alımına neden olabilir çünkü göbek yağlanmasını artırabilen bir stres hormonu olan daha yüksek kortizol seviyelerine neden olur.

2- Bol su için

Açlık ve susuzluk, çok benzer duyumlar üretebilir ve potansiyel olarak insanları susuzluk hissini açlıkla karıştırmaya yönlendirebilir. Vücudunuzun ihtiyacı kadar suyu sağlamak, ani yeme isteklerini azaltabilir.

3- İyi uyuyun

Yetersiz bir uyku düzeni vücudun hormonal dengesini değiştirebilir. Bu dengesizlik aşırı yeme ve kilo alımına katkıda bulunabilir.

4- Protein tüketimini arttırın

Sağlıklı bir diyet, iştahı azaltmaya yardımcı olabileceğinden, bol miktarda yağsız protein kaynağı içermelidir. Vücudunuzun ihtiyaçlarını ne kadar iyi karşılarsanız, talepleri o kadar azalacaktır.

5- Sakız çiğneyin

Sakız çiğnemek ağzı meşgul ederek beyninize zaten bir şeyler yediğinizi düşündürür. Böylelikle yeni bir yeme isteğinin önüne geçebilirsiniz.

6- Maruziyeti azaltın

Bazı yeme istekleri, değiştirilmesi zor olabilen uzun süreli alışkanlıklardan kaynaklanabilir. Örneğin, dışarıda yeme alışkanlığı bir süre sonra koşullar ve dışarıda yediğiniz şeyleri canınız çeker. Karşı koymak istediğiniz bir istek varsa, bu aklınızdan çıkana dek farklı aktivitelerle meşgul olarak bu döngüyü kırmayı deneyebilirsiniz.

7- Kendinizi aç bırakmayın

Güçlü açlık hissi, bir kişinin işlenmiş veya kızarmış yiyecekler gibi daha kalorili yiyecekler istemesine neden olabilir. Açlık başladığında yemek yemek, bu istekleri frenlemeye yardımcı olabilir. Gün boyunca birkaç küçük öğün yemek gibi düzenli bir beslenme düzenini sürdürmek, açlık kaynaklı ani istekleri durdurabilir.

Canınız neyi çekiyorsa muadili var!

Sağlıksız bir yemek için istek duyduğunuzda, bunun yerine daha sağlıklı bir alternatif tüketerek bu isteği bastırmak isteyebilirsiniz. İşte bazı alternatifler:

Cips: Cipsleri, tuzlu kaju fıstığı veya yer fıstığı gibi sağlıklı yağlar ve protein açısından daha yüksek olan tuzlu bir atıştırmalıkla değiştirmeyi deneyin. Yine de çok fazla tuz zararlı olabileceğinden tuzsuz kuruyemişlerin daha sağlıklı bir seçenek olduğunu unutmayın. Patlamış mısır, bir başka alternatif olabilir.

Çikolata: Antioksidanlar açısından zengin olması için en az %70 kakao içeren bitter çikolatayı tercih edin. Bitter çikolata, sütlü çikolatadan daha yoğun bir tada sahip olduğundan, insanlar daha küçük bir porsiyonla tatmin olabilirler.

Şeker veya hamur işleri: Canınız şekerli yiyecekler çekiyorsa, bunları şeftali, kiraz veya kavun gibi tatlı meyvelerle gidermeyi deneyin. Kuru erik veya kuru üzüm gibi kuru meyveleri yanınızda bulundurmak, hareket halindeyken faydalı olabilir.

Gazlı içecekler: Sıkılmış meyve suyu veya bir dilim portakallı maden suyu, gazlı içecek isteğini bastırmayı sağlayabilir. Benzer bir his sağlar ancak daha az kalori ve daha az şeker içerir.

Referans: Jon Johnson. “What causes food cravings?”. Şuradan alındı: https://www.medicalnewstoday.com/articles/31844 (10.10.2020).