Bebek sahibi olmak her çiftin en büyük isteğidir. Kısırlık ise, bu arzularının önündeki en önemli engeldir. Kısırlığa sebep olan faktörlerin 1/3’ü erkeğe, 1/3’ü kadına, 1/3’ü de her ikisine aittir. Tek başına erkek faktörü ise, kısırlık vakalarının yarısından fazlasında bulunur.

Konuyla ilgili önemli detayları ve kısırlık yapan nedenleri Emsey Hospital Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Recai Gürbüz ile konuştuk.

Erkek kısırlığı nedir?

Eşler herhangi bir önlem almadıkları halde, aradan bir yıl geçmesine rağ­men hamilelik durumu söz konusu olmuyorsa erkeğin kısırlığından bahsedilebilir. Ancak eşinin de düzenli adet görmesi ve normal yumurta oluşumunun (ovulasyon) gerçekleşmesi gerekir.

Erkek kısırlığının nedenleri nelerdir?

Bunların çoğu erkek üreme hücresinin (sperma hücresinin) oluştuğu testisle ilgilidir.

Sperm yapımını (spermatogenez) etkileyen nedenlerden başlıcaları şunlardır:

• Varikosel (testis damarlarında varis şeklinde genişlemesi)

• Testis iltihaplan (orşit, epididimit, kabakulak)

• İnmemiş testis ve testis torsiyonu

• İlaçlar ve hormonlar

• Sigara ve diğer toksik zehirli maddeler

• Kemoterapi (kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar)

• Radyoterapi (kanser tedavisinde ışınlama)

• Doğumsal anomaliler

• Genetik bozukluklar

• Cerrahi girişimler ve ameliyatlar

• Erkekte sertleşme sorunu

• Psikoseksüel bozukluklar

Erkek kısırlık nedeniyle başvurduğunda hangi aşamalardan geçer?

İlk başvuruda ayrıntılı bir şekilde erkeğin yaşı, evlilik süresi, korunma olup olmadığı, çocukluğundan itibaren geçirdiği hastalıklar, kullandığı ilaçlar, ameliyat ve tedaviler, yapılan tetkikler, bulunduğu çevre, mesleği, ailevi ve genetik bozuklukları ve de bilhassa eşinin durumu (ovulasyon), yumurtlama olup olmadığı ve eşinin kadın doğum uzmanı tarafından değerlendirilip değerlendirilmediği sorulur. Düzenli ve sorunsuz bir ilişki yaşayıp yaşamadığı ve ilişkinin yumurtlama dönemine rastlayıp rastlamadığı da sorulan sorular arasındadır. Erkek hasta muayene edilerek, organlarıyla ilgili bir bozukluk olup olmadığı araştırılır ve sperm sayımı testi yapılır. Bu testin sonucuna göre, daha sonra ne yapılacağına karar verilir.

Kısırlık tedavi edilebilir mi?

Kısırlık, varikosel ameliyat ile tedavi edilebilir. Kısırlığa neden olan ilaç­ların kesilmesi ve eksik olan hormonların verilmesi ile çocuk sahibi olunabilir. Sigara ve toksik maddelerin hastanın hayatından uzaklaştırılması, hastanın çevresinin değiştirile­rek serin ortamda bulunması, giyim kuşamla ve spermi öldüren maddelerle ilgili bilgiler verilmesi ile tedavide başarı sağlanabilir.

Erkek spermi olmadığı halde çocuk sahibi olabilir mi?

1990'lı yıllara kadar semen analizinde (spermiyogram) spermi olmayan (azoospermik) hastaların çocuğu olamayacağı düşünülürdü. Günümüzde, yardımcı üreme teknikleri ve tüp bebek uygulamasıyla birlikte, azoospermik erkeklerden elde edilebilecek tek bir sperm ile çiftin çocuk sahibi olma şansı olduğu görüldü. Bu hastalarda, sperm bulunabilmesi için ilgili tetkikler ve tedaviler yapıldıktan sonra TESE, TESA, PESA ve MESA ile sperm elde edilebilmektedir.

Erkek yaşı kısırlık nedeni olabilir mi?

Yaşlanmayla birlikte sperm sayılarında ve kalitesinde azalma olmakla birlikte, hiçbir zaman kadında olduğu gibi mutlak kesilme olmaz.

Obezite kısırlık nedeni olabilir mi?

Şişmanlık, erkeklerde sperm sayısını azaltarak ve sperm kalitesini bozarak kısırlığa sebep olabilir. Kilo verdikten sonra, bu bozuklukların düzeldiği görülmüştür.

Sigara kısırlık nedeni olabilir mi?

Sigaranın sperm sayısını azaltarak ve sperm kalitesini bozarak kısırlığa yol açabileceği görülmüştür. Günde 1 tek sigara içenlerde bile sperm oluşumu etkilenebilir.