Çocuğunuz büyüdükçe omuzlarının öne doğru geldiğini ve göğsünün ortasında bir çöküklük olduğunu fark ediyorsunuz ya da bunun tam tersi göğüs kafesi dışarı doğru çıkarak kendini daha çok gösteriyor. Peki bu durumda ne yapmanız gerekiyor? Dik durma ile düzelir mi? Böyle kalırsa bir sorun çıkar mı? Tedavisi var mı? Ameliyat ile düzelir mi? Ameliyatın ardından ne zaman okula dönebilir?

Memorial Sağlık Grubu Göğüs Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Adnan Sayar, halk arasında 'Kunduracı göğsü' ve 'Güvercin göğüs' olarak bilinen pektus deformitelerinin tanı ve tedavisi konusunda bilgiler verdi.

Pektus deformitesi nedir?

Pektus deformitesi göğüs ön duvarındaki şekil bozukluklarını ifade etmektedir. Bu tabloda kostakordal dokuların asimetrik büyümesi sonucu sternum adı verilen kemiğin kaburgaları öne veya arkaya itmesi sonucu şekil bozukluğu ortaya çıkan bir tablodur. Sıklıkla 2 şekilde görülür. Göğsün dışarı doğru çöküklüğü pektus karinatum, içeri doğru çöküklük durumu ise pektus ekskavatum olarak adlandırılır. Bu vakaların yüzde 20’sinde omurgadaki sağa ya da sola eğrilikler de (skolyoz) eşlik eder.

Pektus deformitesinin belirtileri nelerdir?

Bebeklik döneminde hafif olarak fark edilebilir ancak kaburga ve göğüs kafesinin gelişmeye başladığı dönemde daha çok hissedilir. Her 300- 400 doğumda bir görülür. Erkek çocuklarda 4 kat fazla kendini göstermektedir ve genellikle genetik faktörler ön plandadır. Genellikle büyüme yaşlarının farklı aşamalarında fark edilir. Çok büyük bölümü doğuştan ortaya çıkar ancak fark edilmez. 3-4 yaşından itibaren çocuk büyümeye başladıkça içeri doğru çöküklük fark edilir hale gelir. Göğüs kafesinin gelişmesi ve kaburgaların büyümesi ile birlikte bu çöküklük artar.

Bazı hastalarda fiziksel olarak bu deformite oldukça belirgindir. Omuzların öne doğru düşüklüğü, meme altındaki kıkırdak tabakaların öne doğru çıkıklığı ve ortadaki sternum kemiğinin geriye doğru bir yumruk sığacak kadar çöküklüğü ile birlikte estetik olarak da hastaları oldukça rahatsız eden bir görüntü oluşur.

Pektus deformitesinin sağlığa etkileri nelerdir?

Göğüs ön duvarındaki bu deformite genellikle solunum kapasitesinde çok önemli bir değişikliğe neden olmaz. Hastalarda ciddi bir solunum sıkıntısı görülmez. Bu tablo bazı durumlarda kalbi sola doğru iterek yerinin değişmesine neden olabilir ve kalbin atrium denilen odacıklarına baskı oluşturabilir. Bunlara bağlı olarak çarpıntı ve çabuk yorulma gibi şikayetler görülebilir. Ancak çoğunlukla bu rahatsızlığı olan çocuklar akranları ile aynı fiziksel aktiviteyi rahatlıkla gösterebilirler.

Pektus deformitesi nasıl tedavi edilir?

Anne baba çocuktaki bu fiziksel görünümü fark ettiğinde göğüs cerrahisi uzmanına başvurmalıdır. Ameliyat kararı verilmeden kardiyolojik muayene gerçekleştirilir, tomografi veya akciğer grafisi alınır. Solunum kapasitesi değerlendirilir ve fizik muayenesi yapılır varsa skolyoz adı verilen omurga eğriliğine yönelik egzersizler yapılması sağlanır.

Operasyon kemikleşme yaşı tamamlanmadan planlanmalıdır

Yaş ilerledikten sonra gerçekleştirilebilecek ameliyatlar açık olarak gerçekleştirilir ve daha ağır olabilir. Kıkırdakların kapanmadığı, kemiklerin yumuşak olduğu ergenlik çağı öncesinde kapalı yöntemlerle tedavi daha konforlu olabilmektedir. Kemiğin arkasına yerleştirilen bir titanyum barla kemiğin öne itilmesi prensibine dayanan Nuss yöntemi ile bu deformite giderilebilmekte ve hasta kısa sürede iyileşmektedir. Bu yöntem ilk olarak Amerikalı bir cerrah olan Prof. Dr. Donald Nuss tarafından 1990'lı yıllarda uygulandı ve başarılı sonuçları ile öne çıkmaktadır. Erken yaşlarda yapılan düzeltme, göğüs kafesi iskeletinin doğal gelişimini bozmamakta ve gelişmenin normal olmasını sağlamaktadır. Çocukların sosyal gelişimi bozulmaz ve psikolojilerine de son derece iyi gelmektedir. Bir haftalık ev istirahatinden sonra çocuk rahatlıkla okula dönebilmektedir. Sadece ağır fiziksel egzersiz, ağırlık kaldırma ikili mücadele gerektiren sporlardan uzak durmaları yeterlidir.

Pektus karinatum güvercin göğüs adı verilen durumda da özel yöntemler uygulanmaktadır. İleri yaşlarda da kıkırdak kaburgaların çıkarılması ve ortada öne doğru kıvrık olan kemiğin kesilerek düzleştirilmesi ve sabitlenmesi prensibine dayanmaktadır. Ergenliğe henüz girmeyen çocuklarda ise titanyum bara şekil verilmekte kemiğin ön tarafından geçirilen bar göğüs duvarına sabitlenmektedir. Belirlenen bir süre vücutta kalan barın desteği ile kemik düz hale gelir.