Doktor ben ne yapmalıyım?

Oruçluyken şiddetli baş ağrım tutuyor, ama orucumu bozmak istemiyorum. Ne yapabilirim?

Cevap

Ramazanda çoğu kişinin baş ağrısı, hatalı beslenme, kan şekerinde düşme veya uyku düzenindeki bozuklukla ilgilidir. Sahurda ağır, yağlı, kızartma, aşırı tatlı vs. gıdaları azaltırsanız, bol nane-papatya çayı içerseniz ve karanfil çiğnerseniz ağrınız büyük olasılıkla azalacaktır. Ayrıca baş ağrınız oruçlu olduğunuz saatlerde tutarsa, elinizin baş ve işaret parmağı arasındaki etli bölümünün üstüne birkaç damla nane yağı koyarak diğer elinizin baş ve işaret parmağı ile kuvvetlice sıkın. Acı duyabilirsiniz çünkü burası bir akupunktur noktasıdır ve baskıya hassastır. Özellikle baş ağrısı sırasında bu hassasiyet daha da artar. Her iki elinizin tarif edilen noktalarını birkaç dakika hafifçe sıktıktan sonra ağrınızda bir hafifleme olması kuvvetle muhtemeldir. Ayrıca orucunuzu bozmadan ağrıyı hafifletmek için ayak tabanınıza bastırarak nane yağıyla masaj da yapabilirsiniz. Masaj için susam yağıyla alın, şakak ve ağrıyan yerlere uygulama yararlıdır. Ayrıca aşırı hareketsiz kalmak veya aşırı yorgunluk da baş ağrısını artırır. Yorgunsanız gözlerinizi kapatıp konuşmadan biraz sakince kalın, eğer bedeniniz uyku isterse biraz uyuyun. Tersine aşırı hareketsiz kaldıysanız temiz havaya çıkın ve biraz hafif yürüyüş yapın; rahatlayacaksınız.

Oruç tutarken ağzımda bazen hoş olmayan bir koku oluyor, bu durum beni rahatsız ediyor. Ne yapmalıyım?

Cevap

Normalde ağız kokusu olmayan ancak oruçluyken bundan şikâyet eden biriyseniz, sanıyorum bu önerilerden çok yararlanacaksınız. Tabii tıbbi hastalıklardan oluşan diş çürümesi, mide-bağırsak hastalıkları, yemek borusu kesecikleri gibi nedenlerden kaynaklı ağız kokularını bu konunun dışında tutuyorum. İşte önerilerim:

• İftarla sahur arasında bol ılık su içiniz.
• Taze maydanoz ve naneyi ağızda çiğneyiniz.
• Chlorella (tatlı su yosunu) ağız kokularını gidermede yardımcıdır.
• Aloevera içme jelleri suyla karıştırılarak içilirse yararlı olabilir.
• Acılı, baharatlı; sarımsak, soğan ve mide asidini artıran yiyeceklerden kaçının.
• Yemekten sonra hemen yatmayın.
• 1-2 şişe, biraz gazı uçmuş ve az gülsuyu eklenmiş maden sodası için.
• 2-3 kez ağza tane karanfil alıp çiğneyin.
• Kabızlığa karşı korunun ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlayın.
• Aralarda tarçınlı - karanfilli elma kompostosu içmelisiniz.

Ramazanın ilk günleri geçti, sanki midem küçüldü. Çok yiyemiyorum, biraz halsizlik de oldu. Acaba vitamin veya başka bir takviye iyi olur mu?

Cevap

Hiçbir sağlık yakınması olmasa da 1 ay boyunca oruç tutacak kişilerden çok yaşlı olanların, büyüme çağındaki gençlerin, yorgun ve yorucu tempoda çalışanların, yeni doğum yapmış, ameliyattan veya hastalıktan çıkmış, salgın hastalık ortamında bulunan kişilerin tok karnına doğal multi vitamin almalarını öneririm. Yaşa ve cinsiyete göre farklılıklar gösterebilir. Ama kalsiyum, çinko gibi minerallerle B ve C vitaminleri önemlidir. Öte yandan hurma doğanın şifalı ve faydalı besinlerindendir. Fenol, mineral ve lif açısından zengindir. Elmadakinin 2 katı oranda sodyum, potasyum, magnezyum ve demir içerir. Beden ve zihin gelişimine de yardımcıdır. Ayrıca içerisinde bitkisel doymamış yağ bulunur, dolayısıyla besleyicidir. İftarların hurmayla açılması bir tesadüf değil. Hurmadaki doğal şeker düşük kan şekerinin doğal yolla yükselmesi için uygun bir başlangıçtır. Hurma düzenli kullanıldığında kalp ve damar hastalıklarında bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesinde de yararlıdır.

