Kadınlarda en fazla görülen kanser türlerinden olan meme kanseri oranları her geçen yıl artıyor. Bu iç karartıcı tablonun yüz güldüren açılımları da var. Örneğin meme kanserinden ölüm oranlarında düşüş görülmesi, bunlardan biri.
Tanı ve tedavide kullanılan ileri teknolojik cihazların bu sonuçta oynadığı rol ise çok önemli. Örneğin 3 boyutlu tomosentezli mamografi, 4 boyutlu ultrasonografi, MR rehberliğinde biyopsi... Son yıllarda geliştirilen ileri teknolojik cihazlar hem meme kanserinin en erken devresinde tanı ve tedaviye imkân tanıyor hem de hastalara büyük konfor sunuyor. Acıbadem Maslak Hastanesi’nden Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Gül Esen İçten, meme kanserinin tanı ve tedavisinde kullanılan bazı ileri teknolojik cihazları ve avantajlarını anlatıyor.
Üç boyutlu tomosentezli mamografi ile erken tanı
Mamografinin 3 boyutlu şekli olarak tanımlanan tomosentez, bir dijital mamografi cihazı olarak tanımlanıyor. Cihazın hem kendisi hem de çekim şekli mamografiye çok benziyor.
Uygulama nasıl?
Çekim sırasında cihazdaki X ışını tüpü, sağa ve sola doğru hareket ediyor. Çok düşük radyasyon dozu vererek memenin farklı açılarda 1 milimetre kalınlığındaki kesitlerle seri görüntüleri elde ediliyor. Bu işlemde alınan toplam radyasyon dozu, normal mamografide verilen doza eşit oluyor. Tomosentezin klasik mamografi ile birlikte uygulanması gerekiyor.
Avantajları ne?
Vakum biyopsisi ile 30 saniyede doku örneği
Vakum biyopsisi sadece mamografide görülebilen ve meme kanserinin en erken bulgusu olabilecek mikrokalsifikasyonlar gibi şüpheli bulguların incelenmesinde kullanılıyor. Bu yöntemle bazen şüpheli alanın tümünü çıkarmak mümkün olsa da kanser saptanması durumunda hastanın sonrasında yine ameliyat olması ve o bölgenin biraz daha geniş şekilde temizlenmesi gerekiyor. Bu yöntem aynı zamanda iyi huylu küçük kitlelerin de ameliyatsız olarak tümüyle çıkarılmasına imkân tanıyor.
Uygulama nasıl?
İşlem, bu yöntem için özel olarak geliştirilen ve memenin aşağı sarkması için ortasında açıklık olan “Stereotaksik biyopsi masası”nda gerçekleştiriliyor. Çekilen filmler şüpheli alanın üç boyutlu koordinatlarının belirlenmesini sağlıyor. Vakum biyopsisi için sürekli vakum uygulayan bir cihaz ve tek kullanımlık kalın steril biyopsi iğnelerinden yararlanılıyor. Bu iğne, bilgisayar tarafından hesaplanan koordinatlara göre yerleştiriliyor. İşlem sırasında şüpheli alan sürekli vakum yapılarak iğneye doğru çekilirken çok sayıda da doku örneği alınıyor.
Avantajları ne?
4 boyutlu ultrasonografi ile seri görüntü
Dört boyutlu meme ultrasonografisiyle memeden standart seri görüntüler elde ediliyor. Özellikle her zaman aynı hekim tarafından kontrol imkânı olmayan merkezler için avantajlı olduğu belirtiliyor.
Uygulama nasıl?
Yaklaşık 15-20 dakika süren çekim, teknisyen tarafından uygulanıyor. İşlemde tüm meme, standart pozlarda görüntüleniyor ve elde edilen görüntü setleri, daha sonra hekim tarafından özel bir ekran üzerinde değerlendiriliyor. Böylelikle doktorlar şüpheli alanları tekrar inceleme imkânına kavuşuyor.
Avantajları ne?
MR rehberliğinde biyopsi ile hedefe yönelik tanı
Meme MR incelemesi, meme kanseri saptanan kadınlarda, ameliyat öncesinde meme bölgesinde başka odak olup olmadığını tespit etmek ve yüksek riskli kadınlarda tarama yapmak amacıyla kullanılıyor. Birçok olguda başka görüntüleme yöntemleri ile gösterilemeyen şüpheli bulgular, MR’la gösterilebiliyor.
Uygulama nasıl?
MR rehberliğinde biyopsi sırasında hasta tüm meme MR çekimlerinde olduğu gibi yüzükoyun yatırılıyor. Bilgisayar yardımıyla şüpheli alanın üç boyutlu koordinatları belirleniyor ve tespit edilen bölgeye iğne biyopsisi veya ameliyat öncesi işaretleme yapılıyor.
Avantajları ne?
Hazırlayan: Ceyda Erenoğlu