Ülkemizde sık görülen akciğer, prostat, meme, kalınbağırsak rektum ve mide kanserinden korunmak ya da bu kanser türlerini erken yakalamak için yapılabilecekler neler? İşte Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Hematoloji - Onkoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Coşkun Tecimer’in bu soruya yanıtı:

1- Akciğer kanseri

Sesiniz soğuklaşıp kabalaşabilir. İnsanların akciğer kanseri açısından taranmasında en sık kullanılan yöntemler; akciğer grafisi, akciğer tomografisi ve balgamda kanser hücresi aranmasıdır. Bunların dışında aşağıdaki durumlarda da bu incelemeler yaptırılabilir. Böylelikle sadece akciğer kanserinin değil, akciğerde hastalık yapabilecek diğer hastalıkların tanısı da konulabilir.

Bu durumlar şunlardır:

• Bir süredir geçmeyen öksürük

• Ağızdan kan gelmesi
• Sürekli balgamşikâyeti olması
• Ses kısıklığı
• Sesin boğuklaşması ve kabalaşması
• Nedeni açıklanamayan göğüs, sırt ya da yan ağrısı
• Hırıltılı solunum
• Açıklanamayan nefes darlığı
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı.

2- Prostat Kanseri

İdrar akımı yavaşlayıp zayıflayabilir. Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen kanserlerdendir. Tanı koymak kolaydır. 50 yaş üzerinde tüm erkeklerde yılda bir kez olmak üzere kanda prostat spesifik antijen (PSA) denilen maddenin düzeyine bakmak gerekir.

Yetişkin erkeklerde ayırıcı tanı için şu durumlarda PSA’ya bakmakta yarar vardır:

• İdrar akımının yavaşlayıp zayıflaması
• Sık idrara gitme gereksinimi
• Gece idrara kalkmaya başlama ya da sıklığının artması
• İdrarda kan görülmesi
• Ereksiyon zorluğu
• Kasık lenf bezlerinde şişme
• Kemiklere yayıldığında şiddetli ağrı olabildiğinden nedeni açıklanamayan kemik ağrıları.

3- Meme Kanseri

Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanserdir. 40 yaşına gelmiş her kadının yılda bir kez mamografi yaptırması gerekir. Yıllık kontrollerin dışında şu durumlarda meme muayenesi yaptırılarak görüntüleme tekniklerine başvurulmalıdır.

• Memede ağrısız ve geçmeyen kitle
• Meme derisinde kabarıklık ya da içe çökme
• Meme başının içeri çekilmesi
• Tek taraflı olarak meme başından kendiliğinden sıvı gelmesi
• Daha ileri dönemlerde kitlenin belirginleşip deriye uzanıp, deride ödem ve ülserlere yol açması
• Koltuk altı lenf bezlerinin büyüyüp ele gelmesi.

4- Bağırsak ve Rektum Kanseri

Önceden kalınbağırsağınızda polip bulunmuşsa: Yaşınız 50’nin üzerinde mi? Bu durumda kadın erkek herkese kolonoskopi yapılmasını öneriyoruz. Aşağıdaki durumlarda kalınbağırsak kanserine karşı daha tedbirli olunmalıdır.

Bu risklerin varlığı halinde kontrollere daha erken yaşta başlamak ve tetkikleri daha sık yaptırmak gerekir:

• Ailede kalınbağırsak kanseri görülmüşse
• Ailede polip hikâyesi varsa
• Ailede adenömatöz polipozis hastalığı ya da geni tespit edilmişse
• Önceden kalın bağırsağınızda polip bulunmuşsa
• Ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı gibi iltihapla giden bağırsak hastalığınız varsa.

Diğer yandan şu belirtilerin olduğu durumlarda da ayırıcı tanı için kolonoskopi gerekebilir:

• Dışkılama alışkanlığında değişiklik
• Kabızlık ve ishal ataklarıyla giden dışkılama
• Dışkı çapının incelmesi
• Dışkıda kan görülmesi
• Nedeni bilinmeyen demir eksikliği kansızlık.

5- Mide Kanseri

Mide kanserinde şikayeti olmayan hastalar için rutin ‘check-up’ kontrolü yoktur. Ancak semptomları olan hastalarda üst endoskopi olarak da isimlendirilen gastroskopi tetkiki yapılabilir.

Gastroskopiye şu durumlarda başvurmak gerekir:

• Karın üst orta bölgesinde müphem rahatsızlık ya da ağrı
• Erken doyma hissi
• Sık geğirme
• Yutma güçlüğü
• Yediklerini çıkarma
• Sindirim sistemi kaynaklı olarak ağızdan kan gelmesi
• Nedeni açıklanamayan kilo kaybı
• Nedeni bilinemeyen iştahsızlık, halsizlik ve zayıflık hissi.

Haber: Ceyda Erenoğlu