The Journal of Physiology dergisinde yayınlanan yeni bir bilimsel çalışma, aşk hormonu olarak bilinen oksitosinin mide bulantısı, şişkinlik ve ishal gibi stresle bağlantılı sindirim semptomlarında önemli bir rol oynadığını gösteriyor.

Stres, gastrointestinal fonksiyonları bozar ve mide boşalmasında gecikmeye neden olur, yemeğin mideden ne kadar sürede ayrılacağını etkiler. Mide boşalmasındaki bu gecikme şişkinlik, rahatsızlık ve mide bulantısına neden olur ve neticede ishale neden olabilen kolon geçişini de hızlandırır.

Bir anti-stres hormonu olan oksitosin, beyinde stresin etkilerine karşı koyan hipotalamustan salınır. Uzun bir süre oksitosinin etkilerinin, kana salınması nedeniyle meydana geldiğine inanılıyordu ve beyin içindeki sinirler üzerinde gastrointestinal fonksiyonları düzenleyen sadece küçük etkilerle karşılaşılmıştı.

Yeni yapılan araştırma, hipotalamustan salınan oksitosinin etki ettiği nöronları ve sinirleri (nöro devreleri) manipüle etmek için yeni yollar kullandı ve mide boşalmasının strese tepkisi üzerindeki etkilerini ölçtü. Önceki varsayımların aksine, bu yolla oksitosin devrelerinin midenin strese verdiği tepkilerde önemli bir rol oynadığı ortaya çıkarıldı.

Oksitosin devrelerinin aktivasyonu, midenin kas kasılmalarını (motilitesini) artırarak normal olarak strese yanıt olarak ortaya çıkan mide boşalmasındaki gecikmeyi tersine çevirirken, bu nöro devrelerin uyumlanması strese adaptasyonu engelleyebiliyor. Penn State Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yürütülen ve ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü'nden bir hibe sponsorluğunda yapılan araştırmada, beyinde salgılanan oksitosin hormonu verileri ile strese yanıt olarak gelişen mide hareketleri eş zamanlı olarak incelendi. Araştırma verileri, oksitosinin stres tepkisinde yer alan sinir yollarını doğrudan etkilediğini ve stresörlere gösterilen mide tepkisinde önemli bir rol oynadığını gösteriyor.

Oksitosin ve stres bağlantısı neden önemli?

Strese uygun şekilde yanıt verme yeteneği, normal fizyoloji işlevleri için önemlidir. Strese karşı uygun olmayan tepkiler veya strese uyum sağlayamama, gecikmiş mide boşalması ve hızlandırılmış kolon geçişi dahil olmak üzere birçok gastrointestinal bozukluğun semptomlarını tetikler ve kötüleştirir.

Önceki bilimsel çalışmalar, mide kasının işlevini düzenleyen ve boşaltan sinirler ile nöro devrelerin aktivitelerini ve tepkilerini değiştirerek strese yanıt verdiğini göstermişti.

Strese karşı bozulmuş mide tepkilerinin daha etkili tedavileri için hedefleri belirlemek için, öncelikle stresin midenin işlevlerini normal olarak nasıl etkilediğini anlamak her zaman önemliydi. Bu çalışma sayesinde, oksitosinin stres sırasında bu sinirleri ve devreleri ne şekilde kontrol ettiği hakkında yeni bilgiler sağlandı ve yeni ilaçlar geliştirmek için gelişme kaydedilmiş oldu.

Çalışma hakkında yorum yapan Dr. Alberto Travagli şunları söyledi: "Kadınlar, anksiyete ve depresyon gibi stres ve stresle ilişkili patolojilere karşı daha savunmasızdır ve gastrointestinal bozukluklarda daha yüksek bir prevalans bildirmektedir. Önceki çalışmalarımız vagal sinir devrelerinin erkeklerde farklı şekilde organize edildiğini göstermiştir. Şimdi oksitosinin, stresli kadınlarda mide fonksiyonlarını modüle ettiği rolü ve mekanizmaları araştıran bir dizi çalışma yaptık. Bu, gastrointestinal rahatsızlıkları olan kadınlara rahatlama sağlamak için hedefe yönelik tedavilerin geliştirilmesine yardımcı olacaktır.”

Referanslar: Jiang, Y. ve Travagli, ''Hypothalamic-vagal oxytocinergic neurocircuitry modulates gastric emptying and motility following stress'' The Journal of Physiology (30 Ağustos 2020) Şuradan alındı: https://doi.org/10.1113/JP280023

''The Love Hormone Links Stress to Digestive Symptoms'' (2 Eylül 2020) Şuradan alındı: https://www.technologynetworks.com/neuroscience/news/the-love-hormone-links-stress-to-digestive-symptoms-339306?fbclid=IwAR3aacMCaX2WLjPu2hqrQHFq1XiH0bNWfL8jk41YOIvFgSrDcbtMSOzi4L8