Medicana Bahçelievler Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Uzm. Dr. Muzaffer Gökhan Kahraman diz ağrılarının oluşması ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Yoğunlaşan iş hayatı, spora olan ilginin artması, kişilerin bilinçlenmesi ve ağrıların ciddiye alınması sebepleri ile diz ağrılarından dolayı hekime başvurular artıyor. Bazı hastalarda ise bu durum tam tersinedir. Uzun yıllar diz ağrılarını krem ve ilaçlar ile geçirmeye çalışan hastalar incelemeye alındığında geçmişte yaşanmış düşmeler, menisküs hasarları, kilolu olmaları ya da zamanında kilo verememelerinden dolayı fizik tedaviden fayda görmedikleri ortaya çıkmıştır.

Her ne sebeple olursa olsuni diz ağrıları, insanı hayattan koparan, günlük fiziki hareketlerini engelleyen, depresyonu tetikleyen sosyal bir hastalıktır. Diz ağrıları yaş grubu ve oluş şekillerine göre ikiye ayrılır. Yaş grubuna göre ağrılar; çocukluk, erişkin ve yaşlılık ağrılarıdır. Oluş şekillerine göre ağrılar ise büyümeye, yapılan sporlara, yaş ilerlemesine, kemik erimesine ve kireçlenme denen kıkırdak dokunun aşınmasına bağlı oluşur.

Çocuklardaki diz ağrılarının nedenleri neler olabilir?

Çocukluk yaşlarda diz ağrıları genellikle büyüyen kemiklerin ağrıları olarak karşımıza çıkmaktadır. Bisiklete binmek, koşmak, zıplamak ile artış gösteren bu ağrılar genellikle 14-15 yaşında büyümenin yavaşlaması ile azalmakta ve ciddi tedaviye ihtiyaç duymamaktadır. Yine çocukluk yaşlarında düşme çarpma travma yolu ile diz bölgesinde kırıklar, çıkıklar ve yumuşak doku hasarları meydana gelir. Bu hasarlar diz ağrısı yapacağı gibi yapısal bazı menisküs lezyonlarında çocukluk ve büyüme yaşlarında kilitlenme ve şişlik yapabilmektedir. Bu yaşlarda asıl sıkıntılı ağrıların nedeni, dizi tutan kötü huylu ve hızla ilerleyen tümörlerdir. Teşhis ve tedavisine geç kalınan diz ağrılarında ciddi uzuv kayıpları yaşanabilir.

Erişkin yaşlarda diz ağrıları aktif iş hayatı, trafik kazaları, kırılma, çıkma, yumuşak doku zedelenmesi nedeniyle karşımıza çıkar. Bu ağrıların sonucu genellikle menisküs yırtıkları, kopmaları, ön çapraz bağ hasarlarıdır.

Menisküsün belirtisi diz ağrısı!

Menisküsler, herkeste olan, dizlerin arasında bulunan, kemiklerin birbirine sürtmesini engelleyen kıkırdak kıvamlı sert yapılardır. "Menisküs olmuşum" demek, bu yapıların yırtılması, kopması ya da zedelenmesi manasında, hastalarımızın kullandığı bir tabirdir. Bu hastalığın ilk bulgusu diz ağrısıdır. Dizde kilitlenme, şişlik, harekette zorluk, kıvıramama, merdiven inip çıkmada zorluk şikâyetleri de eşlik edebilmektedir.

Yaşlılık aslında diz ağrılarına sebep değil

65 yaş üzerindeki kişilerde diz ağrılarının asıl nedeni kıkırdak dokunun hasar alması sonucu oluşan "kireçlenme" dediğimiz hastalıktır. En sık görülen rahatsızlıklardan biridir. İlaca, fizik tedaviye, istirahate dirençli olup genellikle cerrahi yol ile tedavi edilen bir hastalıktır.

Diz ağrıları; ortopedi, fizik tedavi, diyetisyen ve psikiyatrinin birlikte çalışmasını gerektiren bir hastalıktır. Tedaviye medikal, fizik tedavi, diyet, artroskopi müdahaleleri ile başlanır. Bu müdahalelerin yetmediği durumlarda diz protezi denen ve o eklemin kıkırdak yüzeylerinin değişimi olarak bilinen operasyon uygulanır. Bu operasyon yaklaşık 1-2 saat kadar sürer ve ertesi gün hastanın ayağa kalkıp yürümesine olanak sağlar. Gün geçtikçe hareket kabiliyetinin artması ile hastaya yüksek moral veren, ağrılarını azaltan ve hayata bağlayan bir yöntemdir.

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Uzm. Dr. Muzaffer Gökhan Kahraman “Hayatımızı kısıtlayan, hareketimizi engelleyen, bize acı veren bu şikayetler için yaşımız ne olursa olsun, nedeni ne olursa olsun en kısa zamanda ilgili hekimlere başvurup gerekli tıbbi müdahaleler başlatılmalı” diye konuşuyor.

Diz ağrısı tedavisi nasıl olur?

Anadolu Sağlık Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Taner Özdemir diz ağrısına karşı yapılması gerekenleri sıraladı.

Yoğun fiziksel aktivite gerektiren bir meslek söz konusuysa, işyeri hekimiyle görüşülerek gerekli önlemlerin alınması gerektiğini vurgulayan Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Taner Özdemir, bazı diz rahatsızlıklarının acil cerrahi müdahaleye gereksinim duyduğunu belirterek, bazı rahatsızlıkların da uzun bir rehabilitasyon gerektiren bir tedaviye gerek duyduğunu söyledi. Op. Dr. Özdemir, “En çok bilinen diz rahatsızlığı menisküs olsa da dizde oluşabilecek sorunlar bununla sınırlı kalmıyor” dedi.

