Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Ece Aydoğ yaşam kalitesini oldukça düşürebilen boyun ağrısına karşı ofiste alabileceğimiz önlemleri anlattı ve önemli uyarılarda bulundu.

Bilgisayar başında saatlerce, kimi zaman neredeyse hiç kalkmadan oturuyoruz… Sık sık ileriye doğru uzanıyor veya aşağıya eğiliyoruz… Klavyenin tuşlarına basarken omuzlarımızı kaldırıyoruz… Telefon veya monitöre bakmak amacıyla boynumuzu döndürüyoruz… Ofiste, bilgisayar başında hemen her gün yaptığımız bu hataların faturası ise bazen çok ağır olabiliyor; örneğin şiddetli boyun ağrısının gelişmesi gibi! Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Ece Aydoğ ofiste sıkça yaptığımız hatalar nedeniyle oluşan boyun ağrısının zamanla kronikleşebileceğine dikkat çekerek, “Boyun ağrılarına sırt, omuz, kürek kemiği ve baş ağrıları da eklenebiliyor. Ağrının yanı sıra gerginleşen kaslar ve eklemler günlük yaşamda en basit işlerin bile yapılmasını zorlaştırabiliyor. Boyun ağrısına önlem alınmazsa ilerleyen zamanlarda boyun fıtıkları ve kireçlenmeler gelişebiliyor. Bu nedenle işyerinde hatalı alışkanlıklara son vermek, hareketi artırmak ve düzenli olarak ofis egzersizleri yapmak çok önemli“ diyor. Peki, özellikle masa başında çalışanları tehdit eden boyun ağrısından korunmak için neler yapmalı, nelerden kaçınmalıyız?

Bilgisayar başında çalışanlarda risk 2-3 kat artıyor

Yapılan araştırmalar, bilgisayar başında çalışanlarda kronik boyun ağrısının normal popülasyona göre 2-3 kat daha fazla görüldüğünü ortaya koyuyor. Ofis çalışanlarında işe gelmemenin en sık nedeni de boyun ağrıları. Bilimsel çalışmalarda, yüksek mesleki beklentiler, azalmış sosyal destek ve düşük iş memnuniyeti ile boyun ağrısı arasında önemli ilişki saptanmış. Psikososyal faktörler de kas iskelet sistemine ait şikayet ile bulguların algılanmasını artırabiliyor ve ağrının kronikleşmesine neden olabiliyor.

Boyun ağrısını 3 adımda önleyin!

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Ece Aydoğ boyun ağrısını önlemek için bilgisayar başında çalışırken almanız gereken önlemleri şöyle sıraladı:

Sandalyede: İdeal duruşu sağlayın

• Masada otururken ayaklarınızın yerle temas etmesini sağlayın. Sırtınız dik ve sandalyeye dayanmış şekilde oturun. Gerekirse bel destek yastığı kullanabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken bir başka nokta da, sandalyenizin ergonomik olması.
• Başınız, kulaklarınız omuzlarla aynı hizada olacak şekilde nötral pozisyonunu korumalı.
• Özellikle başı doğru pozisyonda tutmak boyun ağrısını önlemede çok önemli. Başınızın ve omuzlarınızın öne kaymasını önleyin. Sırtınızın alt bölümünün yuvarlanmasını engellemek için sandalyenizin yüksekliğini ayarlayarak bacaklarınızın aşağıya inmesini sağlayın. Bu pozisyon kilonuzu, kalçalarınızın alt kısımlarında bulunan kemiklerinizde ideal bir şekilde dağıtacaktır.

Monitörde: Göz uzaklığınız ortalama 60 santim olsun

• Monitörü, gözünüzden uzaklığı 50-75 cm (ortalama 60 cm) olacak şekilde yerleştirin. Monitörün üst kenarı mutlaka göz hizanıza denk gelmeli. Ancak gözlük kullanıyorsanız üst kenarının gözünüzün 5 santim aşağısında olmasına dikkat edin.
• Monitörü, üst kısmı arkaya doğru 10-20 derece eğik duracak şekilde ayarlayın.
• Ekranda parlama olmaması için monitör doğrudan ışık almamalı. Parlamayı azaltan bir filtre kullanabilirsiniz.

Klavyede: Klavye tuşlarına çok yüklenmeyin

• El ve el bileklerinizi mümkün olduğunca nötral pozisyonda tutun; aşağı, yukarı, sağa ve sola çevirmeyin.
• Klavyeniz masanın hafifçe aşağısında yer almalı. Bu mümkün değilse sandalyenizi yükseltmeli, ayaklarınız yerle temas etmiyorsa ayak sehpası kullanmalısınız.
• Tuşlara çok yüklenmeden hafifçe basmalısınız. Çift tuşla işlem, yani ctrl-C veya alt-F yaparken her iki elinizi kullanmayı ihmal etmeyin. Gerektiğinde alternatif şekilli klavyeler kullanmanızda fayda var.
• Mouse’u çok sıkı kavramamaya özen gösterin.
• El bileğinizi dinlendirmeyi sağlayan destekleriniz klavyenin önünde yer alsın.
• Sık kullandığınız objeleri erişilmesi kolay yerlerde (35-45 santim yakınlıkta) bulundurun.
• Boyun ile gözlerinizi çok hareket ettirmemek için doküman tutucular kullanmanızda da yarar var.

Ofis egzersizleri şart!

