Primer İmmün Yetmezlik daha çok akraba evliliklerinden kaynaklanan ve genetik geçiş gösteren, gizli kalmış sağlık sorunlarından biri. Bağışıklık sisteminin yetersiz olduğu ya da doğru çalışmadığı, yaklaşık 300 farklı hastalığı içeren bir hastalık grubu olan PİY az biliniyor ve zor teşhis ediliyor. İlk belirtilerin başlamasından PİY tanısına kadar geçen sürenin çok uzun (12.4 yıl) olması hastaların tedavisi zamanında başlayamıyor. Yılda 6 ve daha fazla ateşli hastalık, 2 ve daha fazla orta kulak iltihabı, tekrarlayan menenjitler, akciğer enfeksiyonları ve gelişme geriliği doğuştan immün yetmezlik habercisi olabilir.

Tanı ve tedavi sürecinin uzaması çok ciddi toplumsal ve ekonomik külfeti de beraberinde getiriyor. “Primer İmmün Yetmezlikler Hastalık Maliyeti” araştırması, ülkemiz için yıllık PİY toplam maliyetinin 46.623.628 TL olduğunu gösteriyor. Tüm evliliklerin %30'unun akraba evliliği olduğu ülkemizde PIY ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Klinik İmmünoloji Derneği Shire iş birliğiyle 11-14 Nisan tarihleri arasında Antalya’da düzenlenen 4. Klinik İmmünoloji Kongresi’nde Klinik İmmünoloji Derneği Başkanı ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Pediatrik İmmünoloji Ünitesi’nden Prof. Dr. İlhan Tezcan, çocuklarda ikinci aydan itibaren ortaya çıkan tekrarlayan enfeksiyonlar, ağızda geçmeyen pamukçuk, ateş ve orta kulak enfeksiyonları varsa PİY ihtimalinin göz önünde bulundurulması gerektiğine “Amerika’da 100 bin canlı doğumda bir olan ağır tip PİY, Türkiye’de Konya’da yapılan pilot çalışmaya göre 10 bin canlı doğumda bir görülüyor. Bu durumda ülkemizde yılda 150-200 civarı ağır tipte PİY tanısı koyulması lazım, ancak hastaların üçte biri tanı alabiliyor. Bu durum hekimler ve aileler arasındaki farkındalık düzeyinin yetersizliğinden kaynaklanıyor.”

Özellikle akraba evliliklerinde anne baba immün yetmezlik taşıyıcısı ise hastalığın doğuştan ortaya çıktığını vurgulayan Prof. Dr. İlhan Tezcan diyor ki: “Genetik geçişli olan immün yetmezlik hastalıklarında ailede tanısı konulmuş vaka varsa o ailenin bütün çocukları risklidir. Yılda 6 ve daha fazla ateşli hastalık, 2 ve daha fazla orta kulak iltihabı, tekrarlayan menenjitler, akciğer enfeksiyonları ve gelişme geriliği varsa siz de doğuştan immün yetmezlik hastası olabilirsiniz.”

22-29 Nisan haftasının Dünya Primer İmmün Yetmezlik haftası olarak kabul ediliyor. Dünyada PİY ile yaşayan hasta sayısının yaklaşık 6 milyon, Türkiye’de ise 24 bin olduğu tahmin ediliyor. PİY olan kişiler, sık tekrarlayan ve iyileşmesi güç enfeksiyonlarla karşı karşıya kalıyor. Hastaların erken tanı ve doğru tedavi ile aktif ve normal hayat koşullarına kavuşmaları mümkün. Ancak dünya genelinde PİY hastalarının %70-90’ına henüz tanı konulamadığı düşünülüyor.

Haber: Damla Çeliktaban