Kalça kırığını önlemenin 5 yolu

Yapılan çalışmalara göre; 65 yaş üstü yaşlıların yaklaşık üçte biri, 80 yaş üstü yaşlıların ise yarısından çoğu her yıl ortalama bir kere düşüyor. Yaklaşık 10 düşmeden birinde bir kırık meydana gelirken, bu kırıkların en ölümcül olanını ise kalça kırığı oluşturuyor. Kalçası kırılan hastaların yaklaşık üçte biri kırıktan sonraki ilk bir yıl içinde kaybediliyor. Ortalama ölüm yaşının ileri olduğu gelişmiş toplumlarda 65 yaş üstü yaklaşık her 5 yaşlıdan birinde ömrü boyunca kalça kırığı görülüyor. Kalça kırığının ise tek bir çözümü var; ameliyat. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Seyhan, kalça kırıklarının önemli bir sağlık sorunu olduğunu belirterek 65 yaş üstü kişilerde, bu sorunu önlemenin 5 yolu hakkında bilgi verdi.

Kalça kırığını önlemenin 5 yolu

Düşme riskini azaltmak amacıyla evden çıkmamak yapılan en büyük hatalardan. Çünkü evde kapalı ortamda ve hareketsiz kalmak iskelet sistemini iyice zayıflatıp osteoporoza yol açtığı için sanılanın aksine kırık riskini artırıyor. Doç. Dr. Mustafa Seyhan, kalça kırıklarına karşı alınması gereken yöntemleri şöyle sıraladı:

• Evde gerekli tedbirler: Kalça kırıkları genellikle evde veya yolda basit düşmeler sonucu oluyor. Öncelikle düşme önlenmeye çalışılmalı. Takılarak düşmeye neden olabilecek halı parçaları, kapı eşikleri ve bağlantı kabloları kaldırılmalı, halılar sabitlenmeli, banyoya kaymayan zemin örtüleri yerleştirilmeli, banyo ve tuvaletlere tutamak konulmalı ve yaşam alanı yeterli düzeyde aydınlatılmalı.

• Özel şort: Kalça yanlarında koruyucu yumuşak yastıkları olan özel şortlar özellikle sık düşen insanlar için faydalı olabiliyor.

• Cep telefonu veya düdük: Özellikle yalnız yaşayan yaşlıların yardıma ihtiyaçları olduğunda kendilerini haber verebilmeleri için tuvalete giderken bile yanlarında cep telefonu bulundurmaları veya boyunlarına düdük asmaları öneriliyor.

• Baston: Baston kullanmak eklemlere binen yükü azalttığı gibi dengeye de katkı sağlıyor.

Kalça çivisi hastaya daha az hasar veriyor ve nihai sonucu daha iyi

Protez ameliyatları oldukça büyük yara oluşturularak yapılan, önemli miktarda kanamaya yol açan, hastanın kırılmış kalça kemiğinin bir kısmının çıkarılıp yerine metal protezin yerleştirildiği oldukça agresif ameliyatlar. Bu yüzden mümkün olduğu hallerde protez yerine kalça çivi veya vidalarının kullanıldığı, kırık kemikleri bir araya getirip kaynatmayı hedefleyen osteosentez ameliyatları tercih edilmeye başlandı.

• Kalça çivisi ile kırılmış kemik yapı restore edilerek orijinal kalçaya en yakın sonuç elde edilmesi hedefleniyor. Protez ameliyatında ise hastanın kemiklerinin bir kısmından vazgeçilip yerine metal malzeme yerleştiriliyor.

• Protezde kırık öncesi kalça fonksiyonlarında belirli oranda bir kayıp göze alınıyor, yani hedef daha düşük oluyor.

• Protez ilk birkaç ayda yürüme açısından daha avantajlı. Bu, ileri yaş hastalarda oldukça önemli bir durum. Ancak yeni üretilen modellerle kalça çivilerinin bu ilk aylardaki dezavantajı önemli ölçüde giderilmiş durumda.

• İlerleyen aylarda çivinin avantajları belirgin biçimde kendini gösteriyor. Bu nedenle özellikle çok yaşlı olmayan ve dinamik yaşam beklentisi olan uygun tipteki kalça kırıklarında öncelikli olarak kalça çivisi düşünülmeli. Protez ise sadece düşük kaynama potansiyeli olan ileri yaştaki kalça kemiği boynu kırıklarında tercih edilmeli.

Hasta ameliyatın ertesi günü yürütülüyor

Eski tip kalça çivileri teknik eksiklikleri nedeniyle kırık kaynaması oluşana kadar hastanın yük vermesine olanak tanımıyordu. Yaşlı hastaların yük vermeden yürüyebilmeleri pratikte mümkün olamadığından çivi ameliyatlarının ilk birkaç ayı sıkıntılı geçiyordu. Artık teknik eksiklikleri giderilmiş ve biyomekanik olarak güçlendirilmiş yeni nesil kalça çivileri mevcut. Bu çiviler kırık kaynamadan önceki dönemde de hastayı taşıyabilecek güçte olduklarından kaynama potansiyeli olan bölgedeki kalça kırıklarında her yaşta güvenle kullanılabiliyor, hastalar ameliyat oldukları günün bir gün sonrasında protezde olduğu gibi yürütülmeye başlanıyor.

Bazı durumlarda tercih yine protez oluyor

Kalçanın özellikle kaynama potansiyeli yüksek olan bölgedeki kırıkları artık her yaşta protez yerine kalça çivileriyle tedavi edilebiliyor. Kalça boynu kırıklarında ise kırık tipi uygunsa kalça vidası tedavisi uygulanıyor. Ancak kırık yer değiştirmişse veya hasta çok yaşlı ise protez uygulamak daha uygun oluyor. Bunların mümkün olmadığı durumlarda ise protez yapılıyor.

• Osteoporozdan korunmak: Osteoporozun önlenmesi veya varsa tedavisi de kalça kırığından korunmada çok önemli.