Dizde şişlik veya kilitlenme oluyorsa doktora başvurulmalı

Dizde bir darbe sonucunda şişlik, hareket kısıtlanması varsa, yürürken dizde anormal bir durum hissediliyorsa veya dizde kilitlenme durumu oluyorsa mutlaka doktora başvurulması gerektiğini söyleyen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Taner Özdemir, “Dizdeki şişliğe, şişen bölgede ısınma ve yüksek ateş eşlik ediyorsa, acil cerrahi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olabilir ve hemen doktora gitmek gerekir” ifadelerini kullandı.

Sportif aktivite diz ağrısına neden olabilir

Diz ağrılarının nedenlerinin öncelikle yaş, meslek grupları ve sportif aktivite yoğunluğuna göre farklılık gösterdiğine dikkat çeken Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Taner Özdemir “Ağrılar, dizin aktiviteler sonucunda yaralanması, çeşitli nedenlerle oluşan mekanik problemler ya da artrit hastalıklardan kaynaklanıyor olabilir. Bunların dışında, nadir olarak görülen bazı anormallikler de diz ağrılarına sebep olabiliyor” şeklinde konuştu.

Diz kapağının tam ortada olmaması diz ağrısı sebebi

Diz kapağının anatomik olarak olması gereken yerin, dizin tam ortası olduğunu belirten Op. Dr. Taner Özdemir sözlerine şöyle devam etti: “Bazı nedenlerle diz kapağı tam ortada olmayabiliyor. İlk bakışta pek önemli bir sorun olarak görülmese de bu anomaliye sahip olanların çeşitli diz rahatsızlıkları yaşama riski daha yüksek.”

"Sporcu hastalığına" dikkat

Spor yapmanın sağlık için son derece gerekli olduğunu vurgulayan Op. Dr. Taner Özdemir, “Ancak yoğun sportif faaliyet ve aşırı yüklenmek çeşitli rahatsızlıklara, hatta bazen geriye dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir” dedi ve ekledi: “Diz bağlarındaki yaralanmalar ve menisküs yırtıklarının halk arasında ‘sporcu hastalığı’ olarak bilinmesinin nedeni de bu. Diz bağlarının yaralanması, genel söylemiyle ‘ön çapraz bağ yaralanması’ oldukça sık rastlanan bir durum. Genellikle sportif aktiviteler sırasında ya da ağır iş sonucunda meydana geliyor. Menisküs de yoğun spor yapanlarda ve çalışırken sürekli diz çökenlerde daha çok görülüyor.”

Çocuklar dize aşırı yüklenmemeli

Çocuklar söz konusu olduğunda dikkat ve hassasiyet gösterilmesi gerektiğini vurgulayan Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Taner Özdemir, “Spor yaparken aşırı yüklenmek özellikle çocuklar açısından tehlikeli. Çocuklar spor yaparken, fazla yüklenme nedeniyle dizde çeşitli rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Çocuklarda kemikler ve epifiz kıkırdaklar çok yumuşak olduğu için aşırı yüklenme, dizin ön kısmındaki yumuşak kıkırdak parçasının zedelenmesine, çeşitli rahatsızlıklar oluşmasına neden olabilir” uyarısında bulundu.

Ağrıyan diz sıkı sarılmamalı

Dizde şişlik ve ağrı olduğu takdirde buz uygulanarak dizdeki ağrı ve ödemin azaltılabileceğini belirten Op. Dr. Taner Özdemir, “Uzanın ve ayağınızın altına bir destek yerleştirin. Ayrıca diz çok sıkı olmamak kaydıyla bandajla da sarılabilir” dedi.

Diz ağrılarına karşı 3 etkili egzersiz

Acıbadem Fulya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Mustafa Şengün, uyluk ön adalesini kuvvetlendirici 3 kolay ama etkili egzersizi anlattı…

Önce yatağa oturun ve…

Öncelikle düz bir zemine oturun ayaklarınızı uzatın. Problemli bacağınız düz, diğer bacağınız bükük olacak şekilde oturun. Oturur vaziyette dizinizi yatağa bastırıp, üst ön adalesini kasıp 5 saniye bekleyin, sonra gevşeyin. Ardından diğer bacağınıza aynı işlemleri yapın. Bu egzersizi her bir bacak için her akşam 4-5 dakika tekrar edin. Bu egzersizi yaparken üzerinizde rahat edeceğiniz bir kıyafet giymek olmasına özen gösterin.

Ayaklarınızı uzatın ve…

Yine düz bir zeminde ayaklarınızı uzatın ve problemli dizinizin altına 5-6 cm çapında bir havlu rulosu koyarak oturun. Havluya bastırıp dizinizi gererek bacağınızı düzleştirin. Topuğunuzu yerden kaldırıp 5 saniye bekleyin, sonra gevşeyin. Aynı işlemi diğer dizinize de yapın. Bu egzersizi de her bir bacak için 4-5 dakika uygulayın.

Bacağınızı kaldırın ve…

Düz bir zemine hafif yatar pozisyonda, gövdenizi dirseklerinizle destekleyerek uzanın. Problemli olan bacağınızı düz, diğer dizi bükülü ve ayak tabanı yerde olacak şekilde tutun. Problemli bacağınızın uyluk kaslarını kasın ve bacağınız düz bir şekilde yavaşça yerden 15-25 cm kadar kaldırın. Bu pozisyonda 5 saniye tutun ve ardından gevşeyin. Bu egzersizi de her bir bacak için 4-5 dakika devam ettirin.