El yıkarken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Bugün Dünya El Yıkama Günü! Salgınlara karşı alınacak en büyük önlemlerden olması sebebiyle ellerimizi sık sık yıkıyoruz. Peki doğru yıkıyor muyuz? İşte konunun uzmanlarından doğru el yıkama teknikleri ve el yıkamanın önemi...
Dr. Sezen Özkök aslında sadece 15-30 saniyede uygulanabilecek doğru el yıkama tekniği ile bulaşıcı ve salgın pek çok hastalığa karşı önlem alınabileceğine dikkat çekerek, el yıkarken yaptığımız hataları ve bunların doğrularını anlattı.
El yıkama süresini kısa tutmayın
Eller yıkanırken en sık yapılan hatalardan biri, yıkama süresini kısa tutmak. Bu durumda mikroplar ellerden yeterince temizlenemiyor, bunun sonucunda da hastalık yayılmaya devam ediyor. Ellerinizin her yerini (bilekler, avuç içleri, parmaklar, parmak araları, el sırtı ve tırnak içleri) en az 15 saniye kuvvetlice ovalayın.
El yıkarken su ve sabunu az kullanmayın
El yıkarken su ve sabunu az kullanmak, elden yeterince uzaklaştırılamaması nedeniyle zararlı mikroorganizmaların yayılmalarına katkıda bulunuyor.
Elinizi sadece suyla yıkamayın
Mikropların uzaklaştırılmasında tek başına yeterince etkili olamadığı için suyun sabunla beraber kullanılması gerekiyor. “Sıcak suyla yıkama da çok bir işe yaramıyor, çünkü mikropların öldüğü ısıya el dayanamıyor.” diyen Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Sezen Özkök sözlerine şöyle devam ediyor: “Ayrıca sıcak su elleri tahriş ediyor ve mikroorganizma girişine zemin hazırlıyor. Bu nedenle el ayalarının, parmak aralarının ve uçlarının, bileği de kapsayacak şekilde su ve sabunla iyice ovalanarak yıkanması önemli.”
Katı sabunu tercih etmeyin
Katı sabunun temizlenmeden yerine konması kirlilik sebebi olabiliyor. Ayrıca mikroorganizmalar sabunun üzerinde kaldığı için ortak kullanıldığında mikropların yayılmasına yol açıyor. Bu nedenle özellikle toplu yaşanan yerde el temizliğinde sıvı sabun kullanılması çok önemli.
Havluyu ortak kullanmayın
Ortak havlu kullanımı sonucunda havlunun nemli olması mikroorganizmanın üremesi için uygun ortamı oluşturuyor. Ellerin iyi yıkanmaması nedeniyle de enfeksiyonların kişiler arasında yayılımını kolaylaştırıyor.
Doç. Dr. Selda Karaayvaz ve Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, bir alışkanlığa dönüştürülmesi için çocuklara el yıkamayı sevdirmenin yolları hakkında bilgi verdiler.
Hastalıklara neden olan mikroplar, el sıkışma, toplu taşıma araçlarını kullanma ya da yemek yemek gibi günlük hayatın sıradan davranışlarından sonra kolaylıkla yayılabiliyor. Korunmanın en önemli yolu ise el yıkamaktan geçiyor... Yetişkinlik döneminde bunun bir alışkanlık olarak sürdürülmesinin yolu ise çocukluktan başlıyor. Bu nedenle küçük yaşlardan itibaren çocuklara kazandırılması gereken bu önemli alışkanlık için ailelere, öğretmenlere ve sağlık çalışanlarına da önemli görevler düşüyor.
