Kafein deyince aklınıza ne geliyor? Benim aklıma her gün içtiğim kahve geliyor. Çok sevdiğim ve onsuz yapamadığım kahve acaba bana zarar veriyor olabilir mi? Acaba günde kaç fincan kahve içmeliyim? Başka nelerden kafein alıyorum? Kafeinle ne kadar samimi olmalı?

Bu konularda sizin de kafanız karışık olabilir. Kafein üzerine biraz araştırma yapıp sizin için bir ‘kafein yazısı’ hazırladım. Gelin, kafein iyi mi kötü mü biraz inceleyelim.

Kafein nedir?

Bitkilerde doğal olarak bulunan kafein genelde yaprak, tohum ve meyvelerde bulunur. Kahve ve kakao tohumunda, çay yapraklarında vardır. Yani biz kafeini kahveden, çikolatadan, çaydan ve kolalı içeceklerden alıyoruz. Aynı zamanda kafein 1000’den fazla ilacın içinde de var.

En çok kahvede var

Bir kahvesever olarak sürekli kafein aldığımın farkındayım. Ama seviyorum! Kahve çeşitlerinin içindeki kafein miktarları aynı değil. Siz de benden misiniz? Peki gelin biraz bu durumu inceleyelim. Burada önemli olan ne? Miktar! Sıklık yani doz dediğimiz şey. Her gün 3-4 fincan kafeinli içecek içmekle gelen kafein sıkıntıya sebep olmuyor. Herkeste aynı tepki olmayabilir ama genelde aşırı kafein alımı sinirlilik, huzursuzluk, yorgunluk, uykusuzluk yapabilir. Bu sebeple içeceklerin içinde ne kadar kafein olduğunu ve bu içeceklerden ne kadar içmemiz gerektiğini bilmeliyiz.

Kafein kalsiyumu atar mı?

Kafein sütün içindeki kalsiyumun atılmasına sebep olabilir ama bu oran korkutmayacak seviyede. 1 kupa kahve, 1 tatlı kaşığı sütteki kadar kalsiyumun atılmasına sebep oluyor. Yani siz bol sütlü bir kahve yaptığınızda 1 tatlı kaşığı dışındaki kalsiyumlar size kalıyor. Bu rakam gayet iyi bence! Genelde uyanmak, ayılmak için sabah kahvesini bekleyenler çoktur. Kimi kahvaltıdan önce kimi kahvaltıdan sonra hemen kahve içmek ister. Hatta her an elimizin altında olan çayda bile kafein miktarı çok. Peki bu bağımlılık mı? Hayır, çay ve kahve içiyor olmak bağımlılık değil, alışkanlık. Bağımlılık tanımına çok da uymuyor ama genelde bu alışkanlığı olanlar bunu sürdürmekten dolayı mutlu olanlar. Hiç kafein almayan; çay, kahve, kolalı içecek tüketmeyen ve kakaolu hiçbir yiyecek yemeyen birine bir anda 3 fincan kafeinli içecek verirseniz belki bir huzursuzluk olabilir. Ama her gün çay içen birinde çaydan gelen kafein çarpıntı yapmıyor.

Zekanızı geliştiren 10 yiyecek

İşte size zekanızı geliştirecek 10 yiyecek...

11

Yedikleriniz zekanızı arttırır mı? İyi dengeli bir yiyecek sizi satranç şampiyonu yapmasa da düşünce kapasitenizi geliştirebilir. Yağlı bir hamburger menüsü ya da krema dolu bir doughnut yedikten sonra kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Yemek komasına giden yol, besleyici içeriği olmayan boş kalorilerden yapılmıştır. İşte size zekanızı geliştirecek 10 yiyecek:

Balık Yapılan bir araştırmaya göre, balık tüketimi, hafıza kaybı riskini % 20 oranında azaltır.

Kahve Bir fincan kahve ile dikkatinizi kolayca toplayabilirsiniz.

Kuruyemiş Eğer ofiste atıştırmalık bir şeyler yemek istiyorsanız kuruyemiş tercih edin. Şeker size ani bir enerji verir ama uzun süreli olmaz. Bu boş kalorileri sağlıklı yağlarla değiştirdiğinizde, enerjiniz ve düşünce kapasiteniz daha uzun olacaktır. Günde bir ya da iki avuç kuruyemiş tüketin.

Su Dehidrasyon, dikkatinizi toplama ve bilgileri hatırlama kapasitenizi etkiler. Günde en az 8 bardak su içtiğinize emin olun.

Yulaf Yulaf, yavaş sindirilen bir besindir ve size uzun süreli enerji vererek beyin gücünüzü de arttırır.

Yumurta Yumurta sarısı, klorin kaynağıdır ve hafızanızı ve beyin gücünüzü kuvvetlendirir. Yüksek klorin alımı ise hafıza testlerinde daha iyi sonuçlara ve beyin hasarlarının önlenmesine neden olur.

Yumuşak meyveler Yulafı sade yiyemiyor musunuz? Biraz kahverengi şeker ve yumuşak meyve ekleyebilirsiniz. Ahududu, böğürtlen, kiraz gibi meyveler, bilişsel yaşlanmayı 2,5 yıla kadar geriletebilir.

Çay Eğer sabahları beyninizi tam kapasite çalıştırmak istiyorsanız güne bir fincan yeşil çay içerek başlayın. Yeşil çayın içindeki antioksidanlar sayesinde, beyninizdeki nöron üretimi artar. Aynı zamanda yeşil çay içinde bulunan inorganik bileşenler de hafıza kaybını ve dejeneratif hastalıkları önler.

