Progesteron hormonu, esas olarak yumurtalıklarda üretilen ve adet döngüsü ile doğurganlığın devamlılığını sağlayan hormonlardan biridir. Her ay, yumurtalıklarda bir yumurtanın bırakıldığı yumurtlama evresinde, progesteron seviyeleri artmaya başlar ve bu, rahim zarının kalınlaşmasına yardımcı olur. Eğer bırakılan yumurta döllenirse ve bir embriyoya dönüşürse, beslenip büyüyerek kalınlaşmış olan rahim duvarına tutunarak gelişimini burada sürdürebilecektir. Hamilelik boyunca salgılanmaya devam edecek olan progesteron hormonu, bebeğin rahimde tutunmasına yardımcıdır. Döllenmiş yumurta yoksa, progesteron seviyeleri düşmeye başlar ve bir sonraki adet kanaması görülür.

Progesteron aynı zamanda meme gelişimi ve emzirme için de gereklidir. Diğer kadınlık hormonu olarak bilinen östrojenin bazı etkilerini tamamlar ve adrenal hormonların öncüsü olan testosteron ile de uyumlu çalışır.

Düşük progesteron seviyeleri ne demektir?

Gebelik oluşumunda ve sürdürülmesinde önemli bir rol oynayan progesteron hormonu, normalden az salgılandığında hamile kalmakla ilgili sorunlar yaşanabilir. Vücutta yeterince progesteron bulunmadığında, rahim duvarı hamileliğe hazırlanacak şekilde kalınlaşamaz ve döllenme gerçekleşse bile, oluşan embriyo rahim duvarına tutunamayacağı için hamilelik gerçekleşemez.

Progesteron düşüklüğünün belirtileri, hamile olmayan kadınlarda da şu şekillderde görülebilir:

• Baş ağrısı veya migren

• Anksiyete veya depresyon da dahil olmak üzere ruh hali değişiklikleri

• Adet döngülerinde düzensizlik

• Normalden çok ya da az görülen adet kanaması

Östrojen ve progesteron hormonları, adet döngüsünün ve doğurganlığın devamı için birlikte çalışan iki önemli cinsiyet hormonudur. Progesteron hormonunun düşük olması halinde östrojen daha baskın hale gelebilir ve aşağıdaki belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir:

• Kilo alımı

• Cinsel istekte azalma

• Ruh hali değişimleri ve depresyon

• Adet öncesi sendromu (PMS)

• Düzensiz adet döngüsü

• Çok yoğun kanamalar

• Memelerde hassasiyet ve fibrokistik yapılar

• Fibroidler

• Safra kesesi sorunları

Progesteron seviyesi nasıl ölçülür?

Basit bir kan testi ile kan dolaşımındaki progesteron hormonu seviyeleri anlaşılabilir. Progesteron testi sonucunda hormonal dengesizliklerin hamile kalamama sorununa neden olup olmayacağına dair bir fikir edinilebileceği gibi, yumurtlayıp yumurtlamadığınızı anlamak için de yapılabilir. Hormon replasman tedavisinin nasıl ilerlediğine bakmak için veya yüksek riskli gebeliğin ilerleyişini kontrol etmek için de progesteron testi uygulanabilir. Hamilelikte yapılan progesteron testinde seviyelerin yüksek olması beklenirken, çoklu gebeliklerde progesteron oranı daha fazla görülür.

"Normal progesteron seviyesi" olarak kabul edilen miktar, kişinin yaşına ve cinsiyetine göre değişmektedir. Erkekler, çocuklar ve menopoz sonrası dönemdeki kadınlar, doğurganlık yıllarındaki kadınlardan çok daha düşük progesteron seviyelerine sahiptir.

Progesteron hormonu seviyeleri aynı zamanda adet döngüsü boyunca dalgalanır. Adet kanamasından yaklaşık yedi gün önce zirveye ulaşır ve bu seviyeler, bir gün içinde bile değişebilir.

Düşük progesteron durumunda neler yapılabilir?

Progesteron seviyelerinin düşük olması her zaman tedavi gerektirmez, özellikle belirgin ve rahatsız edici bir semptom göstermiyorsanız. Ancak hamile kalmaya çalışıyorsanız, hormonları dengeleyici tedaviler faydalı olabilir. Hormon tedavisi ile progesteron seviyelerinin artırılması, rahim zarının kalınlaşma sürecini destekleyerek gebe kalma ve gebeliği sağlıklı bir şekilde sürdürme şansını artırır.

Hormon tedavisi ile adet düzensizlikleri ve anormal kanama şikayetleri de giderilebilir. Şiddetli menopoz semptomları için hormon tedavisi, genellikle östrojen ve progesteronun bir kombinasyonunu içerir. Burada dikkat edilmesi gerekir ki, progesteron olmadan östrojen alan kadınlar, endometriyal kanser geliştirme riski altındadır.

Progesteron takviyesi için tedavi seçenekleri şunları içerir:

• Topikal veya vajinal olarak kullanılabilen kremler ve jeller

• Doğurganlık sorunlarına neden olan düşük progesteronu tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan fitiller

• Bazı oral ilaçlar

Hormon tedavisi (sadece östrojen veya östrojen ve progesteron kombinasyonu) aşağıdaki gibi semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir:

• Sıcak basması

• Gece terlemeleri

• Vajinal kuruluk

Bazı kadınlar için progesteron ruh halini iyileştirir. Oral progesteron yatıştırıcı bir etki sağlayarak uyumayı kolaylaştırabilir. Ancak yapay hormon tedavisinin aşağıdaki riskleri artırabileceği de unutulmamalıdır:

• Kalp krizi ve felç

• Kan pıhtıları

• Safra kesesi sorunları

• Belirli meme kanseri türleri

Düşük progesteron seviyelerini yükseltmek için doğal destekler:

• Progesteron seviyelerini korumak için gerekli olan B ve C vitamini alımınızı artırmak

• Kabuklu deniz ürünleri gibi çinko içeren gıdalar tüketmek ya da çinko takviyesi almak

• Stres seviyelerini kontrol etmek - çünkü stresli olduğunuzda vücudunuz progesteron yerine kortizol salgılar.

Referans: Holly Ernst & Ana Gotter. "Low Progesterone: Complications, Causes, and More". Şuradan alındı: https://www.healthline.com/health/womens-health/low-progesterone. (7 Mayıs 2018).