Makat kanaması neden olur?

Tuvalet ve beslenme alışkanlıklarını olumsuz etkileyen, kişinin yaşam kalitesini düşüren anorektal hastalıkların belirtilerinin başında makattan kanama geliyor. Hastalar ciddi sağlık problemlerinin habercisi olabilen bu belirtiyle ilgili konuşmak istemedikleri ya da utandıkları için doktora başvurmakta gecikebiliyor. Bu durum sık görülen bu şikayetin kolerektal kanser riski açısından değerlendirilmesine, kaynağının doğru olarak belirlenmesine ve uygun tedaviye zamanında başlanmasına engel olabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Proktoloji Ünitesi’nden Prof. Dr. Bülent Menteş ve Genel Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Timuçin Erol, makat kanamaları ve işaret ettikleri hastalıklar hakkında bilgi verdi.

Birçok hastalık makat kanamasına sebep olabilir

Rektal kanama yani makattan kanama, genellikle dışkılama ile birlikte makattan kan gelmesi olarak tanımlanmaktadır. Ciddi durumlarda ve anüse çok yakın lezyonlarda, dışkılama olmaksızın da kanama görülebilmektedir. Makattan kanama sık görülen bir belirtidir ve birçok hastalık bu kanamaya sebep olabilmektedir. Her yıl bin kişiden altısı rektal kanama nedeniyle sağlık kuruluşlarına başvurmaktadır. Her 100 bin kişiden 36’sı bu nedenle hastaneye yatmaktadır.

Hastalık hakkında yönlendirici olabilecek bazı kanama şekilleri şunlardır:

• Makatta kanama ile birlikte ağrı olması: Bu tip ağrı genelde anal fissürlere yani çatlaklara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Anal fissürde dışkılama, bir cam parçası çıkarır gibi yırtılır tarzda ağrıya neden olur ve kanama çok yoğun değildir.

• Makatta kanama ile birlikte yanma hissi olması: Daha çok hemoroid hastalığını düşündürmektedir. İleri evre hemoroidlerde, hemoroid dokusunun dışarıya sarkması da görülebilmektedir.

• Damlama şeklinde kanama görülmesi: Dışkılama ile tetiklenen bu kanama tipi hemen her zaman ileri evre hemoroidal hastalığa bağlıdır.

• Ağrısız makat kanaması: Bu tip kanamalar hemoroid, polipler ya da rektal kanser gibi birçok hastalıkla ilişkili olabilmektedir.

• Gaitada çizgi tarzında kan görülmesi: Bu tip kanamalar da hemoroid, polip, rektal kanser gibi anüse yakın hastalıklardan kaynaklanabilmektedir.

• Tuvalet kağıdında kan görülmesi: Yine fissür, hemoroid gibi bir hastalığa işaret etmektedir.

• Makattan pıhtılı kanama olması: Gastrointestinal sistemin herhangi bir yerinden anjiodisplazi, divertiküler hastalık gibi nedenlerle ciddi kanama olduğunu göstermektedir. Bu vakalar detaylı değerlendirme ve tedavi için vakit kaybedilmeden proktoloji konusunda uzmandoktorlara yönlendirilmelidir.

• Ciddi kabızlık sonucunda makatta rektal kanama olması: Mutlaka rektosel yani bağırsak fıtıklaşması, divertiküler hastalık, tümor gibi altta yatan bir duruma işaret etmektedir. Altta yatan hastalık kesinlikte tespit ve tedavi edilmelidir.

İyi huylu hastalıklardan kaynaklanan kanamaların ameliyatsız tedavisi mümkün

Makatta kanama birçok durumda hemoroid, anal fissür, siğil gibi iyi huylu sebeplerle gelişmektedir. Bu hastalıkların hızlı ve etkin tedavisi için uzmanlık gerekmektedir. Uzman bir proktoloğa ulaşılamadığı durumlarda, bitkisel ilaçlar, kremler, fitiller gibi uygunsuz ve yetersiz tedaviler sorgulanmadan uygulanmaktadır. Bunun sonucunda hasta etkin tedavi için umutsuzluğa kapılmakta ve sorunun tedavi edilemez bir durum olduğunu kabullenmektedir. Ancak hemoroid, fissür ve diğer sık rastlanan anorektal hastalıklar genellikle hızlı bir şekilde ameliyata gerek duyulmadan tedavi edilebilmektedir. Bir takım modern ilaçlar, botoks enjeksiyonu, hemoroidal band ligasyonu gibi ayaktan tedaviler etkin sonuçlar elde edilebilmektedir.

Bağırsak kanseri açısından riskli kişiler daha detaylı değerlendirilmeli

Makattan kanaması olan hastaların yüzde 2.4-11‘inde kanama, bağırsak kanserinin belirtisidir. Kansere bağlı makat kanaması iyi huylu hastalıklardan çok daha az görülmektedir. İleri yaş, ani kilo kaybı, karın ağrısı gibi belirtileri olan ve bağırsak kanseri açısından daha yüksek risk taşıyan hastalar makat kanaması açısından daha detaylı değerlendirilmelidir. Makat kanaması olan hastaların yüzde 30‘unun hiç doktora başvurmadığı ve sadece yüzde 54 hastada rektal muayene yapıldığı bilinmektedir. Eğer ilk seferde yanlış şekilde hemoroid tanısı konuldu ise kanser teşhisi konulması daha uzun zaman ve daha fazla muayene gerektirmektedir.

Kanama yoğunsa dikkat!

Makatta kanamanın çok yoğun olduğu vakalar daha da nadir görülmektedir. Hastaneye yatışın ilk günü hemoglobin değerinde 2 g/dl‘den fazla düşme olması veya 2 üniteden fazla kan transfüzyonu gereksinimi yoğun alt gastrointestinal sistem kanaması olarak tanımlanmaktadır. Bu tip kanamalarda belirleyici olan durumlar; aspirin kullanımı, beraberinde en az iki tane hastalığın bulunması, nabız hızının dakikada 100’ün üzerinde olması, sistolik basıncın 115 mmHg altında olmasıdır. Bu vakalar detaylı değerlendirme ve tedavi için acil olarak bu alanda uzman hekimlere yönlendirilmelidir.