Karabaş otu nedir, faydaları nelerdir?

En bilinen şifalı bitkilerden biri olan lavanta ile aynı aileye mensup karabaş otu, ülkemizde ‘yalancı lavanta’, ‘gargan’ ve ‘keşiş otu’ isimleriyle de bilinmektedir. Osmanlı döneminde koleraya karşı kullanılması için hakkında ferman çıkarılmış, 1. Dünya Savaşı’nda ise mikrop öldürücü olarak kullanılmış olduğu bilinen karabaş otu, günümüzde de pek çok şifalı özelliğinden dolayı tercih ediliyor.

Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasına ait olan karabaş otunun Latince ismi Lavandula stoechas’tır. İngilizce’de ‘French Lavender’ (Fransız Lavantası) olarak anılır. Ülkemizde yoğunlukla Batı Anadolu bölgelerindeki makiliklerde kendiliğinden yetişir. Çeşitli kullanım maksatları ile kültürü ve yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Dünyada ise yaygın olarak Orta Avrupa’da yetiştiği görülür.

Haziran ve Temmuz ayında açan çiçekleri taze ya da kurutulmuş olarak kullanılabilir. Taze çiçeklerden elde edilen uçucu yağın da birçok şifalı özelliği bulunuyor. Anadolu’nun bazı bölgelerinde, özellikle Ege’de, karabaş otu reçeli bile yapılmaktadır.

Karabaş otunun faydaları

• Kardiyovasküler sağlığı korumaya yardımcı olan karabaş otu, kür şeklinde tüketildiğinde kalp ve damar hastalıklarına karşı koruma sağlar.

• Kanser hastalığına karşı korur, vücuttaki mevcut tümörlerin büyümesini yavaşlatır.

• Vücut direncini artırır, bağışıklık sistemini güçlendirir.

• Öksürük ve özellikle balgam şikayetinin azaltılmasında oldukça etkilidir.

• İçeriğindeki etken maddeler sayesinde nikotine duyulan ihtiyacı azaltarak sigarayı bırakmaya yardımcı olur. Sigara tüketiminden kaynaklanan öksürük, göğüs ağrıları ve baş ağrıları gibi şikayetlerin azaltılmasında da etkilidir.

• Vücudu rahatlatıcı özelliği vardır. Özellikle yoğun stresin etkilerini azaltmaya yardımcı olarak rahatlatır, daha iyi uyumaya yardımcı olur ve vücuda zindelik verir.

• Harici olarak kullanıldığında ciltteki yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlar.

• Mide ve bağırsaklardaki gazı azaltır, sindirim sorunlarına bağlı ağrı ve rahatsızlıkların giderilmesine yardımcı olur.

• Bağışıklık sistemini güçlendirip öksürü de kestiği için, özellikle grip ve benzeri kış hastalıklarına karşı etkilidir.

Karabaş otu nasıl kullanılır?

Karabaş otu sıklıkla çay olarak demlenerek tüketilmektedir. Ancak kurutulmuş ve öğütülmüş çiçekleri toz haline getirilerek de kullanılabilmektedir. Çiçeklerden elde edilen uçucu yağın da birçok şifalı etkisi bulunmaktadır.

Karabaş otu çayı hazırlamak için; 6-7 dal karabaş otu ufalanarak bir demliğe alınır, üzerine bir su bardağı kaynamış su ilave edilerek, ağzı kapalı olacak şekilde 8 dakika boyunca demlenir. Süzüldükten sonra tatlandırmak isterseniz içerisine bir çay kaşığı bal ya da birkaç damla limon suyu ilave edebilirsiniz. Sıcakken tüketilmelidir.

Karabaş otu, kış çayı karışımlarına da ilave edilebilir. Özellikle soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklar için zencefil, adaçayı, ıhlamur benzeri karışımlar tüketiyorsanız, karışımınıza iki üç parça karabaş otu da ilave etmeyi deneyebilirsiniz.

Uzmanlar, karabaş otunun 15 günden fazla kullanılmaması gerektiği konusunda uyarıyor. Aynı zamanda aspirin, antidepresan ve benzeri ilaçlar kullanıyorsanız ya da herhangi bir tedavi altındaysanız, karabaş otu kürü kullanmadan önce doktorunuza danışmanızda fayda vardır.