Boyun ağrısından korunmak için ofiste hareketinizi arttırmalı ve düzenli olarak egzersizler yapmalısınız. Kasları germeye, güçlendirmeye ve eklemleri stabilize etmeye yönelik egzersizleri her gün yapmalısınız. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Ece Aydoğ ofiste egzersizin yanı sıra belirli aralıklarla masa başında oturur pozisyondan ayağa kalkma şeklinde mola vermenin de çok önemli olduğunu belirterek, “Yapılan çalışmalara göre, sık sık kısa mola vermek, uzun aralarla yapılan uzun süreli molalardan daha etkili oluyor. Mola süresi ise yapılan işe ve kişinin ihtiyaçlarına göre değişiyor” diyor. Ayrıca son yıllarda ofis çalışanlarını ayakta durmaya teşvik etmek için yüksekliği ayarlanabilir çalışma istasyonlarının kullanımı da hızla yaygınlaşıyor.

Anadolu Sağlık Merkezi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Selçuk Göçmen, “Boyun veya koldaki sürekli ağrı ya da güçsüzlük, el ve kolun kullanımını kısıtlayabilir. Bu durum çalışma hayatını da kötü etkileyebilir” dedi.

Bilgisayar kullanımının iş hayatında vazgeçilmez bir öğe olması boyun ağrılarının da artmasına neden oluyor. Ağır işlerde çalışanlar, masa başı yoğun bilgisayar kullanımı gerektiren ofis işlerini yapanlar, öğretmenler ve şoförlerin meslekleri nedeniyle boyun ağrılarına yatkın olduklarını söyleyen Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Selçuk Göçmen, “Ancak boyun ağrıları ile boyun fıtığını karıştırmamak gerekir” uyarısında bulundu.

Boyun fıtığı kişinin idrarını tutamaz hale gelmesine sebep olabilir

Boyun fıtığının boyun omurları arasındaki kıkırdağın omurilik kanalına doğru yer değiştirmesi sonucu kola gelen sinirlere ve omuriliğe baskı yapmasıyla ortaya çıktığını belirten Doç. Dr. Selçuk Göçmen, “Boyun fıtığı kollara doğru yansıyan ağrıya, sızlamaya, his kaybına ve kuvvet kaybına yol açabilir. Kişi idrarını tutamaz hale gelir” dedi. Boyun fıtığında ağrının tek taraflı omuzdan başlayıp ele ve parmaklara kadar uzanabildiğini söyleyen Doç. Dr. Selçuk Göçmen, “Bazı hastalarda ağrı sırta ve kürek kemiklerine doğru yayılabilir, parmaklarda uyuşma olabilir. Elde kuvvetsizlik olup, hasta eline aldığı ağır cisimleri düşürebilir. Sıcak ve soğuğu ayırt edemeyebilir” şeklinde konuştu.

Boyun fıtıklarında çoğunlukla ameliyata gerek duyulmuyor

Boyun fıtıklarının çoğunlukla cerrahi tedaviye gerek kalmadan düzelebildiğine değinen Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Selçuk Göçmen, “Bu yüzden boyun fıtığından kaynaklanan ağrıyı azaltmak için öncelik, cerrahi dışı seçeneklerdir. Bunlar; dinlenme, boyunluk kullanarak boyun hareketlerini kısıtlama, ödemi azaltan ve ağrıyı kontrol eden ilaçlar, fizik tedavi, egzersiz veya enjeksiyon tedavisi içeren uygulamalardır” dedi.

Boyun fıtığı ameliyatından 24 saat sonra hasta taburcu edilebiliyor

Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Selçuk Göçmen, cerrahi olmayan tedavinin iyileşme sağlamadığı takdirde boyun fıtığı ameliyatının da gerçekleştirilebildiğini belirterek, “Boyun fıtığı ameliyatları, gelişen teknolojiyle oldukça kolaylaştı. Operasyon tek seviye boyun fıtığı için 1- 1 buçuk saat sürebiliyor ve hasta 24 saatten kısa bir sürede evine gidebiliyor” açıklamasında bulundu. Doç. Dr. Selçuk Göçmen başarılı bir cerrahi sonrası boyun ameliyatlarında bel fıtığı ameliyatlarından farklı olarak nüksetme görülmediğini de sözlerine ekledi.

Boyun ağrılarını azaltmak için 6 tavsiye

• Çalışırken boynun doğal pozisyonunun bozulmamasına dikkat edilmeli. Bilgisayar kullanırken ekranın göz hizasında, baş- boyun dik ve gövdeyle aynı hizada olmalı. Monitör ile göz arası mesafe ise yaklaşık 50-65 cm olmalı.

• Klima, rüzgâr gibi boynunuza doğrudan hava akımlarını engelleyin. Özellikle soğuk havalarda boynu koruyucu kıyafetler tercih edilmeli. Terledikten sonra yine boyun mutlaka korunmalı.

• Uzun süre aynı pozisyonda kalmamaya özen gösterilmeli. Yarım saatte bir pozisyon değiştirip, saat başı 5-10 dakika mola verilebilir. Bu sürede boyun ve ofis egzersizleri yapılmalı.

• Sık telefon görüşmesi yapılıyorsa, kulaklık biçimindeki telefon ahizeleri tercih edilmeli.

• Kullanılan yastık, boyun boşluğunu desteklemeli. Çok yüksek veya alçak yastık kullanmamaya dikkat edilmeli. Özel ortopedik boyun yastığı kullanmak kişinin seçimine kalmış bir şey ve eğer fayda gördüğüne inanılıyorsa kullanılabilir. Yolculuklarda boynu destekleyen özel yastıklar kullanmaya da özen gösterilmeli.

• Boyun bölgesine yönelik verilmiş egzersizler her gün yapılmaya dikkat edilmeli.