Kabızlık için ramazanın başından beri sinameki çayı içiyorum, fakat gaz yapıyor ve bağırsaklarımda hafif ağrıya yol açıyor. Ne yapmalıyım?

Cevap

Sürekli sinameki çayı içmek bağırsaklarda alışkanlık yapabilir ve bağırsak mukozasını uzun vadede zedeleyebilir. Bu nedenle sinameki çayını her gün içmeyin. İçeceğiniz zaman da tercihen rezene çayı ile karıştırıp için.

Ramazanda kabızlığa karşı çay tarifi: 3-4 parmak ucu kadar barut ağacı kabuğu, yarım tatlı kaşığı rezene tohumu, 2-3 yaprak sinameki. 1 bardak suda sadece 1-2 dakika kaynatılır ve 5-6 dakika demlenir, süzülüp içilir...

Hamileler oruç tutabilir mi?

Cevap

Hamilelik tıbbi açıdan özel bir durumdur, özel bir beslenmeyi ve bakımı gerektirir. Böyle bir dönemde bedeni gıdasız, vitaminsiz bırakmamak doğru olur. Özellikle ilk 2-3 ay organların gelişme dönemi olup oldukça kritiktir. Yaklaşık 17 saat oruç tutulduğunu da göz önünde bulundurursak, hamilelerin dikkatli davranmasında yarar var. Hamilelik süresince bedenin demire, kalsiyuma, folik asite, proteine ve çeşitli gıdalara ihtiyacı artar. Bu gıdaların ve vitaminlerin düzenli alınması çok önemlidir. Kanımca doğrusu, daha sonra telafisi olabilen orucun kazasını, doğumdan, hatta başlangıç aşamasındaki emzirmeden sonraya bırakmaktır. Zaten bizzat dünyanın en kutsal ve en ulvi görevi annelik değil midir? Bu dönemi bebeği de düşünerek geçirmek daha uygun olur. Yine de oruç tutma konusunda ısrar eden anne adayları için önerilerimse şöyle...

• Mutlaka özel hamilelik vitaminlerinden günde 1 adet tok karnına alın.
• Günde 1 adet folik asitli demir haplarından alın.
• Günde yarım litre süt veya bol süt ürünleri tüketin.
• Günde 1000 mg kadar ek kalsiyum alın.
• Mutlaka doktorunuza danışın ve gerekirse kan tahlili yaptırın.

Balkabaklı mercimek çorbası

Ramazanda hem sağlıklı, hem de bronzlaştırıcı ve gözleri güçlendiren bir çorba tarifi bu. (Eğer balkabağı bulamazsanız havuçla da aynı çorbayı yapabilirsiniz.)

Malzemeler

• 1 su bardağı kırmızı mercimek
• 1 tabak dolusu ince rendelenmiş balkabağı
• 1 baş soğan
• 1 yemek kaşığı domates püresi
• Servis için çok az limon
• Biraz fesleğen ve nane
• 5 yemek kaşığı zeytinyağı

Hazırlanışı: Mercimek ve soğan az yağda tencerede çevrilir. Ardından su eklenerek kaynamaya bırakılır. 10 dakika kaynadıktan sonra kabaklar ve domates püresi eklenir. 1 çay kaşığı tuz koyabilirsiniz. Mercimeği özellikle süzmeden kullanın. Çünkü besin açısından değerli kısmı posalarındadır.

Yararları: Balkabağında yüksek oranda ve ısıya dayanıklı betakaroten vardır. Betakaroten A vitamininin öncü maddesidir. Özellikle gözler ve cilt için oldukça yararlıdır. Ramazanın ortalarına yaklaştığımız bu günlerde mutlaka A vitaminini de göz ve cilt sağlığımız için bolca almalıyız. Balkabağı şekerle karıştırılmadığı zaman glisemik endeksi yüksek değildir. Ancak yağda eriyen vitaminlerin iyi emilebilmesi için biraz yağa ihtiyaç vardır. Bu çorbayı pişirirken veya içerken biraz sıvı yağ da katın. Mercimeğin dış kabukları ve posaları yüksek B vitamini içeriği ve bağırsak çalıştırıcı etkisiyle çok yararlıdır.

Haber: Ender Saraç