Safiye Ali kimdir?

Türkiye'nin ilk kadın tıp doktoru ve tıp eğitimi veren ilk kadını olan Safiye Ali, anne çocuk sağlığı üzerine yaptığı çalışmalar ile biliniyor.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde çeşitli hizmetlerde görev alan bir ailede dünyaya gelen Safiye Ali, İstanbul'da Amerikan Kız Koleji'nde öğrenim gördü. Kolej mezuniyetinin ardından tıp okumaya karar verdi ancak o dönem Darülfünun Tıp Fakültesi kadın öğrenci kabul etmiyordu. Kararlı bir duruşu olan Safiye Ali, I. Dünya Savaşı sürerken maddi güçlüklere rağmen Almanya'ya giderek Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesinde öğrenim gördü. Dönemin Maarif Nazırı Ahmet Şükrü Bey'in yardımıyla devlet bursu alan Safiye Ali, çok hızlı bir şekilde Almanca öğrenerek hemen derslere başladı. Oldukça başarılı olan Safiye Ali 1921 yılında “Bebeklerde iç pakimenenjit kanaması” konusunda hazırladığı tezi ile diplomasını aldı.

Safiye Ali’nin yaptığı çalışmalar…

• Haziran 1923'te Türkiye'nin ilk kadın doktoru olarak icazetnamesini aldı ve eşi ile birlikte Cağaloğlu’nda muayenehane açtı.

• İstanbul’da beş yıl doktorluk yaptı, karşılıksız olarak anne-çocuk sağlığına hizmet etti.

• Amerikan Koleji bünyesinde açılan ilk kız tıp okulunda jinekoloji ve obstetrik dersleri vererek kızlara tıp eğitimi veren ilk kadın öğretim üyesi olarak tarihe geçti.

• Anne sütünden kesilen ve steril süt içme imkânından mahrum olan çocuklar için Fransız Kızılhaç'ı tarafından kurulup 1925'te Himaye-i Etfal Cemiyeti'ne bırakılan Süt Damlası Bakımevi'nin başına geçti.

• Süt Damlası'ndaki çalışmaları kadınları emzirmeye teşvik etme; yetersiz beslenen çocukların sağlıklı beslenebilmeleri amaçlı eğitimler düzenledi.

• Sütten kesilmiş 1 yaş sonrası hasta ve zayıf çocukların bakımı ile ilgilenmek üzere Hilal-i Ahmer Hanımlar Merkezi Küçük Çocuklar Muayenehanesi'ni kurdu.

• Londra, Viyana ve Bolonya’da düzenlenen kongrelerde Himaye-i Etfal Cemiyeti’ni temsil etti.

• Erken Cumhuriyet dönemindeki kadın hareketinin içinde yer aldı.

• Safiye Ali, mesleki çalışmalarının yanı sıra İstanbul'da başlayan feminist harekete katıldı ve Türk Kadınlar Birliği’nin Sıhhiye Komisyonu başkanlığını üstlenerek fuhuşla mücadele için çalıştı.

1928'de Bolonya'da toplanan Beynelmilel Kadın Doktorlar Konferansı'nda edindiği sosyal ve bilimsel izlenimleri Servet-i Fünun'da yayımlanan Safiye Ali, kanser teşhisi konulması üzerine Türkiye'den ayrılarak Almanya'ya yerleşti. II. Dünya Savaşı yıllarında sağlığı el verdiği sürece mesleğini sürdürdü. 5 Temmuz 1952'de Dortmund’da 58 yaşında hayatını kaybetti.

Safiye Ali’den geriye her biri birbirinden kıymetli bilimsel yayınlar ve dokunarak hayatını “iyi”leştirdiği kadınlar ve çocuklar kaldı…