Tiroit bezi, boyunda nefes borusunun sağında ve solunda bulunan kısımlar ile bunları birleştiren bir bölümden oluşur ve yaklaşık ağırlığı 20 gramdır. Acıbadem Maslak Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş, "Tiroit bezi tiroit hormonlarının üretim yeri olup bu hormonlar vücutta birçok sistemin çalışmasında etkili olduğu için bu bezin önemi çok büyüktür” diyor. Tiroit normal çalıştığı sürece bir sorun olmasa da hormon üretimi arttığında (hipertiroidi) ya da azaldığında (hipotiroidi) değişik sorunlar ortaya çıkıyor ve her iki durumun da tedavi edilmesi gerekiyor.

Hipertiroid belirtileri

Hipertiroidi tiroit bezinin çok hormon üretmesi sonucu kanda tiroit hormon düzeyinin artmasıdır. Tiroit bezinin çok çalışmasına yol açan birçok tiroit hastalığı vardır. En sık görüleni genetik kaynaklı bir tiroit hastalığı olan “Graves” dir. Ayrıca tiroitte bulunan tek ya da çok sayıdaki nodül de (nodüler guatr) tiroidin çok çalışmasına yol açabilir.

• Çarpıntı
• Terleme
• Ellerde titreme
• Sinirlilik
• Huzursuzluk
• Yemeğe rağmen kilo kaybı
• Saç dökülmesi
• Tırnaklarda incelme / kırılma
• Kaşıntı
• Adet düzensizliği
• İshal
• Gözlerde büyüme

Tedavi edilmemesi kalp sorunlarına yol açar

Hastalık tedavi edilmezse kalp, solunum sistemi, sinir sistemi ile mide bağırsak sistemini ilgilendiren bozukluklar çıkar ve hastaneye yatırılarak tedavi gerektirecek aşamaya gelinir. Ayrıca ciddi depresyon, panik atak benzeri tablolar ortaya çıkabilir. Hatta hastalar ve yakınları psikiyatrik sorun olduğunu zannederek psikiyatri kliniklerine bile başvurabilirler.

Tanı yöntemleri

Kişide hipertiroidi olduğunu anlamak için önce kanda tiroit hormon düzeylerine, sonrasında da hipertiroidinin nedenini saptamak amacıyla yine kan testleriyle antikor denilen maddelerin düzeyine bakılır. Ayrıca tiroit sintigrafisi adı verilen görüntüleme yöntemi ve gereğinde tiroit ultrasonografisi yapılır.

Kadınlarda daha sık görülüyor

Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş’a göre tiroit hastalıkları genetik ve hormonal nedenlerden dolayı kadınlarda daha sık görülür. Ailesinde tiroit hastalığı olanlar, aşırı iyot alanlar ya da iyot eksikliği görülen bölgede uzun süre yaşayıp guatrı gelişenler, Otoimmun hastalığı bulunanlar, kalp ve depresyon ilaçları kullananlar (Amiodaron, Lityum gibi) özellikle risk altında bulunurlar.

Hipotiroid belirtileri

Kanda tiroit hormon miktarının azalmasına hipotiroidi denir. Doğuştan tiroit küçüklüğü ya da olmaması, Hashimoto hastalığı, tiroidin ameliyatla çıkarılmış olması, radyoaktif iyot tedavisi (Atom tedavisi) uygulanmış olması hastalığın en sık görülen nedenleri arasındadır. Toplumda görülme sıklığı yüzde 5 -10 arasındadır.

• Dinlenmekle geçmeyen yorgunluk
• Şişkinlik
• Saç dökülmesi
• Kabızlık
• Cilt kuruluğu
• Unutkanlık
• Kilo artışı
• Kas ağrıları
• Kramplar

Tanı yöntemleri

Kanda tiroit hormon düzeyine bakmak tanı için yeterlidir. Ancak hipotiroidiye yol açan nedeni saptamak için ek kan testleri ve gereğinde ultrasonografi istenebilmektedir.

Risk grubunda olanlar

Doğuştan tiroit bezi olmayan ya da küçük olanlar, Hashimoto hastalığı bulunanlar, tiroit ameliyatı geçirenler, radyoaktif iyot tedavisi uygulanmış olanlar, ailesinde tiroit hastalığı bulunanlar, bazı ilaçları (Lityum gibi) kullananlar, ‘Otoimmun hastalık’ denen özel bazı hastalıkları olanlar, tiroit dışı nedenle (gırtlak kanseri gibi) boyun ameliyatı geçirip tiroidi zarar görmüş olanlar, yıllar öncesinde boyun bölgesine radyoterapi uygulananlar risk grubunda bulunuyor.

Ceyda Erenoğlu