Her yaş grubundaki çocuğun becerilerine göre bu davranışı gerçekleştirebilmeleri zaman alabiliyor. Henüz yürüyemeyen çocukların ellerinin ebeveynleri tarafından yıkanması gerekirken, çocuklar büyüdükçe bu konuda sadece gözlemci ve yönlendirici olmak yeterli oluyor. El yıkama alışkanlığının kazandırılmasının ana babalar için zorlu ve sabır gerektiren bir süreç olduğunun altına çizen Sosyal Pediatri uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ve Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, çocuklarımıza doğru el yıkama alışkanlığını kazandırmaya yardımcı bazı stratejileri sıralıyor…
Ellerin temizlendiğinden emin olun
El yıkama sırasında her iki avuç içi, dışı, parmak araları, başparmaklar, tırnaklar ve el bileğini de sıvazlayarak temizleyin. Yıkama bittikten sonra iyice durulayarak temiz bir havluyla kurulayın. Ortak alanlarda kağıt havlulardan yararlanın.
Uygun şartları oluşturun
Çok küçük yaştan itibaren çocukların el ve tırnak bakımını yaparak bu konuya aşina olması sağlayın. Önce kendi kucağınızda başlayın. Ayakta durabildiği dönemde ise yerden yükselterek veya boyuna uygun lavabolar seçerek sabunla el yıkayabilmesini için uygun ortamları sağlayın.
El yıkamayı eğlenceli hale getirin
Oyunun, çocuklara bir şeyler öğretmenin en kolay ve etkili yollarından biri olduğunu hatırlatan Sosyal Pediatri Uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ,”Hem el yıkamanın önemini hem de nasıl olması gerektiğini farklı oyunlar, şekiller ya da canlandırmalarla anlatabilirsiniz. Örneğin bir şarkı belirleyin ve elleri bu şarkı bitimine kadar birlikte söyleyin. Böylelikle acele etmesinin de önüne geçebilirsiniz. Ya da ellerini yıkarken onunla birlikte sayarak, bu işlemin ne kadar sürede tamamlandığını öğretebilirsiniz” diyor.
El yıkamanın önemini anlatın
Çocuklar için neyi neden yaptığının doğru şekilde anlatılmasının alışkanlıkların kazandırılmasında son derece önemli olduğunu belirten Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, ”Altı aylıktan itibaren okunan kitaplarla, iki yaşından itibaren de medya ile tanışan çocuğun dikkatini bu noktaya çekmeye çalışın. Konuyla ilgili çizgi filmler, kamu spotları, ilanlar, gazete, dergi haberlerine faydalı olacaktır” diye konuşuyor.
Onlara rol model olun
Çocukların doğduğu andan itibaren anne babası ve diğer yakınlarını izleyerek hayatı öğrenip deneyimlediklerini unutmayın. El yıkamanın önemini anlatmak için yapılabilecek en önemli şeylerden biri de sizin ellerinizi yıkamanızı görmesini sağlamak olacaktır. Alışkanlığının kazandırılmasında da aile içinde doğru davranış modellerinin sergileyerek doğal bir öğrenme ve uygulama alanı sağlayın. Sağlık kontrollerinde doktor ve hemşirelerin el yıkamaya dikkat çekmesi, okul eğitimi başladığında da öğretmenin konu üzerinde durması, denetlemesi, el yıkayan çocuğa vereceği olumlu geri bildirim de çok işe yarayacaktır.
Bu durumlarda mutlaka ellerinizi yıkayın…
- Öksürme, aksırma ve hapşırmadan sonra,
- El sıkışma sonrasında,
- Herhangi bir yemek ya da gıda hazırlamadan önce,
- Yemeğe başlamadan önce ve sonra,
- Toplu taşıma ve toplu yaşam alanlarını kullanıldıktan sonra,
- Emzirme öncesi ve sonrasında,
- Evcil hayvanlar da dahil olmak üzere tüm hayvanlara dokunduktan sonra,
- Bebeklerin alt bezinin değiştirdikten sonra,
- Tuvalet kullanımı sonrası,
- Hasta bir kişiyi ziyaret etmeden önce ve sonra...
Ebeveynlerin hayatını kolaylaştıran icatlar
Anne-baba olmayı teknik olarak kolaylaştıracak icatlara göz atın. Birçoğuna 'tam da bize lazım olan şey!' diyebilirsiniz!
YORUMLAR