Çikolata Yapılan bir araştırmaya göre 30 gün boyunca günde iki fincan sıcak kakao içmek, hafızayı kuvvetlendirir ve yaşlılarda kan akışını hızlandırır.

Ispanak/yapraklı sebzeler Kızartma yerine salata ya da yeşil yapraklı sebzeler koyun. Yeşil yapraklı sebzeler, antioksidan yüklüdür ve hafıza kaybını önler. Daha çok sebze tüketerek, bilişsel gerilemeyi de azaltabilirsiniz.

İyi veya kötü olması size bağlı

Bütün yiyeceklerde aynı şey söz konusu aslında. Bir besin maddesinin veya içeceğin iyi veya kötü olmasını belirleyen şey, ne miktarda tükettiğinizle ilgilidir. Kafeinle ilgili yapılan çalışmaları araştırmaya devam edeceğim. Ama şimdiye kadar okuduklarım çok da olumsuz değil. Olumsuz belirtiler de çok yoğun miktarda kafein yüklemesi yapıldığında oluyor. Yani çaya, kahveye, çikolataya dikkat edin. Çok abartmadan taze demlenmiş çayınızı için. Kahvenizi yudumlayın. Çikolata için zaten miktar önemli bir kontrol noktası. Çikolata yemeyi durdurmak zor oluyor ama imkânsız değil. Katkısız güzel bir çikolata yerseniz az miktarda durması daha kolay oluyor. Kolalı içeceklerdeyse çay ve kahvedeki kadar yoğun kafein yok. Toplamda günde 300-400 mg kafeini geçmemeye özen gösterin. İçeceklerin üzerindeki etiketleri kontrol edin.

Yiyecekler hakkında yanlış bildiklerimiz

Yiyecekler hakkında her geçen gün yeni şeyler öğreniriz ve sağlığımız için en iyisini uygulamaya çalışırız. Ama bunlardan hangileri doğru hangileri yanlış tam olarak emin olamayız. İşte bilimsel olarak yanlış olduğu ispatlanmış 14 efsane...

14

Yanlış: Tahtadan yapılmış kesme tahtaları bakteri yayar Doğrusu: Plastik kesme tahtalarına kıyasla, tahtadan yapılmış olanlar yıkandıklarında bakterilerden daha hızlı bir şekilde arınır.

Yanlış: Tuzlu su daha çabuk kaynar Doğrusu: Tuzlu suyun daha çabuk kaynamaya başladığı doğrudur fakat tuzlu suyun kaynama noktası normal sudan daha yüksek olduğu için bilimsel olarak daha hızlı kaynıyor denilemez.

Yanlış: Yumurta kolestrolü yükseltir Doğrusu: Yumurta, kolestrolü yükseltmez aksine dengeler.

Yanlış: Alüminyum tencerelerin hepsi toksin üretir ve bu toksinler de Alzheimer'a neden olur Doğrusu: Alzheimer sonrası ölümlerde yapılan otopsilerin çoğunda alüminyum bulunmuş olsa da tüm hastaların bu sebepten öldüğünü ve tüm tencerelerin toksin ürettiğini söylemek doğru değil.

Yanlış: Enerji içecekleri size gerçekten enerji verir Doğrusu: Enerji içeceklerinin çoğu şeker içeriliklidir ve size verdikleri enerji kısa sürelidir. Aynı zamanda bu içecekleri tüketmek sağlık sorunlarına yol açabilir.

Yanlış: Kızartılmış yiyecekler kalp krizi riskini artırır Doğrusu: Zeytinyağı ya da ayçiçek yağı kullanarak arada sırada yaptığınız kızartmalar sağlığınıza zarar vermez.

Yanlış: Sık sık ve az az yemelisiniz Doğrusu: Her dört saatte bir bir şeyler atıştırmak metabolizmanızı çalıştırır. Fakat dört saatten daha sık ya da daha uzun aralıklarla yemek doğru değildir.

Yanlış: C Vitamini sizi nezleden korur Doğrusu: Bilimsel araştırmalara göre C Vitaminin böyle bir özelliği yok.

Yanlış: Kahve kalbiniz için kötüdür Doğrusu: Yapılan son araştırmalara göre düzenli kafein tüketimi kalbe zarar vermiyor aksine kalp ve damar sağlığına iyi geliyor.

Yanlış: Havuçlar sadece çiğ yendikleri zaman sağlıklıdır Doğrusu: Çiğ havucun besleyiciliği yüzde 3 iken pişirilmiş havucun besleyiciliği yüzde 40.

Yanlış: Tavuğun derisini soyarak yemek kilo almanıza engel olur Doğrusu: Tavuğu derisiyle beraber pişirmek tavuğun doğal besleyiciliğini korur ve kilo almanızla ya da vermenizle bir ilgisi yoktur.

Yanlış: Gazlı içecekler sağlığa zararlıdır Doğrusu: Sodayı içine limon atarak içmek susuzluğunuzu gidermeye yarar. Diğer gazlı içecekler için aynı şeyi söyleyemeyiz.

Yanlış: Alkol beyin hücrelerini öldürür Doğrusu: Araştırmalara göre alkol beyin hücrelerine zarar verse de alkolik bir insanla alkol kullanmayan bir insanın beyin hücreleri sayısı aynı.

Yanlış: Baharatlar ülser olmanıza sebep olur Doğrusu: Aşırı baharat tüketimi bağırsaklarınızı tahriş etse de ülser olmanıza neden olmaz.

Güneş Aksüs