Çeşitli kaynaklarda LYME hastalığı, otizmle bağlantılandırılanlar arasında geçiyor. Bu vesileyle LYME hastalığı hakkında merak ettiklerimi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Arman’a sordum...

Lyme hastalığı nedir? Lyme bakterisinin sebep olduğu hastalıklar neler?

Lyme hastalığı, kenelerin insana tutunması sonucu bulaşan Borrelia burgdorferi isimli bakterinin yaptığı, çok sistemi tutabilen, farklı evrelerinde deri, eklemler, kalp ve sinir sistemini ilgilendiren değişik belirti ve bulgularla seyreden bir hastalıktır. Amerika’nın Connecticut Eyaleti’nde Lyme bölgesinde sık rastlanması ve bu bölgede tanımlanması nedeni ile bölge hastalığa adını vermiştir. Bölge, bakteriyi taşıyan kene cinsine sıklıkla rastlanmasıyla öne çıkıyor. Ancak günümüzde Avrupa’da ve başka bölgelerde de bakteriyi taşıyabilen kene cinsleri ile dolayısı ile de hastalıkla karşılaşmak mümkün. Kırsal ve ormanlık bölgede yaşayanlarda risk daha fazladır.

Lyme hastalığı nasıl teşhis edilir? Hastalığın belirtileri nelerdir?

Lyme hastalığı erken dönemde teşhis edilebilirse tamamen tedavi edilebilen ancak tedavi edilmezse kronik eklem hastalığı, nörolojik bozukluklarla kendini gösterebilen bir hastalık. Erken dönemde belirtisi kenenin tutunduğu yerin yani mikrobun organizmaya girdiği yerin etrafında düz, yuvarlak veya oval, parlak kırmızı ve keskin kenarlı cilt bulgusu şeklinde. Önceleri kırmızı yuvarlak döküntü şeklindeki bu belirti, zamanla çapının genişlemesi ve ortasının solması ile halka şeklinde ilerler. Bu belirti, hastalığın tanısının konması için yeterli olmakla birlikte hastaların yüzde 60-70’inde saptanır. İlerleyen dönemde hastalık eklemleri, kalbi veya merkezi sinir sistemini tutarak bu sistemlere ait belirtilerle kendini gösterir. Bu dönemde de tedavi edilmezse kronik yani süregen artrit gelişebilir. İleri dönem belirtilerinden bir kısmı nörolojik olabilir. Menenjit şeklinde olabileceği gibi yüz felci, hafıza bozuklukları, depresyon, yorgunluk, uyku bozuklukları, duyu bozuklukları, felç gibi değişik belirti ve bulgular da olabilir. Tüm bu klinik bulguların değerlendirilmesi ve Lyme hastalığının akla gelmesi teşhiste önemli rol oynar çünkü ülkemizde oldukça seyrek görülen bir hastalık. Akla geldikten sonra hastanın serumundan antikor araştırılarak ve test sonuçlarının ileri yöntemlerle doğrulanması ile teşhis kesinleştirilir.

Lyme hastalığının tedavisi nasıldır?

Tedavide antibiyotiklerden yararlanıyoruz. Erken dönemde başlanan tedavi ile tam iyileşme sağlanabiliyor.

Keneleri uzak tutan kokular ve yağlar

Ücretlendirme nasıl? SSK karşılıyor mu?

Gerek teşhis için yapılan testleri gerekse tedavisi SGK kapsamında karşılanıyor.

Otizm ile Lyme bakterisinin ilişkisi nedir? Otizm teşhisi konulan çocuklarda bu bakteri olması nedeni ile yanlış teşhis konulması söz konusu mu? Bu durumunda ne yapılmalı?

Dünyada ve Türkiye’de yapılmış bazı araştırmalar otizm ve Lyme hastalığı ilişkisini gösteriyor. Yukarıda bahsi geçen nörolojik tabloların çeşitliliğine baktığımızda bu hiç şaşırtıcı değil. Otizmle asıl ilgilenen çocuk psikiyatrların bu olgularda, başka bazı mikroorganizmalar için söz konusu olduğu gibi Lyme hastalığı etkenini de akılda tutmalarında fayda var.

Dikkat edilmesi gereken noktalar

Her hekim hastalığın adının kaynağı hakkında bilgi sahibi olmayabilir. Bu nedenle yukarıda sayılan yakınmaları olan kişilerin özellikle Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanlarına başvurması, teşhis sürecini kısaltacak ve hızla tedavi şansı verecektir.

Röportaj: Damla Çeliktaban